ملاصدرا
صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به مُلاصَدرا و صدرالمتألهین (۱۰۴۵ قمری) فیلسوف شیعه ایرانی سدهٔ یازدهم هجری قمری و بنیان‌گذار حکمت متعالیه است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : سه شنبه 1397/03/01 ساعت 08:36
تولد و کودکی:
ملاصدرا در روز 9 جمادی الاول در شهر زیبای شیراز تولد یافت. نام این کودک را محمد نامیدند، پدر ایشان از فیلسوفان بزرگ و به نام آن دوران بود. محمد تنها فرزند او بود و می گویند با دعا و تضرع پا به جهان گذاشت.
ابراهیم قوام پدر محمد از دوران کودکی او را به مکتب خانه ملا احمد فرستاد تا آموزش را شروع کند. محمد به مدت 2 سال در این مکتب خانه درس خواند و قرائت قرآن را فرا گرفت. بعد از گذشت دو سال پدرش او را به یک معلم خانگی سپرد به نام ملا عبد الرزاق تا صرف و نحو را فرا بگیرد.
پدر ایشان بازرگان بودند، و در این دوران هرج و مرج بسیار زیاد بود، با کشته شدن شاه اسماعیل دوم و به سلطنت رسیدن شاه عباس یکم، هرج و مرج پایان یافت و ابراهیم قوام و خانواده اش دوباره به شیراز آمدند. سه ماه بعد ابراهیم قوام به دیار باقی شتافت و محمد به ناچار حجره را به دست گرفت.
صدرالدین محمد، تنها فرزند وزیر حاکم منطقه وسیع فارس، در بهترین شرایط زندگی میکرد. صدرا پسری بسیار باهوش، جدی، با انرژی، درس خوان و کنجکاو بود.
جوانی:
در آغاز جوانى، با استعداد فوق‌العاده‌ای که داشت، براى تحصیل به اصفهان رفت، که مرکز علمى آن روزگار ایران بود و صفویان در آن‌جا مدارس متعددى دایر کرده بودند که علما دانش‌های گوناگون را در آن‌ها تدریس می‌‌کردند.
نزد شیخ بهائى و میرداماد و میرابوالقاسم فندرسکى علوم نقلى و حکمت را آموخت. پس از تکمیل تحصیلات و نیز با فشار بعضى از علماى ظاهربین، که با مشرب عرفانى او مخالف بودند، اصفهان را ترک کرد و به کهَک قم رفت و هفت سال، یا بنا بر قولى، پانزده سال در آن‌جا به ریاضت مشغول شد و سرانجام به مرتبۀ کشف حقایق رسید.
رفته‌رفته آوازۀ ملاصدرا در اطراف و اکناف پیچید و مریدان و طالبان بسیارى به حضورش شتافتند.
در این هنگام الله‌وردى خان، والى فارس، مدرسه‌ای در شهر شیراز بنا کرد و از ملاصدرا دعوت کرد تا به وطن خویش بازگردد و در آن مدرسه به تدریس بپردازد. با حضور وى در شیراز مدرسۀ خان مهم‌ترین مرکز علمى ایران شد و تا هنگام حیات وى طالبان علم را از دور و نزدیک به خود جلب میکرد.
آثار و شاگردان
آثار صدرالمتألهین است از: اکسیر العارفین؛ ایقاظ النائمین؛ کسر اصنام الجاهلیه، در محکومیت و افشاى صوفیان بى‌تقوا؛ رسالۀ سه اصل، که تنها کتاب منثور ملاصدرا به زبان فارسى است در پاسخ کسانى که به نام علم و دین با حکمت و عرفان خصومت می‌‌ورزند؛ تفسیر فلسفى و عرفانى چند سوره از قرآن کریم و دیوان شعرى به زبان فارسى.
ملاصدرا افزون بر تألیف آثار گران‌قدر، شاگردان بزرگى نیز تربیت کرد که مشهورترین آنان ملا محسن فیض کاشانى و عبدالرزاق لاهیجى، دامادهاى وى، بودند.
سفر های زیارتی ملاصدرا و بیماری او:
در زندگی ملاصدرا نوشته‌اند که او هفت مرتبه به زیارت مکه رفته است. در چهارصد سال پیش این سفر را با اسب یا شتر و از راه صحرای خشک مرکزی عربستان طی می‌نمودند. بنابرین، سفر حج نوعی ریاضت هم شمرده می شد.
در این سفر که به صورت کاروان‌های بزرگ حاجیان انجام می‌شد عده‌ای از گرما و تشنگی و خستگی در راه می مردند. با این وصف طی این سفر که چند هزار کیلومتر راه دشوار بود با پای پیاده، مسلماً دشواری‌های بیشتری داشته و قوت اراده و ایمان را می‌طلبیده است.
ملاصدرا هفت بار قدم در این راه گذاشت و سرانجام در سفر هفتم بر سر راه خود به مکّه و زیارت کعبه در شهر بصره (در خاک عراق) بیمار شد و چشم از جهان فرو بست.
مزار ملاصدرا کجاست؛ بصره یا نجف؟
عده‌ای معتقدند اساساً مزار ملاصدرا در بصره نبوده، بلکه وفات او در بصره بوده و طبق سنت شیعیان، پیکر او را به شهر نجف منتقل کرده و سمپ چپ صحن حرم امام علی(ع) دفن کرده‌اند.
پس این ادعای برخی افراد که آثاری از مزار ملاصدرا در قبرستان قدیمی بصره دیده شده، صحیح نیست.
koodak@tebyan.com
کانال کودک و نوجوان تبیان
تنظیم: شهرزاد فراهانی- منبع سایت :- http://velayati.ir- و سایت: www.tasnimnews
