پاسخی بر تناقضات "نخستین پرسش در قیامت"
در قیامت آن گاه كه از اعمال بندگان سؤال مى‌شود، نخست نماز سؤال و محاسبه مى‌شود؛ از همین رو در روایت اول و دوم كلمه «عمل» ذكر شده است و هنگامى كه از اعتقادات سؤال مى‌شود، نخستین سؤال از محبت اهل بیت(ع) مى‌باشد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : جمعه 1397/02/21 ساعت 06:57
* نخستین پرسش در قیامت
با توجه به آیه 4 سوره اعراف شكى نیست كه خداوند از همه خلایق سؤال مى‌كند، ولى پرسش این است كه در یك حدیث مى‌خوانیم كه نخستین سؤال در قیامت از دوستى با اهل‌بیت(ع) است، در حدیث دیگرى مى‌خوانیم كه نخستین پرسش، از نماز است. وجه جمع این دو حدیث چگونه است؟
همان طور كه اشاره شد در اصل سؤال هیچ جاى تردیدى نیست؛ اما در این كه در قیامت نخست از چه چیزى سؤال مى‌شود، روایات متعددى داریم.
امام صادق(علیه السلام)مى‌فرماید: اوّل ما یحاسب به العبد على الصلاة فاذا قبلت قبل منه سائر عمله و اذا ردّت علیه ردّ علیه سائر عمله/ نخستین چیزى كه آدمى بر آن محاسبه مى‌شود، نماز است. اگر نماز پذیرفته شد، دیگراعمال هم قبول مى‌شود و اگر نماز ردّ شد، دیگر اعمال هم ردّ مى‌شود.
در روایت دیگر مى‌خوانیم: اول ما یسأل العبد اذا وقف بین یدى الله تعالى عن الصلاة فان زكت صلاته زكى سائر عمله و ان لم تزك صلاته لم یزك عمله/ هنگامى كه آدمى در پیشگاه خداوند تعالى قرار گیرد، نخست از نماز سؤال مى‌شود. اگر نمازش پاك بود، دیگر اعمالش هم پاك مى‌شود و اگر نمازش پاك نبود، دیگر اعمالش هم پاك نمى‌شود.
در حدیث سومى، پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) مى‌فرماید: اول ما یسأل عنه العبد حبنا اهل البیت/ اولین چیزی که مورد پرسش قرار می گیرد، دوستی ما اهل بیت است.
در روایت چهارمى امام صادق(علیه السلام) مى‌فرماید: انّ اول ما یسأل عنه العبد اذا وقف بین یدى الله عزوجل الصلوات المفروضات و عن الزكاة المفروضة و عن الصیام المفروض و عن الحج المفروض و عن ولایتنا اهل البیت/ هنگامى كه انسان در پیشگاه خداوند متعال قرار مى‌گیرد، نخست از نمازهاى واجب، زكات واجب، روزه واجب، حج واجب و ولایت ما اهل‌بیت سؤال مى‌شود.
این روایات با هم منافات ندارد، چون مراد از «اوّل» در این روایات و امثال آن، اوّل اضافى و نسبى است به دو بیان:
1. در قیامت آن گاه كه از اعمال بندگان سؤال مى‌شود، نخست نماز سؤال و محاسبه مى‌شود؛ از همین رو در روایت اول و دوم كلمه «عمل» ذكر شده است و هنگامى كه از اعتقادات سؤال مى‌شود، نخستین سؤال از محبت اهل بیت(ع) مى‌باشد. شیخ صدوق در بیان عقاید امامیه مى‌گوید: «پس از معرفت (اعتقادات) نخستین عملى كه از میان اعمال آدمى، محاسبه مى‌شود، نماز است».
پس به یك معنا بنابر نظر مرحوم صدوق، سؤال از اعتقادات مقدم بر سؤال از نماز است. ضمن این كه یكى از شرایط قبولى نماز و دیگر عبادات اعتقاد به ولایت اهل‌بیت است. بر این اساس نخستین چیزى كه سؤال مى‌شود، ولایت اهل‌بیت خواهد بود.
2. این كه زمان هر دو پرسش متفاوت است؛ زیرا با توجه به روایاتى كه از پیامبر رسیده، ما در هفت جایگاه به شما سركشى مى‌كنیم، هنگام وفات، در قبر، هنگام برانگیخته‌شدن از قبر، هنگامى كه پرونده عمل را اعطا مى‌كنند، وقت حساب‌رسى، وقت میزان اعمال و هنگام عبور از صراط و در آن‌جا محبت ما كارساز است و با توجه به اهمیتى كه مسئله ولایت دارد، مى‌توان گفت زمان پرسش از ولایت علاوه بر قیامت، اول بار در عالم قبر و برزخ صورت مى‌گیرد.
منبع: خبرگزاری رسمی حوزه
