آشنایی با اصطلاح ثمن المثل

ثمن المثل
ثمن المثل به معنی بهای متعارفِ همانند یک کالا در بازار است و از آن به مناسبت در بابهای تفلیس، مضاربه، وکالت و اطعمه و اشربه سخن گفته شده است.

احکام ثمن المثل در باب تفلیس
فروختن مال مفلَّس به کمتر از ثمن المثل جایز نیست، مگر آنکه کسی آن را به ثمن‏ المثل نخرد که در این صورت تأخیر فروش آن تنها به جهت مصلحت مفلَّس با عدم رضایت طلبکاران جایز نیست. [۱]

احکام ثمن المثل در باب مضاربه
مقتضای اطلاق عقد مضاربه عدم جواز فروختن کالا به نسیه و یا کمتر از ثمن المثل است. [۲]

احکام ثمن المثل در باب وکالت
مقتضای اطلاق عقد وکالت در خرید و فروش، آن است که وکیل به ثمن المثل معامله کند و چنانچه کالا را گران‏تر از ثمن‏المثل بخرد و یا ارزان‏تر از آن بفروشد، صحّت معامله منوط به اجازه موکّل خواهد بود. [۳]

احکام ثمن المثل در باب اطعمه و اشربه
شخصی که مضطرّ به خوردن غذایی است، اگر صاحب غذا آن را به بیشتر از ثمن المثل می‏فروشد واجب است آن را بخرد و در صورت امتناع صاحب غذا از فروختن، جهت دستیابی به غذا قتال با او جایز است. برخی گفته‏اند: حتی در صورت درخواست بهای بیشتر از ثمن المثل از سوی صاحب غذا مضطر می‏تواند با او بجنگد.

در فرض توافق طرفین بر بهای بیشتر از ثمن المثل آیا پرداخت مازاد بر مضطر واجب است یا نه؟ مسئله اختلافی است. [۴]

ــــــــــــــــــــــ
پانویس
۱. ↑ جواهر الکلام ج۲۵ ص۳۳۲
۲. ↑ جواهر الکلام ج۲۶ ص۳۵۰
۳. ↑ جواهر الکلام ج۲۷ ص۳۶۶
۴. ↑ جواهر الکلام ج۳۶ ص۴۳۷ ۴۳۸ 



منبع: وبسایت ویکی فقه