رشته کارشناسی مهندسی ایمنی

 زینب شاه مرادی - مرکز یادگیری تبیان

امروزه رعایت ایمنی و استانداردها در صنایع مختلف مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. وجود استانداردهای مشخص باعث می شود همه ملزم به رعایت اصولی معین شده و هیچ کس نتواند سلیقه ای و مجزا عمل کند.

صنعت نفت و پتروشیمی یکی از مهم ترین صنایع کشور ما به حساب می آید که رعایت استانداردها و مسایل ایمنی در آن از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. با توجه به روند رو به رشد این صنعت، لزوم تعمیر و نگهداری ماشین آلات و دستگاه های مختلف و خطرات ناشی از آلودگی های محیط زیستی در صنعت نفت و پتروشیمی، نیاز به توجه ویژه و علمی به این بخش احساس می شود.

به همین خاطر رشته مهندسی بازرسی و ایمنی فنی که پوشش دهنده این نیازها در صنعت نفت و پتروشیمی کشور می باشد، در سیستم آموزش عالی کشور راه اندازی شد. 

در ادامه تعریف مختصری از گرایش های این رشته خواهیم داشت:
گرایش حفاظت فنی  :
دوره كارشناسی شاخه ایمنی و حفاظت یكی از دوره های عالی فنی و مهندسی می باشد كه هدف آن تربیت متخصصان ایمنی و حفاظت ( افراد – دستگاه ها ، محیط كار و محیط زیست ) در صنایع  نفت و گاز، پتروشیمی و پلیمر است .

فارغ التحصیلان دوره كارشناسی حفاظت ایمنی  توانایی های زیر را دارا می باشند :
- آشنایی كامل به استاندارد های ایمنی كه در طراحی و ساخت و كار با دستگاه های نفت و گاز و پتروشیمی بكار می رود و هم چنین شرایط ایمنی در ساخت واحد های پتروشیمی در ایران
- آشنایی كامل به استانداردهای حفاظت محیط زیست از نظر آلودگی های آب و هوا و محیط كار و محیط زیست و اطلاع از این استاندارد ها در ایران
- آشنایی كامل به استاندارد های آب آشامیدنی، تصفیه فاضلاب های صنعتی و بهداشتی و نظارت بر عملیات اجرائی بمنظور حصول اطمینان از سلامت افراد و حفاظت از محیط زیست
- آشنایی كامل به مقررات ایمنی عمومی و پیش بینی های لازم برای انجام عملیات مختلف از نظر ایمنی و رعایت مقررات مربوطه در قانون كار
- توانائی طراحی سیستم های ایمنی و آتش نشانی و اعلام خطر برای جلوگیری از ضایعات انسانی، لطمات اقتصادی و خطر اشتعال و انفجار
- آشنایی كامل به خواص شیمیایی خطرناك از قبیل : اسید ها، بازها و نمك ها، فلزات سنگین، سموم فرار و غیر فرار – آلی و معدنی و روش های نگهداری – دفع ضایعات و مقابله با آن ها
- آشنایی كامل به بیماری های حرفه ای و ضایعاتی كه در اثر كار در محیط های گوناگون و با مواد خطرناك و دستگاه های مختلف حادث می گردد و راههای مقابله و پیشگیری از حوادث ، تلفات ، نقص عضو و بیماری های مزمن شغلی
- آشنایی كامل به شرایط و محیط های بالقوه خطرناك و توصیه مشخصات لازم جهت نصب دستگاه ها در این مکان ها
- آشنایی با كار واحد های عملیاتی و تعمیراتی و تشخیص موارد خطر آفرین و تهیه دستورالعمل های مناسب ایمنی
- توانایی لازم جهت طراحی سیستم های جلوگیری از آلودگی هوا و آب در واحدهای صنعتی
- توانایی مطالعه و تحقیق در مورد خطرات گازهای سمی و قابل اشتعال و انتخاب بهترین وسائل سنجش میزان گازها و وسائل و لوازم ایمنی
- توانایی برآورد اقتصادی طرح های ایمنی و حفاظت محیط زیست و انتخاب بهترین و با صرفه ترین روش ها
- توانایی و تخصص لازم جهت تعیین مشخصات برای تهیه وسائل مصرفی در ایمنی آتش نشانی و حفاظت محیط زیست در واحد های نفت و گاز و پتروشیمی
- توانایی تجزیه و تحلیل آمارهای حوادث و اتفاقات، تعیین منابع انسانی و عوامل مهم ایجاد حادثه و پیشنهاد تغییرات و اصطلاحات فنی و ارائه روش ها و دستورالعمل های جدید جهت پیشگیری و تقلیل میزان حوادث
- تحقیق و آزمایش و مطالعه در زمینه بهبود عوامل مهم در آلودگی های مهم محیط زیست و ارتقاء سطح حفاظت با كنترل و اجرای طرح های جدید تا رسیدن به استانداردهای قابل قبول جهانی

گرایش بازرسی فنی  :
هدف رشته کارشناسی بازرسی فنی تربیت متخصص در زمینه بازرسی فنی (دستگاه ها، ماشین آلات تاسیسات برقی و مکانیکی) در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و پلیمر می باشد. دروس این دوره شامل دروس پایه و اصلی مهندسی شیمی و دروس تخصصی در زمینه های متالورژی، خوردگی و بازرسی فنی مکانیک و برق می باشد.

فارغ التحصیلان این رشته دارای توانایی های زیر خواهند بود :
- آشنایی کامل با استانداردها و کدهای طراحی ، مهندسی و ساخت در صنایع پتروشیمی به خصوص ضوابط طراحی و مهندسی واحدهای پتروشیمی در ایران
- آشنایی کامل با استانداردها و کدهای مختص بازرسی فنی و بازرسی برق
- آشنایی کامل با مشخصات فنی وسائل و ماشین آلات مصرفی در صنایع پتروشیمی و پلیمر
- آشنایی کامل با تعیین مشخصات فنی دستگاه ها و ماشین آلات پتروشیمی و پلیمر جهت سفارش خرید ساخت
- آشنایی کامل با اصول ساختمانی و مهندسی و مشخصات فنی وسائل مصرفی در صنایع پتروشیمی و پلیمر مانند برج ها، مخازن مبدل ها، کوره ها، راکتورها، لوله ها و ملحقات آن ها
- آشنایی کامل با اصول ساختمانی و مهندسی و مشخصات فنی وسائل برقی مصرفی در صنایع پتروشیمی و پلیمر مانند ژنراتورها، ترانسفورماتور خطوط انتقال، تابلوها، سیستم های کنترل، انواع موتورها، مشخصات خطوط هوایی و کابل کلیدها، مدارهای فرمان و غیره
- آشنایی کامل با کاربرد  وسائل کنترل و ماشین های دوار مکانیکی و برقی در واحدهای صنایع پتروشیمی و پلیمر و آشنایی با اصول طراحی و مهندسی و بازرسی فنی آن ها
- آشنایی کامل با مسایل ایمنی و حفاظتی که در زمان نصب و راه اندازی و عملیات با دستگاه ها و سیستم ها بایستی لحاظ شود.
- تسلط کامل بر انتخاب آلیاژهای فلزی، غیرفلزی و مواد صنعتی که باید از آن ها در ساخت دستگاه ها، ماشین آلات، لوله ها، برج ها، مخازن، راکتورها، دیگ های بخار و ... استفاده شود یا در صورت لزوم با اجناس جدید جایگزین شوند.
- آشنایی کامل با پدیده خوردگی و اکسیداسیون در صنایع  پتروشیمی و پلیمر، نحوه اندازه گیری و راه های جلوگیری و کنترل آن
- آشنایی کامل با مشخصات فنی و کاربردی آلیاژها و فلزات گوناگون در شرایط مختلف عملیاتی از نظر خوردگی، تحمل فشارهای بالا و درجات حرارت زیاد و...
- داشتن اطلاعات و تخصص در زمینه اندازه گیری های لازم از مشخصات دستگاه های پتروشیمی و پلیمر که در سرویس هستند به منظور اطمینان از قابلیت کار آن ها و جلوگیری از خطرات انفجار، آتش سوزی، خرابی و همچنین تعیین طول عمر مفید باقی مانده
- داشتن اطلاعات و تخصص در زمینه قابلیت کار دستگاه های برقی به منظور اطمینان از ایمن بودن از خطرات اتصالی، سوختگی، آتش سوزی و ایجاد انفجار
- آشنایی کامل با استانداردها و مشخصات فنی ایمنی کارخانجات برای محیط هایی که از لحاظ انفجار وضع خطرناکی دارند و تعیین مشخصات برای سفارش دستگاه ها در محیط های فوق
- اطلاع کامل از استانداردهای ساختمانی دیگ های بخار پیشرفته و سیستم های لوله کشی بخار و آب کندانس و هوای فشرده به منظور بازرسی و حصول اطمینان از قابلیت کار آن ها
- آشنایی کامل با نحوه تهیه شناسنامه و مشخصات فنی کلیه دستگاه های مورد مصرف در صنایع پتروشیمی و پلیمر جهت نکهداری سوابق فنی و تعیین زمان تعمیرات اساسی، بازرسی مجدد، جایگزینی و ثبت نمودن تغییرات و اصلاحات فنی
- توانایی انجام آزمایشات فشار برای دستگاه های تحت فشار و آزمایش های مخرب و غیر مخرب، رادیوگرافی صنعتی و خواندن فیلم ها
- آشنایی با عملیات حرارتی برای بدست آوردن مجدد خواص مکانیکی قبلی دستگاه های تحت تعمیر
- اطلاع از چگونگی تامین مقدار قابل قبول ایزولاسیون در مورد دستگاه های برقی مورد تعمیر قرار گرفته به منظور حصول اطمینان از ایمن بودن و قابلیت کار آن ها با توجه به استانداردهای قابل قبول
- انجام بررسی های اقتصادی و مقایسه راه حل های مختلف از نظر اقتصادی، فنی و زمانی که برای یک معضل خاص فنی ارائه می گردد و توصیه بهترین راه حل و برنامه ریزی برای بازرسی های فنی متناوب

گرایش های ارشد مهندسی ایمنی (بر اساس دفترچه کنکور ارشد 95):
مهندسی ایمنی و بازرسی فنی

مطالب مرتبط:
آشنایی با رشته ایمنی صنعتی
رشته کارشناسی مهندسی راه آهن

منبع: http://iranianpath.com