تبیان، دستیار زندگی

شیعه اعتقادی از چه زمانی شکل گرفت؟

شیعه اعتقادی پیروان علی(علیه السلام) و دوستداران او هستند. یعنی دین و اعتقاد خود را از امیرالمومنین می‌گیرند. اینها چه زمانی پیدا شدند؟ بر خلاف آن چه در تاریخ به ما تهمت زدند، شیعه اعتقادی از دوران رسالت بوده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شیعه

در سال سوم بعثت پیامبر ماموریت پیدا کردند که دین را علنی و بین قوم و خویش خود تبلیغ کنند. وقتی طایفه را دعوت کردند همه آنچه لازم است بیان کردند و آنگاه فرمودند چه کسی مرا در این قضیه کمک میکند که اگر کسی مرا کمک کرد، بعد از من وصی و وزیر و... من خواهد بود. آقای ما امیرالمومنین برخواست. وقتی سه بار امیرالمومنین از جای برخواست، پیامبر فرمود «إِنَّ هَذَا أَخِی وَ وَصِیی وَ خَلِیفَتِی فِیکُمْ فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِیعُوا» یعنی این برادر، وصی و جانشین من در میان شماست. سخن او را بشنوید و از او اطاعت کنید.

لذا در سال سوم بعثت پیامبر به تبعیت از علی ابن ابی طالب دعوت کرده است. این مطلب را ابن هشام، بیهقی و طبری و ابن اثیر در کتاب های خود از عالمان سنی این مطلب را بیان کرده اند. لذا ما بر اساس آیه شریفه و تفسیر مربوط به آن به این باوریم که شیعه اعتقادی از عصر خود پیامبر ظهور و بروز داشته است.

گناه من چیست؟

طبق مسلمات تاریخ دو نفر هستند که اولین کسانی اند که به وجود پیامبر ایمان آورده اند. یکی امیرالمومنین و یکی حضرت خدیجه است. این دو بزرگوار بدون اینکه از پیامبر درخواست معجزه کنند به ایشان ایمان آوردند. در کتاب وسایل الشیعه، بحارالانوار و برخی از کتب دیگر این مسئله ذکر شده است.

تنها ویژگی ای که غدیر برای امیرالمومنین دارد، بیعت عمومی است نه اینکه بحث انتصاب آن موقع مطرح شده باشد. از اول رسالت حرف از علی ابن ابیطالب و امامت او بوده است. در آنجا ۱۲۰ هزار نفر از کسانی که از بلاد مختلف آمده بودند با امیرالمومنین بیعت کردند.

در کتاب خطط ذکر شده که سلمان فارسی می گوید با رسول خدا بیعت کردیم مبنی بر اینکه از نصیحت و ارشاد مسلمین دریغ نورزیم و پیرو و دوستدار علی(علیه السلام) باشیم. یعنی هر کسی که نزد پیامبر می رفت و می گفت می خواهم ایمان بیاورم، پیامبر رسالت خود و امامت علی(علیه السلام) را بیان می کرد. این را سلمان فارسی می گوید.

ابوسعید خدری که از اصحاب پیامبر است می گوید «اُمِرَ النّاسُ بِخَمسٍ فَعَمِلُوا بِأَربعَ وَ تَرَکُوا واحِدَةً»، مردم به پنج چیز مأمور شدند، پس به چهار موردش عمل کردند و یکی از آن‌ها را رها نمودند، مردی به او گفت: ای ابوسعید! بگو آن چهار مورد چیست که مردم به آن عمل کردند؟ ابوسعید گفت: «الصلاةُ، وَ الزکاةُ، وَ الصومُ، وَ الحجُّ»، (آن چهار مورد عبارت‌اند از:) نماز، زکات، روزه و حج. آن مرد گفت آن یک موردی که مردم رهایش کردند کدام است؟ ابوسعید گفت: ولایت علی بن أبی طالب. در حالی که ولایت علی(علیه السلام) مثل آنها واجب بود. فرد سوال کننده می گوید اگر اینطور باشد که مردم کافر شده اند، ابوسعید پاسخ می دهد گناه من چیست؟ استمرار رسالت در امامت است و پیامبر همه جا می گوید من و علی(علیه السلام).

به همه این‌ها شیعه علی(علیه‌السلام) می‌گفتند

وقتی می خواهند بزرگان شیعه را نام ببرند اینگونه می گویند. مثلا ابوذر، عمار، حزیمه، ذی الشهادتین، ابوایوب انصاری و خالد ابن سعید ابن عاص، قیس ابن سعد ابن عباده، همگی به ولایت و تشیع نسبت به علی نامور و مشهور بودند و در عصر پیامبر به همه اینها شیعه علی(علیه السلام) می گفتند.

اولین کسانی که وارد بهشت می‌شوند

در کتاب صواعق از ابن حجر ذیل این آیه شریفه «و لسوف یعطیک ربک فترضی» یعنی پروردگارت در روز قیامت آنچنان به تو اعطا می کند که تو راضی شوی، آمده است رسول خدا به امیرالمومنین فرمودند « اما ترضی أنک معی فی الجنه و الحسن و الحسین و ذریاتنا خلف ظهورنا و ازواجنا خلف ذریاتنا و شیعتنا عن ایماننا و شمائلنا؟» یعنی آیا راضی نیستی که تو با من در بهشت و حسن و حسین پشت سرما  و همسران ما پشت سر آنان و شیعیان ما در طرف راست و چپ ما باشند؟

این عبارت هم از پیامبر خطاب به علی(علیه السلام) وجود دارد که می فرماید چهار نفر  اولین کسانی هستند که وارد بهشت می شوند. من و تو حسن و حسین. این چهار تن را ذکر و می کند و پس از آن می فرماید «شیعتنا».

روایت دیگر می گوید «انت و شیعتک فی الجنه» پیامبر خطاب به امیرالمومنین می فرماید تو و شیعیان تو در بهشت هستید این نشان می دهد که در زمان حیات پیامبر کسانی هستند که ولایت علی(علیه السلام) را پذیرفته اند. من اسم بعضی از آنها را ذکر کردم و در صدر آنها حضرت خدیجه(سلام الله علیها) است.

ملاجلال سیوطی ذیل این آیه «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ» از پیامبر خطاب به امیرالمومنین نقل می کند که منظور از «خیرالبریه» در این آیه تو و شیعیان تو هستند.

بنابراین شیعه اعتقادی پیروان علی(علیه السلام) و دوستداران او هستند. یعنی دین و اعتقاد خود را از امیرالمومنین می گیرند. اینها چه زمانی پیدا شدند؟ بر خلاف آن چه در تاریخ به ما تهمت زدند، شیعه اعتقادی از دوران رسالت بوده است. وقتی ایمان آوردن خدیجه را عرض کردم روز اول رسالت است و خدیجه با امیرالمومنین در همان زمان بیعت کرد. از سلمان روایتی نقل کردیم. از تفسیر آیات در ذیل آن واژه شیعه علی(علیه السلام) به وفور در منابع اهل سنت و منابع ما ذکر شده است ما برخی از آنها را ذکر کردیم.
منبع:
"سلسله مباحث مهدویت-۷؛ امامت روح دین است"؛ مجله اندیشه مهر، حجت الاسلام سیدمحمدباقر علوی تهرانی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.