اعتراضات دانشجویان برای دستگیری امام در 15 خرداد
قیام 15 خرداد "روز آدمكشی و ستمگری شاه"
نخستین واكنش به دستگیری امامخمینی ازسوی دانشجویان دانشكده كشاورزی کرج صورت گرفت. آنها دست به تظاهرات زده و درپایان اعلامیه‌ای در پشتیبانیاز امام خمینی قرائت كردند كه در آن آزادی فوری ایشان درخواست شده بود. ساواك یكیاز عوامل اصلی این مراسم را، از اعضای سابق فدائیان اسلام و از نزدیكان نوابصفوی دانست كه «دارای احساسات مذهبی بوده است.»
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : شنبه 1397/03/19
در پی دستگیری امام خمینی در نیمه شب 15 خرداد 1342، مردم در سراسر کشور در اعتراض به این اقدام رژیم پهلوی و در اعلام حمایتی همگانی، دست به تظاهرات زدند. طولی نکشید که همه شهرهای ایران صحنه درگیری مردم با ماموران رژیم پهلوی شد.
صبح روز پانزدهم خرداد، مردم قم و برخی از شهر‌هااز دستگیری آیت الله خمینی مطلع شده و دست به اعتراض دامنه‌داری زدند. در تهران، دانشجویان دانشگاه تهران، کلاس‌ها را تعطیل کردند و به تظاهرات مردم پیوستند. بارفروشان نیز از مرکز شهر به حرکت درآمده و به تظاهرکنندگان ملحق شدند. تظاهرکنندگان که لحظه به لحظه به تعدادشان افزوده می‌شد، درصدد اشغال مراکز مهم دولتی و حکومتی از قبیل کاخ مرمر، اداره رادیو، اداره تسلیحات ارتش و غیره بودند. بازاریان نیز با تعطیلی بازار و تجمّع در مساجد و یا با پیوستن به تظاهرکنندگان، اعتراض صریح خود را اعلام کردند.
نکته قابل توجه این بود که تمام اقشار اجتماعی با حضور در میدان مبارزه، به بازداشت شبانه امام خمینی واکنش نشان دادند. دانشجویان نیز یکی از این اقشار بودند که به سرعت مبارزات خود را ساماندهی کردند. در این میان، دانشجویان کرج نیز به صف مبارزه پیوستند.
مأموران نظامی که در نقاط مرکزی و حساس شهرهای قم و تهران مستقر بودند به روی تظاهرکنندگان تیراندازی کردند. معترضین نیز با چوب و سنگ به دفاع از خود برخاستند. تظاهرات در آن روز و دو روز بعد نیز ادامه یافت و تعدادی از مردم کشته و مجروح شدند. فجیع‌ترین حادثه، قتل عام دهقانان کفن‌پوش ورامینی بود که در پشتیبانی از امام خمینی راهی تهران شده بودند. مأموران نظامی در سر پل باقرآباد با آنها روبرو شده و با سلاح‌های سنگین آنها را قتل عام کردند.
نخستین واكنش به دستگیری امام خمینی ازسوی دانشجویان دانشكده كشاورزی کرج صورت گرفت. آنها دست به تظاهرات زده و درپایان اعلامیه‌ای در پشتیبانیاز امام خمینی قرائت كردند كه در آن آزادی فوری ایشان درخواست شده بود. ساواك یكی از عوامل اصلی این مراسم را، از اعضای سابق فدائیان اسلام و از نزدیكان نواب صفوی دانست كه «دارای احساسات مذهبی بوده است.»
تظاهرات فوق انعكاس زیادی در كرج داشت، زیرا حین راهپیمایی عده زیادی از مردم به آن پیوستند. این موضوع مقامات ساواك را بهشدت نگران ساخت. بههمین علت به دستور ساواك، دانشكده كشاورزی تعطیل و مقررات ویژه‌ای برای آن وضع شد.
تعطیلی دانشكده كشاورزی و عدم حضور دانشجویان درفضای آن، باعث شد نیروهای ساواك ابتدا عكس‌ها و اعلامیه‌های امام و دیگر اسناد و نوشته‌های انقلابی را جمع و سپس مداركی را كه حكایتاز پشتیبانی دانشجویان از نهضت اسلامی‌می‌كرد، ضبط نمایند.
تداوم مبارزات در قیام 15 خرداد
كمتر از یك هفته پس از سركوبی قیام 15خرداد، تعدادی از دانشجویان مسلمان و معترض دانشكده كشاورزی کرج جلسه‌ای تشكیل دادند. در این جلسه نوار سخنرانی واعظ معروف حجت‌الاسلام فلسفی، كه روز عاشورا ایراد شده بود، را پخش كردند.دانشكده كشاورزی كرج، كانون و مركز حمایت از جنبش اسلامی بود. علت اصلی آن را ابتدا باید درارتباط و پیوستگی آن با دانشگاه تهران دانست، ضمن آنكه در این زمان، روحانیون ساکن در كرج ارتباط سازمانی و همیشگی با تشكیلات روحانیت مبارز در قم نداشتند، لذا دانشكده كشاورزی كرج به كانون رهبری مخالفت‌ها تبدیل شد.
سال‌های بعد نیز این نقش حفظ شد و دانشكده كشاورزی به یكی از مهم‌ترین مراكز انقلابی و پایگاه‌های ضدرژیم تبدیل گردید و در اوج راهپیمایی‌ها و تظاهرات سال57 یكی از نهادهای تصمیم‌گیرنده برای انقلابیون به‌حساب می‌آمد.
پس از دستگیری امام(ره) و یك ماه بعداز قیام 15خرداد، در تاریخ 10/4/42 ازسوی دانشجویان دانشكده كشاورزی کرج اعلامیه‌ای بهدرب رستوران نصب شد که از 15 خرداد، با عنوان "روز آدمكشی و ستمگری شاه" یاد شده بود. این اعلامیه مردم را به اتحاد و ادامه مبارزه فرامی‌خواند
در 24 تیر 1342 فضای دانشكده كشاورزی همچنان ناآرام بود. در گوشه و كنار آن اعلامیه‌هایی در حمایت از امام خمینی و درخواست آزادی بی‌قیدوشرط ایشان دیده می‌شد. در این روز یكیاز اعلامیه‌های حوزه علمیه اصفهان در اعتراضبه دستگیری مرجع تقلید شیعیان، در رستوران دانشكده نصب شده بود. متن بخشیاز اعلامیه فوق چنین بود: «...حضرت آیت‌الله خمینی مرجع تقلید شیعیان را دستگیر نموده در سیاه‌چال انداخته‌اند. شاه مستبد تمام قوای سه‌گانه را به دست گرفته و برخلاف مصالح عموم گام برمی‌دارد. منابع ملی را در راه هدف‌های شخصی صرف می‌نماید. هیچ نوع آزادی وجود ندارد و سازمان امنیت با صرف پول‌های گزاف، كه خونبهای ملت فقیر ایران است، بهسرمردم رنج‌دیده می‌كوبد. ما انزجار و تنفر خود را از دستگاه حاكمه اعلام داشته و در دفاعاز حریم قرآن و دشمنان آیت‌الله خمینی آماده هستیم».
این قبیل مبارزات دانشجویان، در آگاهی و روشنگری مردم کرج تاثیر فراوانی داشت و باعث شد آنها نیز با شور و هیجان به مبارزات خود با رژیم پهلوی ادامه دهند.
پی نوشت:
1- مرکز اسناد انقلاب اسلامی
2- دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت
