ظرفیت مغفول مانده صنایع دستی کرمان

 
نقش و نگار قالی کرمان همچون تابلوی سحری انگیزی است که روزگاری زینت بخش دربارهای اروپایی و آسیایی بود و در گذران زمان به ضرب المثلی برای ماندگاری و ارزشمندی تبدیل شده که این خود گواه روشنی بر این مدعا است .
به گفته سید محمد علی گلابزاده رییس بنیاد ایران شناسی شعبه کرمان، قالی کرمان از چنان اهمیت و پایداری برخوردار شد که به ادبیات و هنر راه یافت تا آنجا که این ضرب المثل پا گرفت 'مثل قالی کرمون می مونه 'و یا سرودها و اهنگ های زیادی چون 'شب و روز قالی کرمون ببافم '.
وی اضافه کرد: شهرت برخی فرش های بافت کرمان تا جایی رسید که بزرگانی چون چرچیل و آیزنهاور روی یکی از این فرش ها در برج آزادی قراردادی را به امضا رساندند و این فرش را نیز ' فرش آزادی ' نامیدند.
صنایع دستی کرمان در گذر ایام چنان با تاروپود زندگی کرمانیان گروه خورده است که «قیام شالبافان کرمانی» نقطه عطفی در تاریخ سیاسی و اجتماعی این دیار محسوب می شود.
اما صنایع دستی کرمان در سالهای اخیر بر اثر سوء تدبیر برخی متولیان دستخوش معضلات و تغییراتی شده که به آن آسیب وارد کرده و در واقع سکه آن را از رونق انداخته است.
برگزاری هفته صنایع دستی در کشور( 20 تا 27 خرداد ماه) فرصت مناسبی بود تا ایرنا مرکز کرمان با برگزاری میزگرد از نزدیک نظرات و درد و دلهای تولید کنندگان، فعالان و متولیان این حوزه را بشنود تا مگر نقشه راه و چاره ای برای برون رفت از وضعیت موجود ترسیم شود.
*کم اطلاعی کرمانی ها و گردشگران از تنوع صنایع دستی این دیار
تولید کننده و پیشکسوت صنایع دستی کرمان گفت: صنایع دستی در استان کرمان تنوع زیادی دارد، اما شهروندان و نیز گردشگران خارجی و داخلی از این موضوع اطلاع کمی دارند و اغلب چند مورد محدود مانند پته، قالی را می شناسند.
میترا معین زاده افزود: اطلاع رسانی راجع به صنایع دستی کرمان بسیار ضعیف است، طوری که گردشگران خارجی اغلب هیچ اطلاعی از صنایع دستی موجود در استان ندارند.
وی براین باور است که ناکافی بودن تبلیغات و حمایتهای لازم از صاحبان این حرفه موجب شده تا صنایع دستی کرمان در خارج از استان با قیمت و کیفیت نازلی عرضه شود که به صنایع دستی باکیفیت داخل استان ضربه معنوی و مادی بسیاری زده است.
این پیشکسوت صنایع دستی با بیان اینکه حدود 35 سال است که در این حرفه فعالیت دارم اظهار داشت: طی سالهای فعالیت، توانستم تعداد زیادی از جوانان علاقه مند به هنر صنایع دستی را آموزش دهم و موفق شدم که نوآوری در تولید و دوخت پته کرمان ایجاد کنم .
معین زاده پیرامون نحوه تنوع بخشی در تولید و دوخت پته اظهار داشت : در دوخت پته قدیمی هفت تا هشت رنگ استفاده می شده که با توجه به ذائقه خریداران و تکیه بر تجربیات کاری ام این تعداد را به 140تا 150رنگ افزایش داده و برورز رسانی کنم .
وی با اشاره به راه اندازی موزه و آموزشگاه صنایع دستی با هزینه شخصی بیان کرد: با توجه به مشکلات اقتصادی کسب و کار در حوزه صنایع دستی بسیار کساد شده است و در سال جدید فروش چندانی نداشتیم.
معین زاده بیان کرد: کپی برداری از تولیدات خوب صنایع دستی موجب پایین آمدن کیفیت می شود و به تولیدات با ارزش ضربه می زند.
وی ادامه داد: دولت باید از هنرمندان و تولید کنندگان صنایع دستی حمایت کند و در استان نیز اطلاع رسانی مناسب در رابطه با تولیدات بومی در نقاطی که گردشگران بیشتر تردد دارند انجام شود.
وی همچنین با گلایه مندی از اینکه در ورودی شهر و استان کرمان همانند فرودگاهها ، خطوط راه آهن و دیگر مکانهای عمومی هیچگونه تبلیغاتی در خصوص معرفی و شناساندن صنایع دستی این استان انجام نمی گیرد اظهار داشت : متولیان امور این صنعت باید در این استان آستین همت بالا زنند و همچون استانهای کشور در این مسیر گام های مثبتی بمنظور رونق صنعت دستی بردارند.
معین زاده از دیگر معضلات لیدرها و در واقع مترجمان آژانس های گردشگری عنوان کرد که برای آوردن یک گردشگر به نمایشگاه خانگی در کرمان 30درصد از فروش اجناس فروخته شده را بابت حق العمل کاری خود از صاحب آثار و فروشنده نیز طلب می کنند که هزینه سنگینی را به این کانون های اقتصاد مقاومتی وارد می کند.
*اشتغال 70 هزار نفر در صنایع دستی کرمان
کارشناس صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان گفت: صنایع دستی در کرمان هنوز رونق و به اصطلاح حال خوبی دارد و حدود 70 هزار نفر در 60 رشته صنایع دستی در استان فعالیت می کنند.
کاظم حسین زاده افزود: از این تعداد 30 هزار نفر دارای شناسنامه و تنها پنج هزار نفر تحت پوشش بیمه هستند و باید تسهیلاتی فراهم شود تا برای رونق بخشی به این صنعت افراد بیشتری از خدمات بیمه ای استفاده کنند.
*موازی کاری در آموزش و ضعف بازاریابی
وی با بیان اینکه سال گذشته 2 هزار نفر آموزش های صنایع دستی را فرا گرفته اند، اظهار داشت: در حوزه آموزش صنایع دستی دستگاه های مختلفی به صورت موازی عمل می کنند که در کیفیت آموزش ها تاثیر منفی دارد.
کارشناس صنایع دستی اداره میراث فرهنگی تصریح کرد: دنیا کشور ما را با محصولات صنایع دستی می شناسد اما دغدغه اصلی هنرمندان ما فروش صنایع دستی در بازارهای جهانی است که باید ابزارهای نوین فروش و عرضه را جایگزین روش های سنتی کنیم.
وی تاکید کرد: ایجاد شغل در حوزه صنایع دستی بسیار ارزان و آسان است، بطور مثال تنها در صنعت فرش 35 شغل ایجاد می شود.
حسین زاده ادامه داد: یکی از مشکلات مهم در بخش صنایع دستی، بسته بندی محصولات است که در حال حاضر گروهی از هنرمندان و تولید کنندگان در حال آموزش هستند.
وی بیان کرد: تعرفه واردات صنایع دستی به کشور بسیار پایین است و همین مساله موجب واردات صنایع دستی ارزان قیمت از کشورهایی مانند چین، هند و ترکیه شده، که لطمه بزرگی به تولید کنندگان داخلی زده است.
کارشناس صنایع دستی با اشاره به ثبت جهانی گلیم شیرکی پیچ سیرجان افزود: برای ثبت این اثر فاخر در حوزه صنایع دستی زحمات بسیار زیادی کشیده و زیرساخت های زیادی فراهم و سرمایه گذاری حدود 70 میلیارد ریال در این بخش انجام شده است.
وی گفت: فعالان صنایع دستی کرمان در بخش صادرات و بازاریابی خارجی در نمایشگاه های بین المللی در حال آموزش هستند و در سال های گذشته در 2 نمایشگاه صنایع دستی جهانی در کشورهای ژاپن و ایتالیا شرکت کردند.
حسین زاده با اشاره به حمایت از کالای تولید داخل افزود: دستگاه های دولتی برای خرید هدایا از تولیدات داخل استان استفاده کنند تا چرخه اقتصاد این بخش مهم تقویت شود.
وی اظهار داشت: برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی، راه اندازی کارگاه های تراش سنگ های قیمتی در شرق استان و تجهیز کارگاه های ساخت زیور آلات از جمله اقدامات میراث فرهنگی استان برای علاقه مندان این بخش است.
*زنجیره تولیدات صنایع دستی کرمان تکمیل و تقویت شود
محقق و پژوهشگر صنایع دستی استان کرمان گفت: صنایع دستی در تاریخ کشور ما سابقه طولانی دارد و حدود 300 رشته صنایع دستی در حال حاضر فعالیت می کنند.
عقیل سیستانی افزود: در سالهای اخیر سوء استفاده در برخی رشته های صنایع دستی زیاد انجام شده است که ضربه بزرگی به صنایعی مانند فرش وارد کرده است.
*ضعف معرفی صنایع دستی
وی با اشاره به اهمیت کم جایگاه صنایع دستی در کشور تاکید کرد: ما منابع غنی مانند کتاب، فیلم و تصویر برای معرفی صنایع دستی نداریم و مشخص نیست چه میزان بودجه برای آموزش در این حوزه اختصاص داده می شود.
محقق صنایع دستی کرمان بیان کرد: در شرایط کنونی افراد مصرف کننده صنایع دستی داخلی کمتر هستند و باید با فرهنگ سازی، ارزش بیشتری به ساخته های دست خودمان قائل شویم.
وی اظهار داشت: صنایع دستی از تغییرات مدیریتی پی در پی ضربه خورده است و نتوانسته ایم برنامه ای برای به روز شدن تولیدات و فروش داشته باشیم و این در حالی است که در بسیاری از کشورها فروشگاه های اینترنتی و آنلاین فروش صنایع دستی فعال شده اند.
سیستانی با بیان اینکه مشکلات بخش صنایع دستی قابل حل است تصریح کرد: باید زنجیره ای محکم از تولیدات باکیفیت تا تبیلغات و فروش در استان کرمان بوجود بیاید تا بتوانیم در بازارهای داخلی و بین المللی موفق باشیم.
وی اظهار داشت: صنایع دستی شبکه بزرگی از اشتغال در کشور و کرمان ایجاد می کند و در سالهای نه چندان دور در اقتصاد روستایی نقش تاثیر گذاری داشت که باید احیا شود.
پژوهشگر صنایع دستی با بیان اینکه جای خالی موزه صنایع دستی در کرمان احساس می شود افزود: هر چقدر در این حوزه سرمایه گذاری کنیم سود و نفع و کسب درآمد زیادی دارد.
*صنایع دستی را در زندگی افراد کاربردی کنیم
استاد و تولید کننده صنایع دستی کرمان گفت: مردم به صنایع دستی علاقه زیادی دارند و در نمایشگاه هایی که برگزار می شود استقبال زیادی می بینیم اما باید ریشه یابی شود که چرا اطلاع و آگاهی زیادی از صنایع دستی وجود ندارد.
مهران رضا زاده افزود: صنایع دستی بیانگر تاریخ یک کشور است، اما مسئولان ضرورت این بخش را در جامعه درک نکرده اند و حفظ و احیای آن را در دستور کار قرار نداده اند.
وی با بیان اینکه صنایع دستی بهترین تبلیغات در خارج برای کشور است اظهار داشت: هنر صنایع دستی پیام ماندگاری را منتقل می کند و یکی از اهداف سفر گردشگران خارجی دیدن صنایع دستی ایران است.
استاد صنایع دستی بیان کرد: روزگاری صنایع دستی کرمان مانند شال و قالی زبانزد بود و صنایع مسگری و شیشه گری در این منطقه فعالیت می کردند که در حال حاضر اثری از آنها نیست.
وی ادامه داد: کارگاه های صنایع دستی خود جاذبه گردشگری هستند، اما متاسفانه در جهت حفظ داشته های خود ضعیف عمل کردیم.
رضا زاده اظهار داشت: از حمایت های بخش دولتی نا امید شده ایم و چراغ صنایع دستی استان کرمان با عشق و علاقه هنرمندان و فعالان این حوزه روشن نگه داشته شده است.
وی گفت: مرکزیت اقتصادی برای فروش تولیدات صنایع دستی کرمان وجود ندارد و برخی تولیدات در کارگاه های زیرزمینی تولید و به خارج از استان و کشور صادر می شود که برای این صنعت زیان آور است.
رضا زاده با اشاره به علاقه نسل جوان به این هنر ماندگار تاکید کرد: باید با جهت دهی به صنایع دستی به عنوان هنر والا معرفی و با رویکرد کاربردی به زندگی بشر وارد شود.
وی تصریح کرد: دولت از آموزش صنایع دستی حمایت کند و دوره هایی برای آشنایی تولید کنندگان و صنعتگران این بخش با آداب فروش برگزار شود.
وی تاکید کرد: صنایع دستی علاوه بر ایجاد شغل مستقیم، چندین شغل غیر مستقیمی را نیز ایجاد می کند و ترویج و احیای آن در روستاها از بروز مهاجرت جلوگیری خواهد کرد.
صنایع دستی ویترین و معرف قدمت تاریخی سرزمین دیار کریمان است، هر چند از دوره درخشان و پر رونق خود قاصله گرفته و هنرمندان و فعالان این هنر ارزشمند با مشکلات متفاوتی دست و پنجه نرم می کنند.
معرفی و تبلیغ صنایع دستی کرمان، به روز آوری تولیدات و نوآوری در ساخته ها، جلوگیری از واردات بی رویه صنایع دستی خارجی، تغییر روش های بازریابی و فروش و فراگیری آموزش های لازم در کنار حمایت های دولتی و ایجاد بستر مناسب فعالیت می تواند نفس گرمی به این بخش با اهمیت باشد.

---

منبع : خبرگزاری ایرنا