تبیان، دستیار زندگی

وفات جهانگیر خان قشقایی

میرزا جهانگیرخان قشقایی چه کسی بود

جهانگیرخان قشقایی، فرزند محمدخان قشقایی که مردی عالم و صاحب كمال و از خان‌های دره شور، از ایل قشقایی بود. مادرش از خان‌‌زادگان سمیرم اصفهان و از ساكنان دهاقان بود و به همین سبب مردم اصفهان‌، جهانگیرخان را دهاقانی نامیده‌اند...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
جهانگیرخان قشقایی

میرزا جهانگیر خان قشقایى از دانشمندان بزرگ ایرانی در اواسط قرن سیزدهم هجری، در میان ایلات قشقایى به دنیا آمد. جهانگیر خان قشقایی (مردی عالم و صاحب كمال و از خان‌های دره شور، از ایل قشقایی) بود. مادرش از خان‌‌زادگان سمیرم اصفهان و از ساكنان دهاقان بود و به همین سبب مردم اصفهان‌، جهانگیرخان را دهاقانی نامیده‌اند.

جهانگیرخان خواندن و نوشتن را در زادگاهش فراگرفت‌. وی تا حدود ۴۰ سالگی‌، همانند پدرش‌، به زندگی عشایری و دامداری و كشاورزی مشغول بود. در سواری و تیراندازی مهارتی چشمگیر داشت و به موسیقی علاقه‌مند بود.

پس ازمدتی به فراگیری علوم اسلامی همت گماشت و به عالمی توانا تبدیل شد. از آن پس، عمر خود را به تدریس علوم دینی صرف كرد و بسیاری از بزرگان، از محضر او استفاده كردند. در طول حدود پنجاه سال كه در مدرسه‏ ی صدر اصفهان و... به تدریس می‏ پرداخت شاگردانی از قبیل آیت‏ اللَّه شهید سیدحسن مدرس، آیت اللَّه بروجردی، فاضل تونی و وحید دستگردی در حلقه‏ ی درس او آموزش دیدند.

میرزا جهانگیرخان قشقایی با این كه دروس حوزوی را تدریس می‏ كرد ولی به لباس محلی و سنتی خود مقید بود و همواره از آن استفاده می‏ كرد.

این دانشمند بزرگ ایرانی سرانجام در حدود 85 سالگی دار فانی را وداع گفت و در تخت فولاد اصفهان به خاك سپرده شد. 

حدوداً ۴۰ ساله بود كه روزی برای فروش محصولات و خرید مایحتاج سالانه ایل و تعمیر تار به بازار اصفهان رفت و با مشاهده مدرسه صدر، مجذوب شكوه معنوی مدرسه و علمای آن گشت‌. شخصی با مشاهده علاقه جهانگیرخان به مدرسه صدر او را به تهذیب نفس و تحصیل علم و معرفت دعوت كرد. جهانگیرخان‌، تحت تأثیر سخنان او، و با راهنمایی وی حجره‌ای در یكی از مدارس علمیه اصفهان گرفت و تا پایان عمر در آن شهر ماند. با اینكه وی در میان‌سالی به كسب علم روی آورده بود، چندی نگذشت كه از مدرّسانعلوم عقلی و نقلی گردید.

وی حدود ۴۰ سال در مدرسه صدر اصفهان به تدریس علوم عقلی پرداخت‌. درس حكمت او چنان رایج و مطلوب طلاب بود كه درسِ شرح منظومه ملا هادی سبزواری او، به سبب كثرت شاگردان، در خارج از حجره مدرسه صدر و در شبستان مسجد چارچی تشكیل می شد.

استادان مشهور وی عبارت بودند از: محمد رضا قمشه‌ای در فلسفه و حكمت‌، شیخ محمد حسن و محمد باقر نجفی اصفهانی و حاج ملا حسین‌علی تویسركانی فقه و اصول و ادبیات عرب، ملا عبدالجواد (طبیب معروف اصفهان) در ‌طب ریاضی، هیئت و نجوم را از استادان سرشناس آن زمان فراگرفت.

شاگردان او: حاج آقا رحیم ارباب، سید حسین طباطبائی بروجردی، شیخ محمد حكیم خراسانی، سیدمحمد داعی الاسلام لاریجانی، ضیاءالدین درّی، میرزا محمدعلی شاه آبادی اصفهانی، محمدحسین فاضل تونی، سیدجمال‌الدین گلپایگانی، حاج میرزا مهدی دولت‌آبادی، سید حسن مدرس ،شیخ حسنعلی اصفهانی نخودكی، آقا نجفی قوچانی، میرزا حسین نائینی، شیخ مرتضی طالقانی،
شیخ جواد آدینهی كه پس از درگذشت استاد تدریس حكمت را در اصفهان به‌عهده داشت‌.

پی نوشت:
1- جهانگیرخان قشقایی، دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت
2- مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی