خواص مخمر آبجو
مخمر آبجو یا مخمر تغذیه‌ای، سلول‌های خشک شده و غیر فعال مخمری به نامSACCHAROMY CES CEREVISIAE است. منظور از غیر فعال این است که خاصیت تخمیر کنندگی خود را از دست داده است.
مخمرها جزو قارچ‌های تک سلولی می باشند. مخمر ساکارومایسس سروزیه در ور آمدن خمیر نان در نانوایی‌ها و شیرینی پزی‌ها مورد استفاده قرار می گیرد.
اما از آنجایی که این ماده ارزش تغذیه‌ای بالایی دارد، به عنوان مکمل غذایی نیز عرضه می گردد. مخمر آبجو معمولاً طعمی بسیار تلخ دارد. مخمر آبجو دارای ترکیبات مختلف و مفیدی است.
ترکیبات مخمر آبجو:
- مخمر آبجو حاوی تمام ویتامین‌های گروه B به غیر از ویتامین B12 می باشد، مگر اینکه مخمر آبجو با ویتامین (B12) نیز غنی شده باشد.
ویتامین‌های گروه B شامل تیامین (B1)، ریبوفلاوین (B2)، نیاسین (B3)، پانتوتنیک اسید (B5)، پیریدوکسین (B6)، فولیک اسید یا فولات (B9) و بیوتین (H) می باشد.
- مخمر آبجو حاوی 16نوع اسید آمینه است که تمام اسیدهای آمینه ی ضروری را شامل می گردد. در هر 30 گرم مخمر آبجو، 16 گرم پروتئین وجود دارد.
- مخمر آبجو حاوی 14 نوع مواد معدنی به ویژه کروم، فسفر و سلنیوم می باشد. روی، آهن، مس، منیزیوم، منگنز و پتاسیم از دیگر مواد معدنی موجود در مخمر آبجو هستند.
- کروم موجود در مخمر آبجو، بهترین منبع غذایی کروم محسوب می گردد.
- مخمر آبجو حاوی فیبر می باشد. در هر 30 گرم از مخمر آبجو، 6 گرم فیبر موجود است.
- مخمر آبجو حاوی بتا گلوکان می باشد. بتا گلوکان یک آنتی اکسیدان قوی بوده و در تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار موثر است.
- مخمر آبجو حاوی نوکلئیک اسیدها و نوکلئوزیدها نیز می باشد، به ویژه ریبونوکلئیک اسید (RNA) و اینوزین.
خواص مخمر آبجو:
- نوکلئیک اسیدها و نوکلئوزیدهای موجود در این مخمر، ترمیم بافت‌ها را تسریع کرده و روند پیری را کند می سازند.
- سلنیوم موجود در مخمر آبجو خاصیت ضد سرطانی دارد. از سلول‌های کبدی محافظت می کند و یک آنتی اکسیدان قوی می باشد که از امراض قلبی-عروقی پیشگیری می کند.
- کروم موجود در مخمر آبجو دارای خواص تنظیم کننده ی سطح قند خون (کاهش قند خون)، کاهش گلوکز ناشتا و بهبود تحمل گلوکز در افراد دیابتی با افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین، کاهش چربی‌های بدن و افزایش توده ی عضلانی (در صورتی که با ورزش و رژیم غذایی متعادل همراه باشد)، کاهش تری گلیسیرید خون، کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) می باشد.
- افزایش اشتها، افزایش سطح انرژی بدن، رفع خستگی، کمک به ترمیم بافت‌های آسیب دیده، تقویت سیستم ایمنی و عصبی، حفظ و بهبود سلامتی پوست، مو، چشم، دهان، کبد و مجاری گوارشی از دیگر فواید مخمر آبجو می باشد.
- ویتامین‌های گروهB در متابولیسم کربوهیدرات، چربی‌ها و پروتئین‌ها نقش دارند.
- از مخمر تغذیه‌ای می توان در درمان یا پیشگیری استرس، افسردگی، خستگی مزمن، بیماری‌های عود کننده، آکنه ی مزمن، اگزما، اسهال، سرماخوردگی، سرفه، گلودرد و سوءهاضمه بهره گرفت.
- مصرف مخمر آبجو، فلور طبیعی روده را تغییر داده و باکتری‌های مفید روده را افزایش و باکتری‌های مضر و بیماری زای روده را کاهش می دهد.
- مصرف مکمل مخمر آبجو کمک می کند تا راحت تر به خواب رویم. نیاسین و پیریدوکسین موجود در آن ترشح سروتونین را در مغز افزایش می دهد.
- فیبر موجود در مخمر آبجو در برطرف کردن یبوست موثر است.
موارد منع مصرف:
- افراد مبتلا به نقرس نباید از آن استفاده کنند.
- زنان باردار یا شیرده بهتر است از مصرف آن خودداری کنند، مگر زیر نظر پزشک.
- افرادی که سیستم ایمنی بدنشان خیلی ضعیف است، باید از مصرف آن خودداری کنند.
تداخلات احتمالی و عوارض جانبی:
- به ندرت در برخی افراد ایجاد آلرژی می کند.
- مصرف هم زمان این مکمل با داروهای بازدارنده ی اکسیداز و تک آمین ها (موجود در داروهای پارکینسون و ضدافسردگی) موجب افزایش فشار خون می گردد.
- مکمل مخمر آبجو اثر داروهای مخصوص دیابت را تقویت کرده و موجب کاهش قند خون و هیپوگلیسمی می گردد.
- ممکن است افرادی که به تازگی مصرف این مکمل را آغاز کرده‌اند، دچار نفخ گردند. برای جلوگیری از این عارضه بهتر است مصرف آن را با دوز پایین شروع کرده و به تدریج دوز مصرفی آن را افزایش دهند.
- ممکن است در موارد نادر میگرن را تشدید کند.
اشکال دارویی:
مخمر آبجو به شکل رشته، پودر، قرص، کپسول و محلول وجود دارد.
دوز مجاز مصرفی:
معمولاً دوز مصرفی روزانه ی آن 2-1 قاشق غذاخوری (به شکل محلول) و از 8- 2 قرص متغیر می باشد. با اینکه مصرف دوز بالای این مکمل عوارض خطرناکی در بر ندارد، اما بهتر است از مصرف بیش از اندازه ی آن خودداری شود.
نکته:
از مصرف مخمر نان یا مخمر آبجوی فعال خودداری کنید، چرا که مخمر فعال برخلاف مخمر غیر فعال، ویتامین‌های گروه B و سایر مواد مغذی را از بدن دفع کرده و نفخ آور نیز می باشد.
فریدون ممقانی- دانشجوی فوق لیسانس بیوشیمی دانشگاه تهران
*مطالب مرتبط:
