کاسه لالجین، زیر نیم کاسه چینی

 قدمت سفالگری در ایران به هزاران سال پیش می رسد و اگرچه سفالگری در بسیاری از نقاط کشورمان رونق دارد، اما در خطه لالجین که نه فقط پایتخت سفال و سرامیک ایران که شهر جهانی سفال است، موضوع به گونه دیگری است.
لالجین؛ خطه ای از دیار هگمتانه است که بعد از 700 سال که سفالگری در آن ریشه دوانید هنوز بوی خاک رس در کوچه پس کوچه هایش می پیچد و صدای چرخش چرخ های سفالگری اش به گوش می رسد و هنوز چرخ های سنتی حرف اول را در ساخت سفالینه ها می زند.
لالجین شهری است که مردمانش به سفال این منطقه عرق دارند و 80 درصد از جمعیت آن دست بر این آتش داشته و به پیشه سفالگری، سرامیک کاری و شغل های وابسته آن مشغولند.
برخی مواد اولیه سفالگری را آماده می سازند؛ برخی بر روی سفالینه ها، نقش و طرح می زنند؛ برخی بسته بندی سفال را بر عهده دارند و عده ای به خرید و فروش محصولات سفالی اشتغال دارند.
در جای جای این شهر 17 هزار نفری، رد پای سفال مشهود است و سفالگران هنرمند آن در هزار کارگاه بزرگ و کوچک، صدها نوع سفال و طرح های مختلف تلفیقی سفال و چرم را تولید و عرضه می کنند.
امروزه سفر به لالجین و گشت و گذار در کارگاه های سفالگری و خرید از فروشگاه های سفال و سرامیک این شهر به یکی از مهمترین قسمت های سفر گردشگران همدان محسوب می شود و کمتر مسافری را می توان یافت که به همدان سفر کرده اما پایش به لالجین نرسیده و سفالی از لالجین را با خود به سوغات نبرده باشد.
هنوز اصالت و کیفیت سفال های تولیدی این منطقه حرف اول را در جهان می زند اما مدتی است که جولان محصولات چینی در فروشگاه های این شهر، بر بازار سفال لالجین سایه انداخته و قطب تولید سفال را با چالش مواجه کرده و تهدیدی برای سفال و سرامیک این شهر شده است.
این موضوع نه تنها سفال کاران لالجین را آزرده خاطر کرده بلکه واکنش مسئولان استانی را نیز برانگیخته است تا جایی که محمدناصر نیکبخت استاندار همدان از ماه ‌ها قبل بر ممنوعیت فروش سفال چینی در شهر لالجین تاکید کرده و بارها در جلسات مختلف به این موضوع صحه گذاشته است.
و حالا که لالجین، این شهر عجین شده با سفالگری با داشتن عنوان های مهمی چون 'شهر جهانی سفال' و 'پایتخت سفال و سرامیک ایران' و با زیبایی های منحصر به فردش که قرار است در رویداد همدان 2018 در حوزه گردشگری این استان بدرخشد، بایستی تا حدی که ممکن است از عرضه اجناس خارجی پاک شود که این امر علاوه بر حفظ هویت شهر جهانی سفال، عمل به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در حمایت از تولید کالای داخلی را نیز به دنبال دارد.

سفالینه هایی مطابق با سلیقه مخاطب روانه بازار شود

یکی از تولید کنندگان و صاحبان فروشگاه عرضه سفال و سرامیک در لالجین در گفت و گو با ایرنا گفت: امسال سال حمایت از کالای ایرانی است و سفال لالجین هم یکی از کالاهای باارزش ایرانی است که به دلیل شاخصه های ویژه خود به یک برند تبدیل شده و عنوان شهر جهانی سفال را نصیب لالجین کرده است.
غلامعلی کریم پور افزود: باید در سال 97 در راه تحقق شعار سال همه مردم، مسئولان و فروشندگان سفال دست به دست هم بدهند و فروش کالای خارجی شامل سرامیک، سفال، ماسک ها، سوت ها و هزاران اشیای بی ربط را از شهرمان ریشه کن کنند.
وی اضافه کرد: تولیدکنندگان سفال لالجین هم باید کالاهایی با کیفیت و بی نقص مطابق با سلیقه جامعه و نیاز روز مردم تولید و روانه بازار کنند تا دیگر بهانه مشتری برای خرید کالای چینی تنوع این محصولات نباشد.
کریم پور با بیان اینکه به عنوان تولیدکننده تمایل داریم اجناس چینی جمع ‌آوری شود، گفت: ما نمی‌خواهیم جز سفال و سرامیک لالجین اجناس دیگری در فروشگاه‌ های این شهر فروخته شود؛ چرا که این امر زینده لالجین نیست و اکثر گردشگران این شهر برای خرید محصول بومی به این شهر سفر می کنند.

ارگان ها به خرید سفال لالجین به عنوان هدیه ملزم شوند

یک کارشناس صنایع دستی نیز با ابراز نگرانی از ورود سفال و سرامیک های چینی به بازار لالجین گفت: این گونه اجناس، تولیدات ما را دچار مخاطره می کند و بر فروش کالاهای ما اثر می گذارد از این رو از مسؤولان می خواهیم که توجه بیشتری به وضعیت این هنر اصیل ایرانی داشته باشند.
مریم مقدسی نداشتن تنوع لازم و بازارپسندی محصول این منطقه را از مشکلات سفال لالجین برشمرد و افزود: علت گرایش مردم به استفاده از سفال و سرامیک خارجی استفاده از رنگ و لعاب مردم پسند و جذاب و ترسیم تصاویر جالب توجه بر روی سفال است؛ لذا سفالگران لالجین نیز باید طبق سلایق مردم اجناس خود را تولید و در بازار عرضه کنند.
وی اظهار داشت: مسئولان باید واردات سفال و سرامیک را از کشورهای خارجی به ویژه چین محدود کنند و فروش اینگونه محصولات به صورت قانونی، جدی و عملیاتی در شهر لالجین ممنوع شود.
مقدسی ادامه داد: همچنین دولت باید سفالگران لالجین را حمایت کند، تولیدات آنها را در ادارات در معرض دید عموم قرار دهد و برای فروش و صادرات آن مشوق های مناسب تصویب کند.
وی اظهار داشت: می توان ادارات را به خرید سفال لالجین به عنوان هدیه ملزم کرد تا مشوقی برای تولید بهتر و بیشتر در سفالگران جوان شود و از بی انگیزگی نسل جدید به ادامه کار و فعالیت در این رشته خودداری شود.
وی تاکید کرد: سفال کاران و کارگاه داران نیز باید رنگ، لعاب، طرح و شکل تولیدات خود را برای نیاز بازار و منطبق با سلیقه بازارهای هدف خود برگزینند و انتظار نداشته باشند هر چه تولید کردند در بازار به فروش برسد.

فروش سفال خارجی در لالجین ممنوع شد

استاندار همدان نیز که توجه ویژه ای به این حوزه دارد، چندی پیش بر خودداری از عرضه اجناس چینی در لالجین تاکید کرد و گفت: در سالی که توسط رهبر معظم انقلاب به نام حمایت از کالای ایرانی نامگذاری شده است، فروش اجناس خارجی در شهر جهانی سفال ممنوع می شود.
نیکبخت با بیان اینکه لالجین دیگر یک شهر معمولی نیست و جایگاه آن خیلی بالا رفته و شهری جهانی است، افزود: در شان این شهر نیست که در آن سفال چینی به فروش برسد.
وی با بیان اینکه همدان در سال 2018 پایتخت گردشگری آسیا و میزبان 2 اجلاس فراملی گردشگری است، یادآوری کرد: باید لالجین بهترین شرایط گردشگری را برای این 2 اجلاس مهم داشته باشد و از آنجا که سفال لالجین در جهان حرفی برای گفتن دارد باید به دور از اجناس خارجی، زمینه را برای جذب گردشگر فراهم کند.

سفال لالجین مشابه خارجی ندارد

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری استان همدان نیز با بیان اینکه سفال لالجین مشابه خارجی ندارد، گفت: عرضه تولیدات خارجی در لالجین می ‌تواند تهدیدی برای بازار لالجین باشد.
علی مالمیر در مورد عرضه سرامیک و کالاهای خارجی و چینی در لالجین اظهار داشت: سفال چینی و عرضه اجناس چینی 2 موضوعی است که باید از یکدیگر تفکیک شوند.
وی با اشاره به اینکه سفال خارجی نداریم، افزود: بخشی از تولیدات لالجین با شبیه‌ سازی از کالاهای چینی تولید می ‌شود.
وی اظهار داشت: لالجین در حوزه صنایع ‌دستی به‌ عنوان شهر جهانی سفال ثبت شده است و اگر به دنبال حفظ این مزیت، منافع مثبت شهر، تولیدکنندگان و فروشندگان هستیم باید نسبت به حفظ مزیت سفال لالجین تلاش کنیم تا مصنوعات دیگری که از خارج کشور وارد و عرضه می ‌شود شرایط جهانی شدن لالجین را تحت شعاع قرار ندهد.
مالمیر با اشاره به مصوبه مجلس شورای اسلامی در راستای حمایت از صنایع ‌دستی بیان کرد: این مصوبه نکته ‌ای امیدوارکننده‌ است که اگر اجرایی و آئین ‌نامه‌ های آن آماده شود، شرایطی ایجاد می ‌کند که سازمان میراث فرهنگی و معاونت صنایع ‌دستی بتواند مجوز فروشگاه صنایع ‌دستی را اعطا کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری استان همدان تاکید کرد: اگرچه تیم‌ های بازرسی کالای قاچاق کشف شده از فروشگاه ها را گزارش می‌ کنند، اما عمده کالاهایی که در فروشگاه‌ های لالجین وجود دارد از مبادی رسمی وارد استان شده و دارای اظهارنامه و برگ سبز است.
مالمیر اضافه کرد: اگر اجناس خارجی که در فروشگاه‌ های لالجین عرضه می شود از مبادی غیررسمی وارد شده بود، برخورد با آن در قالب کالای قاچاق آسان ‌تر می ‌شد اما از آنجا که این اجناس از مبادی رسمی به لحاظ حقوقی و قانونی وارد شده اند، وظیفه دستگاه ‌هایی را که می ‌خواهند برخورد کنند محدود می ‌کند.
وی اظهار داشت: عرضه سرامیک و کالاهای خارجی در لالجین عنوان شهر جهانی سفال را از آن سلب نمی ‌کند اما عرضه تولیدات کشورهای خارجی در لالجین می ‌تواند تهدیدی برای بازار لالجین باشد.

سفال چینی در لالجین وجود ندارد

معاون صنایع‌ دستی اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان نیز در خصوص وجود اجناس خارجی در لالجین اظهار داشت: سفال چینی در لالجین وجود ندارد و علت آن عوارض گمرکی بالاست.
علیرضا قاسمی اضافه کرد: از زمانی که بر جمع آوری اجناس چینی از سطح مغازه های لالجین تاکید شد، گشت های مشترکی با همکاری این اداره کل، تعزیرات حکومتی، سازمان صنعت، معدن تجارت و اتحادیه مربوطه، از فروشگاه های لالجین سرکشی می کنند.
وی بیان کرد: وقتی شهری به عنوان شهر جهانی سفال شناخته می شود دیگر نباید اجناس چینی در ویترین آن باشد و تاکید ما بر این شد که این اجناس باید از فروشگاه های لالجین خارج شود.
معاون صنایع‌ دستی اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان اضافه کرد: اکثر اجناس چینی ارایه شده در لالجین به صورت قانونی وارد کشور شده اند که این امر یکی از معضلات اصلی صنایع دستی است.
وی تاکید کرد: تلاش می شود جلوی ورود کالاهای مشابه صنایع دستی گرفته شود و برای تحقق این هدف باید در سطح کشور تصمیم قاطعی برای آن گرفته شود.
قاسمی اظهار داشت: از طرف دیگر با توجه به عرق و فرهنگی که در لالجین وجود دارد تلاش می کنیم فروشندگان را به جمع آوری اجناس چینی از سطح فروشگاه ها ترغیب کنیم.
لالجین در شهرستان بهار و 24 کیلومتری شهر همدان واقع است و یک هزار کارگاه سفال و سرامیک با حدود چهار هزار نیروی کار شاغل در این شهر فعال است. 

---

منبع: ایرنا