تبیان، دستیار زندگی

قصه زندگی و مرگ در «رومولیت»

کارگردان «رومولیت» با اشاره به شیوه اجرای نامتعارفی که برای روایت این نمایش در نظر گرفته است، یادآور شد برای به ثمر رسیدن یک اثر نمایشی باید تمرین های طولانی انجام داد تا کار جا بیفتد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
نمایش «رومولیت»


مصطفی کوشکی که این روزها نمایش «رومولیت» را به صورت مشترک با هستی حسینی در تئاتر مستقل تهران روی صحنه دارد درباره رویکردی که در چند سال اخیر برای اجرای آثار نمایشی در پیش گرفته و با اقتباس از نمایشنامه های شکسپیر نیز همراه است به خبرنگار مهر گفت: نمایشنامه های شکسپیر بهترین گزینه برای فرم اجرایی و طراحی که در چند سال اخیر برای اجرای آثارمان در نظر گرفته ایم، هستند.

وی با اشاره به اینکه آثار شکسپیر بسیار منعطف است و قابلیت این را دارد که آن را در هر ظرفی که می‌خواهیم بریزیم و آسیبی به اثر وارد نشود، ادامه داد: آثار شکسپیر به شدت قصه گو هستند و با فرم های اجرایی نامتعارفی که گروه ما سراغشان می رود، منطبق است و می تواند مخاطب را با خودش همراه کند. ما اگر به دنبال متن هایی برویم که از قصه گویی بهره مند نیستند با توجه به فضای نامتعارف اجراهایمان، ارتباطی را که می خواهیم با تماشاگران داشته باشیم دچار مشکل می شود پس جدا از اینکه شکسپیر مهمترین درام نویسی است که می شناسیم در کنارش قصه گو و منعطف بودن آثارش ما را به سمت او می کشاند.

کوشکی درباره شیوه اجرایی که در چندسال اخیر برای آثارش برگزیده است، توضیح داد: ما برای شکل گیری یک اثر نمایشی از نمایشنامه کارمان را آغاز نمی کنیم بلکه ابتدا شیوه اجرایی را انتخاب می کنیم. برای نمایش «رومولیت» هم همین اتفاق افتاد به این ترتیب که ما به قصه ۲ نفر عاشق نیاز داشتیم تا در فضای صحنه ای که برای اجرا ایده پردازی کرده بودیم، بگنجد. برای رسیدن به این هدف به سراغ چند نمایشنامه عاشقانه رفتیم که در نهایت «رومئو و ژولیت» به خاطر بُعد نرسیدن این ۲ عاشق به هم و معلق بودنشان که نزدیک به شیوه اجرایی ما بود، انتخاب شد.

کارگردان «باد شیشه را می لرزاند» تصریح کرد: این رویکرد برای نمایش «رویای یک شب نیمه تابستان» هم مورد استفاده قرار گرفت چون تلاش ما این است که ابتدا یک رویکرد اجرایی نو و بدیع به دست بیاوریم و حتی تمرین های زیادی هم در این زمینه انجام دهیم و بعد نمایشنامه آرام آرام خودش را پیدا کند و بعد از آن است که کانسپت نمایشنامه ای که برای این فرم از اجرا انتخاب می شود بازنویسی و حتی دوباره نویسی می شود.

وی درباره این مساله که در اقتباس هایی که انجام می‌دهد به اصل قصه وفادار است و داستان اصلی را با کمی حذف و اضافه به تصویر می کشد، توضیح داد: رویکرد من در گروه به این شکل است که تلاش می کنم نمایشنامه را برای اجرا ترجمه کنم به این مفهوم که کنش های متن را صحنه به صحنه ببینم و آنها را دوباره نویسی کنم. حتی ممکن است از هیچ کدام از کاراکترهایی که در آن صحنه اصلی هستند، استفاده نکنم و یا دیالوگ های متن را تغییر دهم اما کنش همان کنش نمایشنامه است که برای اجرا بازنویسی می شود. البته این رویکرد امروز گروه ماست و ممکن است در آینده فضای دیگری را تجربه کنیم.

کوشکی درباره تمرین های زیادی که برای هماهنگ شدن گروه بازیگران با شیوه اجرایی مدنظرش صورت می گیرد، گفت: تمرین برای ما حرف اول و آخر را می زند چون معتقدم تئاتر با تمرین کردن اتفاق می افتد و باید با تمرین ها شکل خودش را پیدا کند و این مساله نیازمند صرف زمان است و من همیشه این مثال را می زنم که تئاتر مثل قرمه سبزی است و باید جا بیفتد و زمان صرفش کرد تا مفاهیم مدنظر برای اجرا را چه برای بازیگران و کارگردان و چه مخاطبان بتوان استخراج کرد.

وی اظهار کرد: حالا شیوه اجرایی که ما سراغش می رویم فضاهای نامتعارف تری است و بخشی از آن نیز تئاتر فیزیکال است؛ شیوه ای که ابزار کار یک بازیگر است اما متاسفانه بسیاری از بازیگران ما آن را فراموش کرده اند. تلاش من این است که در کارهایم از همه ابزار یک بازیگر استفاده کنم و در نمایش «رومولیت» نیز مثل نمایش های دیگرم در مجموعه بیش از یک سال تمرین داشتیم که البته این تمرین ها برای همه بازیگران صدق نمی کرد چون بخشی از تمرین ما برای پیدا کردن فضاهایی است که می خواهیم تجربه اش کنیم.

وی درباره حضور کاراکترهای اجنه در نمایش و شباهتشان به سه جادوگر نمایشنامه «مکبث» و تغییراتی که کار نسبت به اجرای قبلی داشته است، توضیح داد: حضور این کاراکترها از ذهنیت شکسپیر می آید و مستقیما از «مکبث» گرفته نشده اند. این شخصیت ها، موجودات ماورایی شکسپیر هستند که در آثارش متبلورند. در اجرای قبلی «رومولیت» که با عنوان «رومئو و ژولیت» به صحنه رفت نیز ما در همان راستا پیش رفتیم. آن نمایش قرار بود به ما نشان دهد که اجرای چنین اثری با این فرم اجرایی چقدر امکان پذیر است.

وی متذکر شد: این آثار نمایش های کاملی هستند که ما در مسیر تجربه کردنمان به آن می رسیم و مثلا اگر مدتی بعد من بخواهم مجددا «رومولیت» را به صحنه ببرم قطعا کار با تغییرات خیلی زیادی نسبت به ۲ اجرای قبلی مواجه خواهد شد. در واقع اجرای دوباره یک اثر نمایشی برای گروه ما به مثابه بازتولید نیست بلکه تجربه هایی را به آثار قبلی اضافه می کنیم و در غیر این صورت اصلا سراغش نمی رویم.
نمایش «رومولیت»

کوشکی درباره ۲ بخش بودن نمایش عنوان کرد: معتقدم «رومئو و ژولیت» نمایشنامه سخت و غیرقابل اجرایی است و آنقدر قصه کلیشه ای و رویی دارد که اجرا کردنش کار بسیار پرریسکی است و حتی در ساختار روایتش هم منطق ارسطویی را که در اکثر آثار کلاسیک وجود دارد، کاملا رعایت نمی کند. این نمایشنامه برای من ۲ پارت داشت؛ یکی بخشِ زندگی که تا نیمه های داستان وجود دارد و دیگری پارت مرگ که از وسط تا انتهای نمایش بر اثر غالب است. همین مساله من را ترغیب به اجرای این اثر نمایشی کرد به همین دلیل در بخش اول نمایش شاهد شوخ طبعی و عشق و زندگی هستیم و در بخش دوم مرگ جریان اصلی می شود و ما در این قسمت خواستیم که کار به سمت ترسناک شدن پیش برود. این تجربه برای ما خیلی سخت بود چون می خواستیم ببینیم آیا این امکان وجود دارد بدون اینکه گسستی در اثر ایجاد شود و قصه گم شود زندگی و مرگ را در ۲ بخش به تصویر کشید که فکر می کنم تا حدودی به هدفمان رسیدیم و تجربه بانمکی برای ما محسوب شد.

کارگردان «رویای یک شب نیمه تابستان» درباره حضور مهدی پاکدل در نقش رومئو و تفاوت سنی که با این کاراکتر دارد، بیان کرد: مهدی پاکدل خیلی دیر به جمع ما اضافه شد و تقریبا یک ماه با گروه تمرین کرد. به دلیل اینکه من بازیگران نقش های رومئو و ژولیت را انتخاب نکرده بودم تا بازیگران مناسبی برای این نقش ها پیدا کنم که با ورود مهدی و با روحیه ای که داشت نقش رومئو هم جان گرفت و برای نقش ژولیت هم از همان بازیگران گروه منا شریفی را انتخاب کردم.

وی در پایان صحبت هایش اضافه کرد: معتقدم امروزه تئاتر ما به شدت نیاز به حضور بازیگران جدید دارد و من نیز تا جایی که در توانم باشد بازیگران جدیدی را به تئاتر معرفی می کنم. مهدی پاکدل بازیگر خیلی باتجربه ای است و از تئاتر آمده است. همچنین کاراکتر رومئو هم بسیار نقش سختی بود و اینکه بازیگر بتواند به شکلی مخاطب را با خود همراه کند که انگار برای اولین بار است که داستان زندگی او را می بیند کار بسیار مشکلی بود که پاکدل از عهده اش برآمده است.

مهدی پاکدل، بهناز جعفری، شهروز دل افکار، امیر شمس، صبا ایزدپناه، مونا شریفی، سجاد باقری، الناز شهبازی، علی آرتین، علی عبدی، فاطمه احمدی، امیر باباشهابی، دانیال شاهسون، سعید بابایی بازیگران این اثر نمایشی هستند که با کارگردانی مصطفی کوشکی و هستی حسینی تا ۱۱ خرداد در تئاتر مستقل تهران روی صحنه است.

منبع: مهر