ارزیابی ساختمان در برابر زلزله
چگونه مقاومت ساختمان مسکونی خود را در مقابل زلزله های احتمالی ارزیابی کنیم؟
ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای ساختمان های موجود، عملکرد آنها را در مقابل زلزله های احتمالی آتی پیش بینی می کند. شما می توانید با یک بررسی ساده و بر اساس مراحل ذکر شده در ذیل، ساختمان خود را ارزیابی و در صورت نیاز، با مراجعه به متخصصان مهندسی زلزله، تدابیری برای مقاوم سازی آن اتخاذ کنید.
در مناطق زلزله خیز، ساختمان باید به گونه ای طراحی و اجرا گردد که در مقابل زلزله های متوسط (مثلاً تا شدت VII مرکالی اصلاح شده) به اسکلت ساختمان آسیبی نرسد. البته همان طور که قبلاً نیز گفته شد آسیب های جزئی به اثاثیه ی منزل، شیشه ها، قاب عکس ها، ... قابل قبول است، اما در مقابل زلزله های شدید (مثلاً تا درجه XI مرکالی اصلاح شده) نباید ساختمان فرو بریزد، اگر چه احتمال وارد آمدن آسیب های قابل ملاحظه به اسکلت ساختمان وجود دارد.
* توجه
از احداث ساختمان در مناطق زیر پرهیز شود:
● در نزدیکی و روی گسل ها
● در زمین های سست و خاک های رسی و نخاله های ساختمانی
● در لبه ی شیب ها یا پرتگاه ها
● در زمین هایی با شیب تند و ناپایدار
برای یک ارزیابی ساده باید ابتدا بر اساس جدول 1 که در آن معیارها و سئوال های مورد نظر قید شده است، به ساختمان خود نمره دهید و آنگاه این نمره را با جدول 2 مقایسه کنید. در این حالت شما پی خواهید برد که ساختمان شما در یک نگاه کلی چه وضعیتی دارد. نسبت خسارت کل ساختمان را می توان به روش زیر محاسبه کرد(روی تصویر پایین کلیک کنید):
L1 , L2 , L3 , L4 , L5 , L6 نمرات مربوط به سئوال های شش گانه می باشند که با توجه به شدت زلزله ی مورد نظر انتخاب می شوند. این نسبت قاعدتاً باید بین 0 تا 1 باشد. از این رو اگر نتیجه ی محاسبه بیش از 1 گردید، باید همان عدد 1 در نظر گرفته شود. پس (روی تصویر پایین کلیک کنید) :
معیارها و سئوال های شش گانه عبارتند از:
● شیب زمین
● نوع زمین
● نوع سیستم ساختمان
● نوع سقف طبقات
● پلان ساختمان
● کیفیت ساختمان
در جدول 1 برای هر کدام از موارد فوق نمراتی تعیین شده است که هر چه نمرات پایین تر باشد، بیانگر وضعیت بهتر موارد قید شده است. در صورتی که پاسخ به هر کدام از موارد فوق برای شما میسر نمی باشد، با یک مهندس عمران مشورت نموده و از ایشان کمک بگیرید.
با کمی دقت در جدول 1 پی می بریم که:
می بایست ساختمان در حداقل شیب احداث شود.
ساختمان در زمین های سخت بنا شود.
ساختمان می بایست دارای سیستم سازه ای مناسب باشد که این سیستم می تواند از نوع فلزی، بتونی یا در ساختمان های آجری حتماً با کلاف قائم و افقی باشد.
سقف ساختمان از نوع دال بتونی باشد.
پلان ساختمان متقارن و دارای حداقل بیرون آمدگی و تو رفتگی باشد.
نهایتاً اینکه ساختمان به نحو مطلوب و مهندسی ساز اجرا شده باشد.
ساختمان های مقاوم در مقابل زلزله
اگر اصول کلی و معیارهای ذیل در یک ساختمان به اجرا در آید، این ساختمان می تواند در برابر زلزله های شدید، مقاومت مناسبی را داشته باشد:
● تهیه ی نقشه های معماری و سازه ای همراه با دفترچه ی محاسباتی که به تأیید مهندسان سازمان نظام مهندسی کشور رسیده باشد.
● استفاده از مصالح استاندارد: مصالح استاندارد دارای کیفیت مطلوب بوده و باید به تأیید مؤسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران یا مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، رسیده باشد.
● اجرای صحیح کلیه ی مراحل ساخت ساختمان: اجرای ساختمان می بایست توسط مهندسین صاحب صلاحیت به انجام رسیده و در تمام مراحل تحت نظارت مهندس ناظر به انجام رسد.
خوشبختانه در حال حاضر، علم مهندسی زلزله به گونه ای پیشرفت نموده است که در صورت به کارگیری اصول و ضوابط فنی، ساختمان می تواند در مقابل ارتعاشات و حرکات ناشی از زمین لرزه مقاوم باشد و صدمه ای برای ساختمان و ساکنان آن ایجاد نکند.
*مطالب مرتبط:
آموزش کمک های اولیه در زمین لرزه
پیش از آن كه زلزله اتفاق بیفتد...
