تجمل‌گرایی دو سردار سپاه اسلام که فتنه آفرید

از مهم‌ترین آفت‌های نظام اسلامی روی آوردن کارگزاران نظام به مظاهر و زینت‌های دنیا و توجه به اشرافیت و تجمل‌گرایی است؛ زیرا از یک سو مسئولان به طور شایسته به وظایف خویش عمل نمی‌کنند و از دیگر سو به دلیل فاصله طبقاتی و گسترش بی‌عدالتی موجبات بدبینی مردم جامعه نسبت به مبانی نظام را فراهم می‌آورد. تاریخ اسلام نمونه‌های بارزی از اشرافیت کارگزاران و مسئولان بی‌بصیرت را به قلم کشیده است که توجه به آن‌ها می‌تواند بسیار عبرت‌آموز باشد. یکی از این نمونه‌ها مربوط به دو سردار نبردهای پیامبر اسلام(ص) یعنی طلحه و  زبیر است؛ اما پس از رحلت پیامبر(ص) شاهد انحراف جدی این دو سردار در برگ‌های تاریخ اسلام هستیم. با ریشه‌یابی علل انحراف طلحه و زبیر به مواردی مثل اشرافیت و دنیاپرستی می‌رسیم.

از آغازین لحظاتی که امیرالمؤمنین علیه‌السلام به اصرار مردم حکومت را پذیرفتند، فریاد عدالت‎خواهی و مبارزه با اشرافیت و ضدیت با تبعیض نژادی را سر دادند. ایشان در اولین سخنرانی خویش خطاب به مردم و مسئولین وقت فرمودند: «به خدا سوگند، اگر این املاک، کابین همسران و بهای کنیزکان هم گشته باشد، آن را به بیت‌المال باز می‏‌گردانم که در عدالت گشایش است و آن کس که «داد» بر او سخت آید، از «بیداد» به فریاد آید؛ وَ اللَّهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزُوِّجَ بِهِ النِّسَاءُ وَ مُلِکَ بِهِ الْإِمَاءُ لَرَدَدْتُهُ فَإِنَّ فِی الْعَدْلِ سَعَةً وَ مَنْ ضَاقَ عَلَیْهِ الْعَدْلُ فَالْجَوْرُ عَلَیْهِ أَضْیَقُ».

اشرافیت دو سردار اسلام زمینه‌ساز جنگ جمل شد

این فریاد عدالت امیرالمؤمنین(ع) لرزه بر تن کارگزاران و مسئولانی انداخت که تا پیش از آن اموال بیت‌المال را به واسطه حاکمان قبلی به ناحق تصاحب کرده بودند که از جمله آن‌ها طلحه و زبیر بودند. بر اساس گزارشات تاریخی اموال طلحه و زبیر به عنوان عاملان فتنه جمل قابل توجه بود؛ در آمد طلحه از عراق در زمان عثمان روزانه هزار دینار بود و در منطقه سراة بیش از این در آمد داشت. از این رو عثمان گله می‌کرد که چرا با وجود آنکه پوست‌های گاو پر از طلا به او داده است، باز علیه وی شوریده است؟ زبیر نیز هنگام مرگش 21 منزل در مدینه و دو خانه در بصره داشت و ثلث مالش را جدا کردند، از دو سوم باقی مانده به هر یک از چهار همسرش 1/200/000 سکه به ارث می‌رسید. ابن سعد نیز میراث زبیر را 51 یا 52 میلیون سکه می‌داند. زبیر مالک هزار اسب و هزار غلام و هزار کنیز و نیز قطعاتی زمین و منازلی در بصره و کوفه و مصر و اسکندریه بود. (علی و زمامداران، علی محمد میرجلیلی) لذا بعدها از اولین گروه‌هایی که در مقابل امیرالمؤمنین علیه‌السلام صف‌آرایی کردند، ناکثین یا عهدشکنان بودند که به اصحاب جمل شهرت یافتند. 

---

منبع : تسنیم