خانه کلبادی، خانه ای از دوران قاجار در ساری

اگر بخواهیم درباره یکی از معروف ترین نقاط ساری حرف بزنیم آن نقطه بدون تردید میدان ساعت است، میدانی که به نماد این شهر تبدیل شده و خیلی ها در رفت و آمد روزانه در این شهر از کنار آن رد می شوند. برای پیدا کردن خانه کلبادی از میدان ساری راهی خیابان انقلاب شوید. در اینجا چشمتان به محله ای به اسم آب انبار نو می افتد که به خانه کلبادی منتهی می شود.

اول از همه درب این خانه نظرتان را جلب می کند، دری بلند از جنس چوب که تزئینات جذابی دارد و سردری آجری در بالای آن خودنمایی می کند. بعد از ورود راهروی باریکی را می بینید که شما را به سمت حیاط می برد. از آن جایی که سطح حیاط از سطح خیابان پایین تر است باید از چندین پله پایین بروید. همین که پا به داخل حیاط این خانه می گذارید انگار از زمان اکنون سال ها دور می شوید و به دوران قاجار برمی گردید. درست در روبروی این خانه حوض زیبایی را می بینید که لطافت خاصی به فضای حیاط داده است.

این خانه در زمان قاجار به دستور یکی از فرماندهان ارتش به اسم سردار جلیل ساخته شده است. از آن جایی که این شخص فرزندی به اسم امیر نصرت داشت اسم این خانه را امیریه گذاشت اما این پسر در سنین جوانی از دنیا رفت و این خانه به فرزندش، منوچهر خان رسید. منوچهر خان کلبادی که از شخصیت های تاثیر گزار این شهر بود سال ها در این خانه زندگی کرد تا اینکه در سال ۱۳۶۲ از دنیا رفت.

این خانه از نظر ویژگی های معماری آنقدر جذاب است که در سال ۱۳۷۰ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آن را از خانواده کلبادی خرید و پس از مرمت هایی که بر روی این خانه انجام داد سرانجام در سال ۱۳۸۸ آن را به عنوان موزه مردم شناسی و باستان شناسی به روی مردم باز کرد.

زمان ساخت این خانه مربوط به دروان قاجار است و برای سبک ساخت آن از تکایای همین دوره الهام گرفته شده است. این خانه که از آجر، چوب و سفال درست شده دو بخش اندرونی و بیرونی دارد و برای ساخت پشت بام آن به طور کامل از سفال استفاده شده است. این خانه ی دو طبقه شکلی مستطیلی دارد و در زیرزمین آن سردابه ای هست که روزگاری کاربرد یخچال داشته است. در هر کدام از طبقه های این خانه یک شاه نشین هست که از جذاب ترین بخش های خانه به شمار می روند. در دو طرف شاه نشین راه پله ها و اتاق هایی را به صورت قرینه می بینید. شاید جالب توجه ترین تزئیناتی که در معماری این خانه به کار رفته شیشه های رنگی و ارسی کاری هاست که جلوه ی خاصی را به این بنا داده اند.

با دیدن نمای این ساختمان احتمالا از اینکه پنجره های طبقه ی اول و دوم با هم فرق دارند تعجب می کنید. دلیل این تفاوت این است که پنجره های یکی از طبقات در هنگام مرمت بنا عوض شده اند. پله هایی که در داخل این بنا هستند بسته شده اند و برای دسترسی به طبقه ی دوم در قسمت شمالی ساختمان راه پله هایی درست شده است. همانطور که گفتیم خانه از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده که قسمت بیرونی اش در قسمت سمت چپ ورودی اصلی قرار دارد و دارای یک حیاط کوچک و یک اتاق کوچک است. در این قسمت حیاط مسیری هست که شما را به سمت حیاط بزرگ اندرونی هدایت می کند.

در این خانه بخش های دیگری مثل حمام، آشپزخانه، اصطبل و محل اسکان خدمتگزاران هم وجود دارد ولی آشپزخانه ای که امروز در آن می بینید در اثر نوسازی ها به وجود آمده و ورژن اصلی اش قبلا از بین رفته است. حمام خانه از دو بخش گرمخانه و سربینه تشکیل شده که خزینه های آب سرد و گرم زیادی در گرمخانه ی آن هست. خانه کلبادی از آثار ارزشمند دوره قاجار است و در سال ۱۳۷۷ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت.

درست است که با سفر به ساری شاید دوست داشته باشید هر چه زودتر به سمت دریا و جنگل بروید اما جاذبه های تاریخی این شهر را هم از قلم نیندازید، جاذبه هایی که روی دیگر این شهر را هم به شما نشان می دهند و با یادآوری تاریخ طولانی این شهر گوشه هایی از جذابیت های معماری و تاریخی اش را به شما نمایش می دهند.

---

منبع: مجله گردشگری الی گشت