ترور شاه
ناصرالدینشاه قاجار سلطان صاحبقران
شاه به علت اینکه وی بر تمامی وزارتخانههای دولت ریاست میکرد و هیچ اقدامی بیاجازه شخصی وی انجام نمیگرفت، این غیبتهای طولانی او سبب بروز مشکلاتی هم میشد. گرچه تصمیمات شاه اغلب مستبدانه بود...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : پنج شنبه 1397/02/13
تمام شهرهای ایران و به ویژه تهران خود را آماده میکند تا در تاریخ ۶ ماه می، پنجاهمین سالگرد تاجگذاری شاه را با مراسمی هر چه باشکوهتر جشن بگیرند. امپراتور روسیه نیز به این مناسبت یک قبضه آتشبار، توپ صحرایی کروپ، و مقداری مهمات به شاه اهداء کرده است. قرار است که این هدایا به هنگام مناسب برای جشنها وارد تهران شوند.
چهارمین پادشاه از سلسله قاجاریه. او را «سلطان صاحبقران» و پس از کشته شدن «شاه شهید» نیز خواندهاند. ناصر الدین شاه حدود پنجاه سال پادشاهی کرد و در نهایت در حرم عبدالعظیم حسنی ترور شد.
تا ماجرای ترور ناصرالدینشاه قاجار و جشن پنجاهمین سالگرد سلطنتش به میان میآید بلافاصله ذهن همه به سمت جشن قران میرود. اما این قران چه بود و چرا مهمترین لقب ناصرالدینشاه قاجار سلطان صاحبقران است؟ به باور عمومی صاحبقران به سلطانی میگفتند که پنجاه سالگی سلطنت که معادل نیم قرن باشد را پشت سر گذاشته باشد. اتفاقی که تا پیش از ناصرالدین شاه حداقل از بعد صفویه رخ نداده بود و کمتر شاهی توانسته بود به این رکورد دست پیدا کند. اما ناصرالدینشاه برای اینکه صاحبقران شود چند روزی کم داشت تا به این لقب برسد. اما پیش از او شاهعباس صفوی و نادر و سلطان حسین بایقرا در تاریخ به صاحبقران معروف بودند. خود ناصرالدینشاه هم روی سکهها ملقب به صاحبقران بود و حتی کاخی باشکوه را به این نام در شمال تهران نامگذاری کرده بود. این اتفاق چطور رخ داده بود؟
تا ۱۳۰۰ شمسی هر قرن معادل ۹۰ سال بود و به همین دلیل برای احتساب نصف قرن یک دوره سی ساله را به اسم قران نامگذاری میکردند.
ناصرالدینشاه در سال ۱۲۹۳ قمری برابر با ۱۲۵۵ شمسی که سیامین سالگرد سلطنت خود را پشت سر میگذاشت سکهای ضرب کرد و صاحبقران را به عنوان لقب انتخاب کرد؛
در بیشتر کتابهای تاریخی آمده است که در ابتدای سلطنت ناصرالدینشاه پیشگویی معروف به او گفته بود که تو از پنجاه سال یک روز کمتر سلطنت میکنی. اگر بتوانی از ساعت نحس قران رد شوی میتوانی پنجاه سال دیگر هم سلطنت کنی.
این گزارش که کمتر از ۱۰ روز مانده به آغاز جشنها منتشر شده بود نشان میدهد که ایرانیها تدارک گستردهای را برای برگزاری جشن گرفته بودند. اما هیچ کدام از اینها دقیقا نمیگویند که چه برنامهای قرار است برای این جشن اجرا شود. گزارشهای بعدی این روزنامهها و مجلات اخباری از ترور شاه و معرفی قاتل او و شرحی از شهری ماتمزده است با تزئیناتی که یکی یکی جایشان را با سیاهیها و کتیبهها عوض میکردند.
مورخان دوره پنجاه ساله سلطنت ناصرالدین شاه را به مانند دیگر پادشاهان قاجار، دوران رقابت شدید روسیه و انگلستان در تأمین منافع خویش دانستهاند. هر اقدامی در ایران با منافع یکی از این دو کشور در تقابل بود، به مشکل میخورد. شاه برای بسیاری از امور، باید رضایت آنان را به دست میآورد. در روزنامه وقایع اتفاقیه در این مورد نوشته شده بود: «شاه به قدری از کیفیت حالی خود متنفر شدهاست که حکومت یک ده در حالتی که غیرمحکوم [خارجی] باشد به مراتب ترجیح به این سلطنت میدهد»
پی نوشت:
1- تاریخ ایرانی
2- سایت ویکی شیعه