باغ محتشم، قدیمی ترین پارک شهر رشت

باغ محتشم رشت که به “پارک شهر” رشت نیز شهرت دارد، قدیمی ترین پارک موجود در این شهر زیباست. این پارک در خیابان حافظ در جنوب رشت و در مجاورت رودخانه زیبای گوهر رود واقع شده است. منطقه باغ محتشم، اصلی ترین پارک و تفرجگاه مردم رشت است که در دوران قاجاریه احداث گشته است.

پیشینه ساخت باغ محتشم رشت

قدمت این پارک را به سلسله قاجاریه و دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار نسبت می دهند. یکی از افراد ثروتمند و طراز اول ایران در دوران ناصرالدین شاه به نام اکبر خان بیگلربیگی (که در سال ۱۳۰۷ از دنیا رفت)که اجاره دار گمرکات شمال کشور بود، کمر به همت احداث این پارک بسته است. نهال های کوچک و نحیفی که در آن زمان به دستور اکبر خان کاشته شدند، امروزه درختان تنومندی هستند که مجموعه پارک شهر رشت را تشکیل می دهند. در همان زمان، درون این باغ زیبا را معبر کشی کردند و یک عمارت تابستانی باشکوه به نام عمارت کلاه فرنگی هم در مرکز آن احداث کردند. تمامی اقدامات صورت گرفته در این باغ، زیر نظر نظر شخص اکبر خان صورت گرفت.

پس از آن که اکبر خان بیگلر بیگی از دنیا رفت، این باغ و عمارت تابستانی درونش به تنها بازمانده او یعنی دخترش رسید. دختر اکبر خان با پسر عموی خود صادق خان اکبر محتشم الملک ازدواج کرده بود، به همین دلیل از آن پس این باغ را باغ محتشم نامیدند. با روی کار آمدن سلسله پهلوی و در دوران رضا خان، دولت این باغ را در ازای بدهی های مالیاتی گزاف به تصرف خود در آورد. از آن تاریخ به بعد این باغ به پارک شهر رشت که مورد استافده عموم مردم بود، تبدیل شد.

این پارک در گذشته هایی دور، وسعت بسیار زیادی داشت، به طوری که اگر بدون راهنما در آن پای می گذاشتید، در آن گم می شدید. رفته رفته با گسترش شهر رشت، لزوم خیابان کشی های جدید بیش از پیش احساس شد، به همین دلیل از وسعت این پارک هم کاسته شد. پس از انقلاب اسلامی ایران هم یک شهر بازی و بنای استانداری گیلان در این پارک احداث شد که منجر به کوچکتر شدن فضای داخلی پارک گردیده است. قرار است تا در همان محل استانداری، کتابخانه ای بزرگ برای مردم شهر رشت احداث شود.

عمارت تابستانی کلاه فرنگی

یکی از زیباترین بخش های باغ محتشم رشت، عمارت چند ضلعی کلاه فرنگی آن است که از همان دوران قاجار به یادگار مانده است. این عمارت به همراه پارک زیبای اطرافش، یکی از مطرح ترین جاذبه های گردشگری شهر رشت را تشکیل داده اند. این عمارت با شکوه در ۴ طبقه ساخته شده است. ویژگی منحصر به فرد این بنا این است که از بیرون ۳ طبقه به نظر می رسد. طبقات اول و دوم هر یک دارای دو اتاق هستند. در طبقه فوقانی این بنا، اتاق هشت گوش بزرگی وجود دارد که در هر سمتش پنجره هایی تعبیه شده است. این پنجره های متعدد، مسئولیت نوردهی و تهویه مناسب هوا در فصول گرم سال را بر عهده داشته اند.

آجر و چوب عمده مصالح به کار رفته در این بنا هستند. سقف این عمارت نیز به صورت خر پشته ای است و لایه از سفال روی آن را پوشانده است. این بنای باشکوه تابستانی که در جای جای آن بالکن های باصفایی دیده می شود، زمانی محل سکونت افراد حکومتی و طراز اول کشور بوده است. اما در طول تاریخ، استفاده های دیگری نیز از آن شده است. از عمارت کلاه فرنگی به عنوان خانه شطرنج شهر رشت، رستوران پارک شهر و مرکز آموزش هنرهای سنتی رشت استفاده شده است.

تزئینات به کار رفته در این بنا، با وجود سادگیشان، شکوه و جلوه زیبایی را به آن داده اند. سر شیرهای چوبی به کار رفته در این عمارت، اشک های موجود در پیشانی بنا، نرده زیبای بالکن عمارت و … از جمله تزئینات موجود در عمارت کلاه فرنگی شهر رشت هستند.

امکانات و تسهیلات موجود در باغ محتشم رشت

در باغ محتشم رشت تمامی امکاناتی را که لازم است یک پارک بزرگ داشته باشد، می توانید مشاهده کنید. این باغ، پارک اصلی شهر رشت است، بنابراین نباید نگرانی در زمینه وجود امکانات و تسهیلات در آن داشته باشید. عمارت کلاه فرنگی، چند زمین ورزشی مناسب، زمین بازی مخصوص کودکان و نوجوانان، سرویس بهداشتی مناسب، نمازخانه، صندلی های چوبی، وسایل ورزش همگانی و آبنماها . فواره های زیبا از جمله تسهیلات و امکانات موجود در پارک شهر رشت هستند. همچنین، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کلان شهر رشت نیز در این باغ بزرگ جای خوش کرده است.

بهترین زمان بازدید از باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی

این پارک درون شهر رشت قرار دارد. بنابراین، بازدید از آن در تمامی فصول سال امکان پذیر است و زیبای خاص خود را دارد. اما با توجه به پر بارش بودن شهر رشت در فصول سرد سال، توصیه می شود که قبل از عظیمت به مقصد باغ محتشم، وضع هوای این شهر را چک کنید. این پارک در خیابان حافظ شهر رشت قرار گرفته است.

سخن نهایی

باغ محتشم رشت قدیمی ترین پارک موجود در شهر رشت است که از سال های دور به عنوان تفرجگاه مردم این شهر مورد استفاده قرار می گرفته است. با بازدید از این جاذبه مطرح گردشگری شهر رشت، هم از مکانی طبیعی دیدن خواهید کرد و هم جاذبه ای تاریخی – فرهنگی به نام عمارت کلاه فرنگی را خواهید دید.

---

منبع: مجله گردشگری الی گشت