تبیان، دستیار زندگی

جمع‌بندی در هفته‌های پایانی

احتمالاً تا به حال برای شما عزیزان هم این موضوع پیش آمده است که کتاب یا مطلبی را خوانده و وقت زیادی را برای آن صرف کرده، اما کمی بعد احساس نموده‌اید که همه یا بخشی از آن مطلب را فراموش کرده‌اید یا به طور کامل به یاد ندارید.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
مرکز یادگیری تبیان - محبوبه همت
جمع‌بندی در هفته‌های پایانی

احتمالاً تا به حال برای شما عزیزان هم این موضوع پیش آمده است که کتاب یا مطلبی را خوانده و وقت زیادی را برای آن صرف کرده، اما کمی بعد احساس نموده‌اید که همه یا بخشی از آن مطلب را فراموش کرده‌اید یا به طور کامل به یاد ندارید. در طول آمادگی برای کنکور نیز همین موضوع ممکن است ذهن بسیاری از داوطلبان گرامی را به خود مشغول نماید؛ چه داوطلبانی که حجم مطالب مطالعاتی آنها کم و چه آنهایی که حجم منابع مطالعاتی‌شان زیاد است. رهایی از این احساس و درگیری ذهنی، که برای داوطلبان عزیز به وجود می‌آید، یک راه دارد، و آن راه در میان مشاوران و کنکوری‌ها به آخرین مرحله کنکور، یعنی دوران جمع‌بندی، معروف است. دوران جمع‌بندی، که دربارة آن در شماره‌های پیشین نیز مطالبی درج کرده‌ایم، معمولاً هفته‌های پایانی باقی مانده تا زمان برگزاری کنکور را در بر می‌گیرد.

هدف از مطالعه در این دوران، آن است که داوطلب، مجموعه درسی‌هایی را که در طول سال تحصیلی خوانده و در ذهن خود تثبیت کرده است سازمان‌دهی کند؛ پس دوران جمع‌بندی، دوران سازمان‌‌دهی، نظم بخشیدن و مسلط شدن به مطالبی است که تاکنون خوانده‌اید. ضمناً این دوران، بهترین فرصت برای داوطلبانی است که فکر می‌کنند برخی از درس‌ها را فراموش کرده‌اند و همچنین مهلت خوبی برای داوطلبانی است که در طول سال بسیار خوب درس خوانده‌اند و اکنون نیاز به دوره آنها دارند. در این دوران، خواندن خلاصه‌ کتاب‌ها، فلش‌کارت‌ها و نکاتی که در طول دوران مطالعه جمع‌آوری کرده‌اید، بسیار مفید خواهد بود؛ زیرا دوران جمع‌بندی، دوران خواندن اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین مباحث است.

همه شما داوطلبان عزیز، اکنون به مرحله پایانی، یعنی مرحله جمع‌بندی، نزدیک می‌شوید. به عنوان یک داوطلب که در طول یک سال گذشته و حتی بیشتر، بخش قابل توجهی از وقت خود را صرف آمادگی برای کنکور نموده‌اید، اکنون وقت آن رسیده است که با یک برنامه خوب به استقبال دوران جمع‌بندی بروید و خود را به صورت اساسی برای این «راند» پایانی آماده کنید. به دلیل اهمیت دوران جمع‌بندی، ما در این مقاله سعی می‌کنیم درباره اینکه چه کاری انجام دهید تا از این دوره، بهترین استفاده را ببرید، با شما صحبت کنیم.

1- احساسات منفی را نادیده بگیرید
هر چه به زمان برگزاری کنکور نزدیک‌تر می‌شویم، احساسات مختلفی به سراغ داوطلبان عزیز می‌آید: اینکه آیا موفق خواهند شد؟ آیا دروس را بخوبی می‌دانند؟ در جلسه برگزاری کنکور چه خواهد شد؟ چه میزان از مطالب را فراموش کرده و چه میزان را به خاطر می‌آورند؟ اول اینکه این احساس، تقریباً حس مشترک بین تمام داوطلبان کنکور است؛ پس سعی کنید که جز به احساس‌های خوب، به احساس‌های منفی و ناخوشایند هرگز فکر نکنید؛ زیرا این احساس‌ها به توان و نیروی محرک شما صدمه خواهند زد. اگر احساسی در درون شما وجود داشت که به شما گوشزد می‌کرد که مطالب را فراموش کرده‌اید، به این حس بها ندهید. این نکته را هم بدانید که مطالب، درون ذهن انسان هرگز فراموش نمی‌شوند، بلکه انسجامشان را از دست می‌دهند و در میان هزاران مطلب دیگر گم می‌شوند، و اگر شما وقتی را به بازخوانی مجدد این مطالب اختصاص دهید، حتماً دوباره برای شما یادآوری خواهند شد؛ اما اگر مطالب بازخوانی نشوند، بمرور فراموش خواهند شد. اگر احساس می‌کنید که بخشی از مطالبی را که شما برای کنکور مطالعه کرده‌اید، فراموش نموده‌اید، در دوران جمع‌بندی می‌توانید بخوبی این گمشده‌ها را پیدا کنید. فقط به عنوان گام اول، کافی است که احساسات منفی را از خود دور کنید.

2- یک برنامه خوب تدوین کنید
برنامه، برنامه، برنامه و باز هم برنامه. باز هم مانند همه دوره‌های آمادگی برای کنکور، لازم است که برای دوران جمع‌بندی هم برنامه خوبی تدوین کنید تا اولاً در وقت و زمان خود صرفه‌جویی نمایید، و دوم اینکه با یک نقشه راه مشخص، عملکرد و بازدهی بهتری داشته باشید. برنامه‌ریزی برای دوران جمع بندی، با برنامه معمول مطالعاتی شما تفاوتی ندارد. اگر روزانه چند درس می‌خواندید، جمع‌بندی را هم به همان شکل ادامه دهید. برای برخی از دروس مثل زیست‌شناسی، که فرّار هستند، می‌توانید مرور روزانه داشته باشید. در برنامه‌ریزی خود سعی کنید اولاً به این موضوع توجه داشته باشید که تا کی می‌خواهید مطالعه کنید، و سپس جمع‌بندی را آغاز نمایید. ثانیاً، بسته به میزان سختی و آسانی دروس، حجم مطالب، بودجه‌بندی هر درس در کنکور و ... برای هر درس در طی هفته، زمانی را درنظر بگیرید. سوم اینکه سعی کنید از برنامه‌ریزی خود عقب نمانید، و درصورتی که این اتفاق افتاد، دروس ساده تر را از برنامه خود حذف کنید و سپس در وقت مجددی که خالی کرده‌اید، آن درس را نیز بگنجانید؛ بدین منظور، برای هر درس، درخت دانش رسم کنید؛ به این شکل که سعی کنید در مورد هر درس، ابتدا اسامی فصل‌ها را به یاد بیاورید و بعد زیرفصل‌ها را اضافه کنید. می‌توانید بعد از اینکه خودتان سعی‌تان را کردید، از فهرست کتاب‌هایتان نیز کمک بگیرید. انجام این کار به منسجم شدن و سامان گرفتن مطالب در ذهنتان منجر می‌شود. پس از آن، با رعایت نکاتی که در ادامه ذکر خواهد شد، برنامه‌ای برای مرور دروستان تنظیم کنید. مطمین باشید که پس از مرور مطالب، احساس تسلّط بیشتری بر درس‌هایتان خواهید داشت.

3- اولویت‌بندی کنید
بسیاری از دبیران و مشاوران کنکور معتقدند که در دوران جمع‌بندی، نباید مطالب جدید خوانده شود؛ زیرا از طرفی، مهلت کمی تا زمان برگزاری کنکور باقی مانده است و عملاً با این روش، حجم قابل توجهی از مطالب از قلم می‌افتد، و از سوی دیگر، این موضوع، هیچ اثری در نظم بخشی به مطالب مطالعه شده نداشته و تنها باعث سردرگمی داوطلب می‌شود. عده ای از مشاوران نیز اعتقاد دارند که داوطلب می‌تواند در زمان جمع‌بندی، مطالب جدید را هم مطالعه کند. ما معتقدیم که اگر تا به حال مبحثی از درس‌های اختصاصی را هرگز نخوانده‌اید، بهتر است که آن را با مشورت با افراد مطلع رها کنید؛ اما اگر آن مطلب، یک درس عمومی است، می‌توانید آن را بخوانید، ولی سعی نکنید که برای تسلط کامل بر آن درس، وقت بگذارید؛ چون پرداختن به این کار به زمان زیادی احتیاج دارد که شما فرصت انجام آن را ندارید؛ البته مطالعه مطالب جدید دروس اختصاصی هم به میزان مدیریت داوطلب نسبت به وقت باقی مانده‌اش تا کنکور، میزان مطالبی که خوانده شده است، مقدار مطالبی که باقی مانده است، و بالاخره وضعیت درسی داوطلب بستگی دارد.

شاید شما هم جزو آن دسته از داوطلبانی هستید که هنوز مباحث مدّنظر خودتان را به طور کامل مطالعه نکرده‌اید. اینکه بخواهید هنوز هم مطالب جدید بخوانید، اشکالی ندارد؛ اما باید سعی کنید تا جمع‌بندی دروس را هم شروع کنید. اگر جزو داوطلبانی هستید که در کنار جمع‌بندی، می‌خواهید مطالب جدید بخوانید، ابتدا مباحثی را که لازم است، جمع‌بندی کرده و مطالبی را که باقی مانده است، اولویت‌بندی کنید تا اگر احیاناً فرصت نشد که تمام مباحث را بخوانید، خیالتان از بابت خواندن مهم‌ترین مباحث، راحت باشد؛ در ضمن سعی کنید که در هنگام مطالعه مطالب جدید، حتماً زمانی را نیز برای مرور آنها درنظر بگیرید؛ حتی اگر فرصت پیدا نکنید که مطالب جدید دیگری بخوانید.

4- سهم تست‌ها را در دوران جمع‌بندی فراموش نکنید
یکی از کارهایی که باید سعی کنید در دوران جمع‌بندی انجام دهید این است که حداقل یک بار، به تست‌هایی که به آنها طی دوران مطالعه، پاسخ غلط داده یا آنها را بی‌پاسخ گذاشته و بعد پاسخشان را یاد گرفته‌اید، دوباره پاسخ دهید. این تست‌ها، بین انبوه تست‌های دیگر، بسیار با ارزش و گرانبها هستند؛ زیرا به نقاط ضعف و اشتباه شما در دروس مختلف اشاره دارند؛ پس قدرشان را بدانید. برخی از داوطلبان در این دوره مرتکب یک اشتباه می‌شوند و آن اشتباه این است که منتظر می‌مانند تا دوره درس‌ها به پایان برسد و سپس کار تست‌زنی را شروع می‌کنند. اگر شما نیز جزو این دسته از داوطلبان هستید، بدانیدکه هیچ‌گاه این اتفاق نمی‌افتد؛ در واقع، هیچ‌گاه دوره درس‌‌ها به اتمام نخواهد رسید؛ چون شما هر مطلبی را که دوره کنید، باز هم مطلبی می‌ماند که احساس می‌کنید آن را فراموش کرده‌ایدو احتیاج به دوره دارد؛ بنابراین، به تست‌زنی اهمیت بدهید.
دوم اینکه حتماً در کنار جمع‌بندی، تست‌زنی سرعتی را آغاز کنید. برای انجام این کار، بسته به برنامه خود، در دو هفته پایانی، یا بیشتر و یا کمتر از این مدت، قبل از ظهر در شرایط کاملاً شبیه‌سازی شده، لباس بپوشید، پشت میز بنشینید، زمان بگیرید و هر بار بترتیب از آزمون‌های جدید به قدیم، از خودتان آزمون بگیرید و سپس بعد از ظهر همان روز، آزمون را بررسی کنید، اشکالات را در بیاورید و برای هر درس، قسمت‌هایی را که باید مجدداً مرور و جمع‌بندی شوند، علامت بزنید و براساس آن، برنامه مطالعه دو روز آینده‌تان را مشخص نمایید. ضمناً نگران بقیه قسمت‌ها هم نباشید؛ زیرا اگر مهم باشند، در آزمون‌های بعدی از آن قسمت‌ها هم تست می‌آید و به این ترتیب می‌توانید مطالعه‌شان کنید؛ در واقع اگر برای تعیین نیاز خود در دروس اختصاصی، این‌گونه عمل نمایید که در هر درس، بخشی از آن درس را بخوانید که بیشترین تعداد سؤالات غلط یا «نزده» در آزمون مذکور از آن بخش یا فصل کتاب باشد، حال اگر شما در بازه سه روزه بعدی، تست مجموعه‌ای دیگری را از خود آزمون بگیرید، این بار نیاز به مطالعه بخش‌هایدیگری از دروس را خواهید داشت، و بعد از اینکه چند بار به این نحو عمل کردید، خواهیددید که مهم‌ترین بخش‌های کتاب‌ها را که بیشترین ضعف را در آنها داشته‌اید، مورد مطالعه قرارداده‌اید. اگر هنوز متقاعد نشده‌اید که این روش، بسیار مفید است، دست کم دو دوره، این کار را انجام دهید تا در آزمون سوم ( روز هفتم) متوجه شوید که چه تحولی دریادگیری شما ایجاد شده است.

چند توصیه مهم برای دوران جمع‌بندی
1 ـ در حال حاضر برخی از داوطلبان، این تصور را دارند که هیچ‌یک از مطالبی را کهتا به حال خوانده‌اند، به یاد ندارند؛ اما نگران نباشید؛ چون به محض اینکه در جلسه برگزاری آزمون سراسری حاضر شوید و سؤالات را ببینید، متوجه خواهید شد که تمام مطالب را بخوبی به خاطردارید.
2 ـ به بودجه‌بندی سؤال‌های کنکور توجه کنید و اگر به مبحثی که سؤال بیشتری از آن مطرح می‌شود، تسلّط کمتری دارید، تا حد امکان مشکل خود را برطرف کنید.
3 ـ سعی کنید که حداقل در این دوره، در طول روز 11 ساعت و در نهایت 13 ساعت درس بخوانید. اگر نمی‌توانید این کار را انجام دهید، علتش این است که وقت تلف می‌کنید، نه اینکه وقت ندارید؛ پس باید برای خودتان برنامه زمانی دقیقی را از قبل معین کنید و خود را مقید کنید تا آن برنامه را به صورت کامل انجام دهید.
4 ـ در زمان باقی مانده تا کنکور، دست به کارهای عجیب نزنید و به هیچ عنوان ساعت خواب خود را کم نکنید؛ زیرا کم شدن ساعت خواب، بازده مطالعاتی شما را به طرز چشمگیری کاهش خواهد داد (هشت ساعت خواب در طول شبانه روز توصیه می‌شود).
5 ـ در زمان باقی مانده تا کنکور، شب‌ها قبل از خواب، چند دقیقه وضعیت خود رادر کنکور مجسم نمایید. تصور کنید که سر جلسه برگزاری کنکور حاضر شده‌اید و به پاسخگویی به سؤالات مشغول هستید و براحتی می‌توانید به تمام آنها پاسخ دهید و هیچ‌گونه مشکلی در پاسخگویی به آنها ندارید؛ یا خود را در شرایطی تصور کنید که با سؤالات دشواری مواجه شده‌اید. استفاده از این روش، سبب می‌شود تا استرس و ترس شما از حضوردر جلسه برگزاری کنکور، تا حد زیادی کاهش یابد.
6 ـ اگر شما داوطلب خوبی هستید و نتیجه خوبی را در آزمون‌ها کسب کرده‌اید، می‌توانید هر دو روز یک بار، آزمون بدهید، و در حقیقت، یک روز و نیم را برای رفع اشکال بگذارید؛ ولی اگر نتیجه‌هایتان رضایت بخش نیست، این کار را هر سه روز یک بار، انجام دهید و دو روز و نیم را برای اشکال‌ها وقت بگذارید.
7 ـ در زمان آزمون دادن، شما باید در هر درس، یک تصمیم مهم بگیرید و آن را عملی کنید؛ برای نمونه، با خود بگویید که در درس فیزیک، تست‌های مبحث نور را تا آزمون بعد، رفع اشکال خواهم کرد.
8 ـ اگر در هر آزمون، فکر کنید که این آزمون، کنکور واقعی شماست، در این صورت، در هر آزمون، اشکال عمده خود را برطرف خواهید کرد و به این ترتیب، هر آزمون شما، در مقایسه با آزمون قبلی‌تان، بهتر خواهد شد.
9 ـ با دوستانی که شما را امیدوار می‌کنند، گفت و گو کنید، و از کسانی که شما را دچار شک و تردید کرده و ناامیدتان می‌نمایند، بشدت دوری کنید. اگر در خانواده به توانایی‌هایتان باور ندارند، شرایط خود را به طور کامل برایشان توضیح دهید و از آنها بخواهید که شما را آن چنان که هستید توانا بدانند.

مطالب مرتبط:
مهم ترین راه کارهای مطالعه برای موفقیت در کنکور
نکاتی چند پیرامون انتخاب رشته آزمون سراسری (1)
کنکور، برداشت اول، سکانس آخر: تست زنی
برنامه ریزی برای کنکور در ایام تعطیلات (بخش اول)

 منبع:peyk.sanjesh.org