ضعف هویت دینی _ ملی، عامل نبود نوآوری در علم
یکی دیگر از دلایل عدم توجه به نوآوری و رفع نیازهای ملی، ضعف هویت دینی ـ ملی در جوانان ما و برخی از اساتید ماست. در محیط ما احساس حقارت نسبت به غرب خیلی بالا است و تا این مساله حل نشود ما در علم پیش رو نخواهیم بود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : شنبه 1397/04/02
مقام معظم رهبری (حفظه الله) در سخنان اخیرشان در دیدار با اساتید و نخبگان کشور به لزوم تبدیل رویکرد مصرف کنندگی علم به تولیدکنندگی علم اشاره داشتند. چگونه می توان این روند علمی را عملیاتی و اجرایی کرد؟
مقام معظم رهبری فرمودند: «تصحیح و اصلاحِ کار دانشگاهها همین امروز مصداق‌های روشنی دارد. یکی از مصداق‌های روشن این است که ما رویکرد مصرف کنندگیِ علم را تبدیل کنیم به رویکرد تولید علم کنیم. تا کِی باید ما بنشینیم مصرف کننده علم دیگران باشیم؟ بنده با یاد گرفتن علم از دیگران هیچ مخالف نیستم؛ این را بارها گفته‌ام و همه هم می دانند؛ گفتم ما ننگ مان نمی کند که از آن کسی که دارای علم است یاد بگیریم و شاگردی کنیم، اما شاگردی یک حرف است، تقلید یک حرف دیگر است! تا کِی دنباله‌روِ علم این وآن باشیم؟»
اکنون سؤال مهمی که مطرح می شود این است که چرا ما نه در مقام نوآوری در علم هستیم و نه در جهت رفع نیازهای کشور کوشش می کنیم. بنده چند دلیل برای این مساله می بینم:
اول: معیارهای حاکم بر آموزش علمی ما معیوب هستند هم در مورد ارزیابی کار اساتید و هم در مورد ارزیابی کار دانشجویان. ارزیابی کار اساتید عمدتاً بر اساس چاپ مقاله، مخصوصاً در مجلات نمایه شده در پایگاه هائی نظیر ISI، صورت می گیرد، اما این گونه مجلات کارهائی را که در جهت رفع نیازهای داخلی ما می شود چاپ نمی کنند.
از طرف دیگر نوآوری و کارهای مرزشکن علمی وقت گیر هستند و لزوماً نمی توان این گونه کارها را در ظرف یک مدت کوتاه انجام داد، لذا نوابغ ما برای دستیابی به ترفیع سالیانه سراغ مسائل آسانی می روند که صرفاً تمرین در علم رایج هستند. وقتی هم که به آنها ایراد گرفته می شود، بعضی از مسئولان آموزشی دانشگاهها (از جمله دانشگاه صنعتی شریف) می گویند می خواهند نام دانشگاه در طبقه بندی دانشگاه های جهان در رتبه های بالا باشد.
متاسفانه تکیه بر چاپ این گونه مقالات بیش از میزان ضروری است، زیرا در بسیاری از موارد به آن حق وتو داده اند، لذا مقام معظم رهبری در همین سخنرانی فرمودند: «یک مقداری کار را دقیق‌تر باید انجام داد، یعنی ارتقاء را صرفاً مبتنی بر مقاله نباید کرد؛ کارهای اساسی‌تری وجود دارد که آنها می تواند ملاک ارتقاء باشد.»
دوم: متاسفانه به علت رواج مقاله محوری دانشجویان نخبه نیز برای زود فارغ التحصیل شدن دنبال موضوعاتی برای رساله دکتری شان می روند که زودتر منجر به نگارش مقاله می شوند و لذا از ورود به مسائلی که در علم مرزشکن هستند خودداری می کنند. بنده خودم این را عیناً در دانشگاه صنعتی شریف دیده ام.
سوم: آموزش نظریه های غربی غالباً در کلاس های ما بدون تحلیل و نقد به دانشجو منتقل می شود، لذا دانشجویان ما عمدتاً مطالبی را که یاد می گیرند سخن آخر تلقی می کنند. متاسفانه غالباً حتی بعضی نقدها که خود غربیان به نظریه های رایج وارد کرده اند به دانشجویان منتقل نمی شود، چون خود اساتید هم عمدتاً دنبال این قبیل امور نیستند. آموزش باید از این وضعیت خارج شود.
چهارم: مقام معظم رهبری هم فرموده اند «تحقیقات ما باید هدفمند باشد و هدف پژوهش هم باید شامل دوچیز باشد: یکی رسیدن به مرجعیت علمی و حضور در جمع سرآمدان علم و فناوری، دوم حل مسائل کنونی و آینده کشور. اینها با هم منافات هم ندارد.» اما مقاله محوری، این دو هدف بسیار مهم را به کنار رانده است.
پنجم: یکی دیگر از دلایل عدم توجه به نوآوری و رفع نیازهای ملی، ضعف هویت دینی ـ ملی در جوانان ما و برخی از اساتید ماست. در محیط ما احساس حقارت نسبت به غرب خیلی بالا است و تا این مساله حل نشود ما در علم پیش رو نخواهیم بود. باید این احساس در جوانان بوجود آید که ما هیچ چیزی از غرب کم نداریم. فقط همت می خواهد تا در اندک مدتی در سطح بالای علم قرار گیریم. باید تقویت هویت دینی ـ ملی در جوانان ما جزو اولویت های آموزش و پرورش و آموزش عالی قرار گیرد.
منبع: گفتگو با دکتر مهدی گلشنی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در بررسی سخنان مقام معظم رهبری در مورد علوم انسانی اسلامی و دانشگاه به نقل از پایگاه خبری تحلیلی طلیعه
