کشف راز بزرگ ترین سیاره منظومه شمسی
معمای ۳۹ ساله رعد و برقهای مشتری حل شد
فضاپیمای ویجر از رعد و برقهای سیاره مشتری عکاسی کرد و موفق شد امواج رادیویی ناشی از آنها را نیز ثبت کند؛ اما علائم رادیویی با آنچه پیش از این در زمینه ثبت شده بود تفاوت داشت.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : دوشنبه 1397/03/28 ساعت 14:50
نتایج جدید جونو نشان میدهد رعد و برقهای ثبت شده از مشتری آنقدر هم که تصور میشد عجیب نیستند! با پرتاب ویجر ۱ در سال ۱۹۷۹/۱۳۵۸ دانشمندان برای نخستینبار موفق به مشاهدۀ رعد و برق در بزرگترین سیارۀ منظومۀ شمسی شدند. فضاپیمای ویجر از رعد و برقها عکاسی کرد و موفق شد امواج رادیویی ناشی از آنها را نیز ثبت کند؛ اما علائم رادیویی با آنچه پیش از این در زمینه ثبت شده بود تفاوت داشت.
تفاوتی بزرگ بین رعد و برقهای مشتری و زمین وجود دارد. بیشتر رعد و برقهای مشتری نزدیک قطبها رخ میدهند، در حالی که در سیارۀ ما در استوا اتفاق میافتند
در هشت پرواز اول جونو ۳۷۷ رعد و برق در محدودۀ مگاهرتز و تعدادی هم در محدودۀ گیگاهرتز ثبت شد که نشان دهندۀ شباهت رعد و برقهای مشتری به نمونههای زمینیشان بود. علت این تفاوت با اندازهگیریهای قبلی ممکن است فاصلۀ پروازی کم جونو از مشتری و داشتن ابزار سنجش قویتری باشد؛ ارتفاع پروازهای قبلی دهها برابر بالاتر از ارتفاع جونو بود. علاوهبر این، اندازهگیریهای جدید در فرکانسهایی انجام شده است که به آسانی از لایۀ یونوسفر مشتری عبور میکنند. اما تفاوتی بزرگ بین رعد و برقهای مشتری و زمین وجود دارد. بیشتر رعد و برقهای مشتری نزدیک قطبها رخ میدهند، در حالی که در سیارۀ ما در استوا اتفاق میافتند.
مشتری پنج برابرِ زمین از خورشید فاصله دارد، پس ۲۵ بار کمتر از زمین تابش خورشید را دریافت میکند و برخلاف سیارۀ ما قسمت بزرگی از گرمایش را خودش تأمین میکند. البته تابش خورشید نیز در این سیاره بیتأثیر نیست؛ نور خورشید منطقۀ استوایی مشتری را بیشتر از قطبها گرم میکند. میزان این گرما در بخش بالای جو نواحی استوایی دقیقاً برای ایجاد پایداری کافی است و مانع از بالا رفتن گازهای گرم ناشی از خود سیاره میشود. در قطبها که چنین پایداریای وجود ندارد، گرمای درونی ناشی از خود سیاره جریان همرفتیِ پیوستهای ایجاد میکند که باعث ایجاد طوفان و رعد و برق میشود.
اکنون سؤال این است که چرا تعداد رعد و برقها در قطب شمال مشتری بیشتر است؟ این موضوع یکی از معماهایی است که هنوز پاسخی برای آن پیدا نشده و تمدید مأموریت جونو برای ۴۱ ماه دیگر ممکن است به حل آن بینجامد. پژوهشهای اخیر میتواند اطلاعات دانشمندان را در مورد ترکیبات و حرکتهای جریانهای انرژی مشتری افزایش دهد. سیزدهمین پرواز فضاپیمای جونو از کنار مشتری در ۱۶ جولای/۲۵ تیر انجام خواهد شد.
منبع: مجله نجوم- ترجمه ریحانه رادی