به پاس عِلمت؛ برپا

12 اردیبهشت برای همه افراد رنگ و بوی تعیلم و تربیت می دهد. برای کسانی که سال های سال از تحصیل شان گذشته این روز، روز به یاد آوردن دوران خوش مدرسه و نیمکت و معلم هایشان است و برای کسانی که هنوز پشت نیمکت های مدرسه کتاب درسی شان را ورق می زنند، این روز، زمانی برای قدردانی از تلاش هایی است که معلم شان برای فهماندن و یاد دادن علم به آنها کرده است.

در 7 سالگی وقتی اولین روز مهر با گریه و زاری و گاهی با حضور والدین سر کلاس با معلم مواجه می شویم، او را یک فرد عصبی و ترسناک برای خود متصور می شویم. اما فقط چند هفته از مهر نگذشته چنان دل باخته و عاشق اش می شویم که در خانه وقتی می خواهیم  چیزی بگوییم از قول "خانوممون یا آقامون گفته" حرف هایمان را می زنیم. حرف هایشان برایمان وحی منزل، رفتارشان درست ترین رفتار، عملشان حق ترین عمل است. او می شود مراد و ما مرید علم او.

معلم؛ رهبر علمی جامعه
برای تحول یافتن هر جامعه ای لازم است تا افراد آن جامعه متحول شوند. برای تحقق این مهم لازم است تا اعضای جامعه به شکلی تربیت یابند که بتوانند بار تحول و پیشرفت و حرکت را به دوش کشند. اینجاست که بحث تربیت اهمیت می یابد. حال در میان عوامل تربیت کننده موجود در جامعه، «شاکله ی اصلیِ وجودِ من و شما را در واقع در کنار تربیت خانوادگی، همین معلمانی که در این دوازده سال با کودکان و فرزندان ما سر و کار دارند، تعیین می کنند و به وجود می آورند.[1]

دبیران در دوره های مختلف تحصیلی سالانه به طور میانگین برای 30-20 دانش آموز را تعلیم می دهند. اگر طول خدمت آنها را 30 سال در نظر بگیریم، آنها در مجموع سال های تدریس خود، تعداد قابل توجهی از محصلان را می توانند تربیت و آموزش دهند که هر کدام یک سهم برای توسعه و آبادانی روستا، شهر و کشور داشته باشند.

اهمیت و جایگاه نقش معلم به گونه ای است که اگر دولت و حکومت برای این قشر سرمایه گذاری مالی و اجتماعی زیادی کند باز کم می باشد چرا که تربیت نسل های یک جامعه بر عهده آنهاست. متاسفانه در کشور ما معلم و دبیری که بر اساس آموزه های دینی از مشاغل انبیاست در سطوح پایین شغلی و عموما افراد مشغول به این کار از قشرهای متوسط و پایین جامعه محسوب می شوند. امکانات و شرایطی که برای آنها در نظر گرفته می شود دارای کارکرد ضعیفی است و همه این عوامل موجب نارضایتی همیشگی این قشر در کشور شده است. دولت ها و حکومت ها اگر بدانند که تاثیرگذاری معلم در تربیت دانش آموز یک نقش کلیدی و حساس است و این موم شکل نگرفته را می تواند با آموزش و تربیت به یک فرد موفق و کارا در جامعه تبدیل کند، به طور قطع دبیری را در رده مهمترین و دشوارترین  کارها قرار می دادند و تمام هّم و تلاش خود را برای بهبود رفاه آنها به کار می گرفتند.

معلم، زیر ذره بین دانش آموزان
راجرز به عنوان یک انسانگرا می نویسد:  معلمان به عنوان حمایت‌کننده و راهنمایی كننده، می‌توانند باعث تسهیل روند یادگیری شوند. در یك محیط آموزشی سازنده معلم با شاگرد همكاری و مشاركت پی گیر داشته و گام به گام با دانش‌آموز پیشرفت می‌کند، او با ایجاد حس اعتماد و پذیرش دو جانبه و عاری از سلطه و برتری‌جویی، انگیزه بیشتری را برای رشد و ارتقای درسی در یادگیرندگان فراهم می‌آورد. در این شرایط، دانش‌آموز احساس می‌کند كه موجودی شایسته و قابل احترام بوده و می‌تواند خود به كاوش، بررسی و پژوهش بپردازد؛ لذا در مسیر تعالی و پیشرفت قرار می‌گیرند.

 بر این اساس نقش دبیری برای دانش آموزان از قداست بالایی بر خوردار است و او به عنوان یک الگوی تمام و کمال هر روزه ساعت های زیادی که جزء زمان های مفید هر فردی محسوب می شود با شاگران خود زندگی می کند. بدین سبب مدرسان دانش نمی توانند به بهانه اخلاق فردی، رفتار و زندگی شخصی و ... به گونه ای عمل کنند که به عنوان یک الگو منفی در ذهن مخاطبان علمی خود ثبت شوند. چرا که گفتار یا سکنات ناشایست  معیاری برای رفتارهای دانش آموزان می شود و آنها با ارجاع به معلم شان آن حرکت ناپسنیده را ممکن است انجام دهند.

یک احترام ساده به معلمان
نقش محوری آموزگاران در مقاطع مختلف تحصیلی موجب می شود تا در محیط های خارج از مدرسه همان جذبه و جایگاه را برای شاگردان خود داشته باشند. محصلان وقتی معلم خود را در مکانی غیر از محیط درسی شان ببینند بسیار شگفت زده و برای ادای احترام و سلام پیش قدم می شوند. گرچه باید یک حرف در گوشی به دانش آموزان دهه های جدید زد که چرا وقتی یکی از دبیران خود را در کوچه و خیابان می بینند به جای رفتن پیش او سعی می کنند تا از دید او  مخفی بمانند؟

این مسئله را باید در رابطه شاگرد و معلمی و تاثیرگذاری او بر دانش آموزان نیز جستجو کرد. آنچه واضح است دبیران در هر رتبه ای از علاقه و ارتباط با دانش آموزان خود، باید از سوی آنها مورد احترام و تکریم قرار بگیرند و خاطره  نمره یا درس پرسیدن و امتحان نباید عاملی بر بی احترامی و بی توجهی به آنها شود. امام علی (ع) در حدیثی می فرمایند: هرکس به من کلمه ای بیاموزد مرا (بنده) خود کرده است. پس تا آخر عمر باید بنده احترام گذار به همه معلم های دوران های مختلف تحصیلی مان باشیم.

---

پی نوشت:
[1]دیدار مقام معظم رهبری با معلمان 1388