استاد حسین انصاریان تبیین کرد؛
«انواع پیوندهای انسان»
در رابطه با پیوندى كه خداى مهربان فرمان داده باید میان انسان و غیرخودش برقرار باشد روایات و تفاسیر حقایقى را ذكر كرده اند كه بر انسان است چنانچه خواستار خیر و رشد و كمال خویش است برپا برجائى آن پیوند، و استوارى آن بكوشد، و از خطراتى كه سبب گسستن آن میشود جداً بپرهیزد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : سه شنبه 1397/02/25 ساعت 18:46
در رابطه با پیوندى كه خداى مهربان فرمان داده باید میان انسان و غیرخودش برقرار باشد روایات و تفاسیر حقایقى را ذكر كرده اند كه باید گفت آیه شریفه شامل همه آنهاست و بر انسان است چنانچه خواستار خیر دنیا وآخرت و رشد و تربیت و كمال خویش است برپا برجائى آن پیوند، و استوارى و استحكامش بكوشد، و از فتنه ها و خطراتى كه سبب گسستن و قطع شدن آن میشود جداً بپرهیزد.
در این زمینه آنچه میتوان از روایات و تفاسیر استفاده كرد حدود شش مورد است كه به نظر میرسد همه شش مورد حفظش واجب، و پیوند با همه آنها امرى لازم و ضرورى است.
1- ایمان به همه پیامبران و كتابهاى آسمانى و اقتداى عملى به فرستادگان پروردگار، و به اجرا گذاشتن احكام و خواسته هاى حق كه در منابع وحى و به ویژه در قرآن مجید مطرح است.
پیوند اعتقادى و عملى با انبیاء و وحى الهى بی تردید سبب رشد روحى و عقلى انسان، و موجب خوشبختى او در دنیا و آخرت است. این پیوند باید میان انسان و همه پیامبران و منابع وحى برقرار باشد و در این زمینه نباید پیامبر یا كتابى از این پیوند استثناء شود، كه این استثناء چنان كه به وسیله یهود نسبت به مسیح و پیامبر اسلام و به وسیله نصارى نسبت به پیامبرخاتم صورت گرفته، و قوم یهود از ایمان به مسیح و رسول اسلام، و نصارى از ایمان به پیامبراسلام و قرآن سربرتافته اند از مصادیق قطع پیوند و گسستن رابطه اى است كه خدا به آن فرمان داده است. و نیز بیدین به سربردن، و لائیك زندگى كردن، و غافل و بیخبر زیستن از پیامبران و كتابهاى آسمانى از مصادیق كامل قطع رابطه و گسستن پیوند است.
2- پیوند با رحم، وصله با اقوام و خویشان به ویژه با پیامبر و اهل بیت كه در روایات از آنان تعبیر به رحم حقیقى شده، واقعیت بسیارمهمى است كه در آیات و روایات و معارف برآن تأكید فراوان شده، و گسستن آن از گناهان بزرگ و موجب كم شدن عمر، وگرفتارى سخت در قیامت كبرى است، در سطور آینده به روایاتى كه نمایانگر عظمت صله رحم و نشان دهنده گناه سنگین قطع رحم است اشاره خواهد شد.
3- پیوند با مؤمنان و اهل اسلام و به ویژه با اولیاء حق، و حفظ این پیوند درهمه مراحل از مصادیق مهمى است كه حضرت حق به آن فرمان داده، و گسستن آن و پیوستن به غیرمؤمنان و غیرمسلمین گناهى بزرگ است تا جائى كه قرآن مجید میگوید هركس با مؤمنان قطع رابطه كند و به دشمنان دین بپیوندد، و با كفار و معاندین رابطه برقرار كند به عنوان فردى از كفار و معاندین به شمار خواهد آمد.
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَ النَّصارى أَوْلِیاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ: «1» اى اهل ایمان یهود و نصارى را دوستان خود مگیرید، آنان دوستان یكدیگرند (وتنها به روابط و دوستى میان خودشان وفادارند و براى شما و دوستى شما ارزشى قایل نیستند) و هركس از شما آنان را دوست خود انتخاب كند از زمره آنان است بیتردید خدا متجاوزان ازحدود الهى را هدایت نمیكند.
4- داشتن رابطه و پیوند صلح آمیز با همه خودیها و حفظ صفاومهرومحبت در فضاى خانه و جامعه از موارد امر خداست، و گسستن آن به وسیله نزاع و دعوا و جنگ بیدلیل، و ایجاد تفرقه و فتنه بی تردید از گناهان بزرگ و معاصى سنگین است.
سرپرست خانواده لازم است با همسر و فرزندانش، و همسر و فرزندان واجب است با سرپرست خانواده پیوندى سالم و صحیح و درست داشته باشند، و فضائى از مهر وصفا و عشق و وفا برآنان حاكم باشد، و همه آنان به هنگام برخورد با دیگران چه اقوام و چه افراد جامعه باید پیوند خود را برهمان پایه صفا و صمیمیت و صلح و دوستى رعایت كنند و از نزاع بیمورد و اختلاف و تفرقه و فتنه و گسستن پیوند جداً بپرهیزند.
5- حاضر شدن به جماعت و پیوند داشتن با مؤمنان در عبادات و همراهى با آنان در كارهاى خیر از موارد فرمان حق است، كنارگیرى از جماعت، و انزوا و گوشه گیرى، و بریدن از جماعت مؤمنان، و تك روى، بیتردید گناه و موجب نارضایتى حق از انسان است، خداوند مهربان به مؤمنان امر میكند: وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِینَ «2»؛ درعبادت به جماعت عبادت كنندگان بپیوندید و نماز خود را به صورت جماعت با آنان برگزار كنید.
6- پیوند میان گفتار ایمانى و عمل كه نجات بخش انسان از نفاق است از جمله موارد فرمان خداست، بی تردید گسسته شدن پیوند میان قول و عمل مایه بروز نفاق در زمینه ظهور كذب و دروغ است.
روایات به ترتیب عناوین شش گانه بالا
رسول خدا در ذیل آیه 177 سوره بقره كه ایمان را پیوند و علاقه قلبى و رابطه باطنى باخدا و قیامت و فرشتگان و همه پیامبران و همه كتابهاى آسمانى میداند میفرماید:
«من عمل بهذه الآیة فقد استكمل الایمان:» «3» كسى كه به همه حقایق بیان شده دراین آیه عمل كند، تحقیقاً ایمانش را كامل كرده است.
از پیامبراسلام روایت شده است: «سرسنة صل رحمك:» «4»؛ راه یكساله را طى كن و صله رحم به جاى آر.
«صله الرحم تهون الحساب وتقى میتة السوء:» «5»؛ صله رحم حساب فرداى قیامت را آسان میكند، و انسان را از مرگ بد حفظ مینماید.
«صلة الرحم تعمرالدیار وتزید فى الاعمار وان كان اهلها غیراخیار:» «6»؛ صله رحم خانهها را آباد میكند و به عمرها میافزاید، گرچه اهلش از نیكان نباشند.
از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده: «واكرم عشیرتك فانهم جناحك الذى بهم تطیر، واصلك الذى الیه تصیر، ویدك التى بها تصول:» «7»؛ اقوام و عشیره ات را با صله به آنها و رفت وآمد با ایشان، و قدرشناسى از آنان گرامى بدار، زیرا آنان بال و پر تو هستند كه به سبب آنان به رفعت و منزلت میرسى، و ریشه تو هستند كه به آنان بازمیگردى، و دست قدرت تو هستند كه به وسیله آنان به دشمن یورش میبرى.
حضرت هادى میفرماید: موسى در كلامش با خدا گفت: پاداش كسى كه صله رحم میكند چیست؟ خدا فرمود: «انسى له اجله و اهون علیه سكرات الموت:» «8» مرگش را به تأخیر میاندازم، و سكرات مرگ را بر او آسان مینمایم.
رسول حق فرمود: «ثلاث لایدخلون الجنة مدمن؟؟ خمر، و مؤمن سحر و قاطع رحم:» «9»؛ سه نفر وارد بهشت نمیشوند: آن كه پیوسته ماده مست كننده مینوشد، كسى كه به سحر و جادو معتقد است، و آن كه قطع پیوند با اقوام و خویشان میكند.
«ان الرحمة لاتنزل على قوم فیهم قاطع رحم:» «10»؛ بیتردید رحمت خدا برقومى كه در میانشان قطع كننده پیوند با رحم است نازل نمیشود.
على (ع) میفرماید: «اقبح المعاصى قطیعة الرحم والعقوق:» «11»؛ زشت ترین معاصى قطع رحم و سرپیچى و نافرمانى از پدرومادر و آزار آنان است.
صفوان از جهم بن حمید روایت میكند كه جهم گفت: به حضرت صادق عرضه داشتم خویشى دارم كه شیعه نیست آیا از خویشان غیرشیعه برعهده من حقى است؟ حضرت فرمود آرى؛ «حق الرحم لایقطعه شیئى وذا كان على امرك كان لهم حقان حق الرحم و حق السلام:» «12»؛ چیزى حق رحم را قطع نمیكند، و هرگاه برمذهب تو باشند براى آنان برعهده تو دو حق است: حق رحم و حق سلام.
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- مائده، آیه 51.
(2)- بقره، آیه 43.
(3)- صافى، چاپ صور، ج 1، ص 215.
(4)- بحار، ج 74، ص 103.
(5)- بحار، ج 74، ص 94.
(6)- بحار، ج 74، ص 94.
(7)- بحار، ج 74، ص 105.
(8)- بحار، ج 61، ص 383.
(9)- بحار، ج 74، ص 90.
(10)- كنزالعمال، حدیث 6978.
(11)- غررالحكم.
(12)- بحار، ج 74، ص 133
منبع: وبسایت رسمی آیت الله انصاریان
در این زمینه آنچه میتوان از روایات و تفاسیر استفاده كرد حدود شش مورد است كه به نظر میرسد همه شش مورد حفظش واجب، و پیوند با همه آنها امرى لازم و ضرورى است.
1- ایمان به همه پیامبران و كتابهاى آسمانى و اقتداى عملى به فرستادگان پروردگار، و به اجرا گذاشتن احكام و خواسته هاى حق كه در منابع وحى و به ویژه در قرآن مجید مطرح است.
پیوند اعتقادى و عملى با انبیاء و وحى الهى بی تردید سبب رشد روحى و عقلى انسان، و موجب خوشبختى او در دنیا و آخرت است. این پیوند باید میان انسان و همه پیامبران و منابع وحى برقرار باشد و در این زمینه نباید پیامبر یا كتابى از این پیوند استثناء شود، كه این استثناء چنان كه به وسیله یهود نسبت به مسیح و پیامبر اسلام و به وسیله نصارى نسبت به پیامبرخاتم صورت گرفته، و قوم یهود از ایمان به مسیح و رسول اسلام، و نصارى از ایمان به پیامبراسلام و قرآن سربرتافته اند از مصادیق قطع پیوند و گسستن رابطه اى است كه خدا به آن فرمان داده است. و نیز بیدین به سربردن، و لائیك زندگى كردن، و غافل و بیخبر زیستن از پیامبران و كتابهاى آسمانى از مصادیق كامل قطع رابطه و گسستن پیوند است.
2- پیوند با رحم، وصله با اقوام و خویشان به ویژه با پیامبر و اهل بیت كه در روایات از آنان تعبیر به رحم حقیقى شده، واقعیت بسیارمهمى است كه در آیات و روایات و معارف برآن تأكید فراوان شده، و گسستن آن از گناهان بزرگ و موجب كم شدن عمر، وگرفتارى سخت در قیامت كبرى است، در سطور آینده به روایاتى كه نمایانگر عظمت صله رحم و نشان دهنده گناه سنگین قطع رحم است اشاره خواهد شد.
3- پیوند با مؤمنان و اهل اسلام و به ویژه با اولیاء حق، و حفظ این پیوند درهمه مراحل از مصادیق مهمى است كه حضرت حق به آن فرمان داده، و گسستن آن و پیوستن به غیرمؤمنان و غیرمسلمین گناهى بزرگ است تا جائى كه قرآن مجید میگوید هركس با مؤمنان قطع رابطه كند و به دشمنان دین بپیوندد، و با كفار و معاندین رابطه برقرار كند به عنوان فردى از كفار و معاندین به شمار خواهد آمد.
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَ النَّصارى أَوْلِیاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ: «1» اى اهل ایمان یهود و نصارى را دوستان خود مگیرید، آنان دوستان یكدیگرند (وتنها به روابط و دوستى میان خودشان وفادارند و براى شما و دوستى شما ارزشى قایل نیستند) و هركس از شما آنان را دوست خود انتخاب كند از زمره آنان است بیتردید خدا متجاوزان ازحدود الهى را هدایت نمیكند.
4- داشتن رابطه و پیوند صلح آمیز با همه خودیها و حفظ صفاومهرومحبت در فضاى خانه و جامعه از موارد امر خداست، و گسستن آن به وسیله نزاع و دعوا و جنگ بیدلیل، و ایجاد تفرقه و فتنه بی تردید از گناهان بزرگ و معاصى سنگین است.
سرپرست خانواده لازم است با همسر و فرزندانش، و همسر و فرزندان واجب است با سرپرست خانواده پیوندى سالم و صحیح و درست داشته باشند، و فضائى از مهر وصفا و عشق و وفا برآنان حاكم باشد، و همه آنان به هنگام برخورد با دیگران چه اقوام و چه افراد جامعه باید پیوند خود را برهمان پایه صفا و صمیمیت و صلح و دوستى رعایت كنند و از نزاع بیمورد و اختلاف و تفرقه و فتنه و گسستن پیوند جداً بپرهیزند.
5- حاضر شدن به جماعت و پیوند داشتن با مؤمنان در عبادات و همراهى با آنان در كارهاى خیر از موارد فرمان حق است، كنارگیرى از جماعت، و انزوا و گوشه گیرى، و بریدن از جماعت مؤمنان، و تك روى، بیتردید گناه و موجب نارضایتى حق از انسان است، خداوند مهربان به مؤمنان امر میكند: وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِینَ «2»؛ درعبادت به جماعت عبادت كنندگان بپیوندید و نماز خود را به صورت جماعت با آنان برگزار كنید.
6- پیوند میان گفتار ایمانى و عمل كه نجات بخش انسان از نفاق است از جمله موارد فرمان خداست، بی تردید گسسته شدن پیوند میان قول و عمل مایه بروز نفاق در زمینه ظهور كذب و دروغ است.
روایات به ترتیب عناوین شش گانه بالا
رسول خدا در ذیل آیه 177 سوره بقره كه ایمان را پیوند و علاقه قلبى و رابطه باطنى باخدا و قیامت و فرشتگان و همه پیامبران و همه كتابهاى آسمانى میداند میفرماید:
«من عمل بهذه الآیة فقد استكمل الایمان:» «3» كسى كه به همه حقایق بیان شده دراین آیه عمل كند، تحقیقاً ایمانش را كامل كرده است.
از پیامبراسلام روایت شده است: «سرسنة صل رحمك:» «4»؛ راه یكساله را طى كن و صله رحم به جاى آر.
«صله الرحم تهون الحساب وتقى میتة السوء:» «5»؛ صله رحم حساب فرداى قیامت را آسان میكند، و انسان را از مرگ بد حفظ مینماید.
«صلة الرحم تعمرالدیار وتزید فى الاعمار وان كان اهلها غیراخیار:» «6»؛ صله رحم خانهها را آباد میكند و به عمرها میافزاید، گرچه اهلش از نیكان نباشند.
از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده: «واكرم عشیرتك فانهم جناحك الذى بهم تطیر، واصلك الذى الیه تصیر، ویدك التى بها تصول:» «7»؛ اقوام و عشیره ات را با صله به آنها و رفت وآمد با ایشان، و قدرشناسى از آنان گرامى بدار، زیرا آنان بال و پر تو هستند كه به سبب آنان به رفعت و منزلت میرسى، و ریشه تو هستند كه به آنان بازمیگردى، و دست قدرت تو هستند كه به وسیله آنان به دشمن یورش میبرى.
حضرت هادى میفرماید: موسى در كلامش با خدا گفت: پاداش كسى كه صله رحم میكند چیست؟ خدا فرمود: «انسى له اجله و اهون علیه سكرات الموت:» «8» مرگش را به تأخیر میاندازم، و سكرات مرگ را بر او آسان مینمایم.
رسول حق فرمود: «ثلاث لایدخلون الجنة مدمن؟؟ خمر، و مؤمن سحر و قاطع رحم:» «9»؛ سه نفر وارد بهشت نمیشوند: آن كه پیوسته ماده مست كننده مینوشد، كسى كه به سحر و جادو معتقد است، و آن كه قطع پیوند با اقوام و خویشان میكند.
«ان الرحمة لاتنزل على قوم فیهم قاطع رحم:» «10»؛ بیتردید رحمت خدا برقومى كه در میانشان قطع كننده پیوند با رحم است نازل نمیشود.
على (ع) میفرماید: «اقبح المعاصى قطیعة الرحم والعقوق:» «11»؛ زشت ترین معاصى قطع رحم و سرپیچى و نافرمانى از پدرومادر و آزار آنان است.
صفوان از جهم بن حمید روایت میكند كه جهم گفت: به حضرت صادق عرضه داشتم خویشى دارم كه شیعه نیست آیا از خویشان غیرشیعه برعهده من حقى است؟ حضرت فرمود آرى؛ «حق الرحم لایقطعه شیئى وذا كان على امرك كان لهم حقان حق الرحم و حق السلام:» «12»؛ چیزى حق رحم را قطع نمیكند، و هرگاه برمذهب تو باشند براى آنان برعهده تو دو حق است: حق رحم و حق سلام.
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- مائده، آیه 51.
(2)- بقره، آیه 43.
(3)- صافى، چاپ صور، ج 1، ص 215.
(4)- بحار، ج 74، ص 103.
(5)- بحار، ج 74، ص 94.
(6)- بحار، ج 74، ص 94.
(7)- بحار، ج 74، ص 105.
(8)- بحار، ج 61، ص 383.
(9)- بحار، ج 74، ص 90.
(10)- كنزالعمال، حدیث 6978.
(11)- غررالحكم.
(12)- بحار، ج 74، ص 133
منبع: وبسایت رسمی آیت الله انصاریان