نگاهی به رمانِ «روایتی ساده از ماجرایی پیچیده»
عشق نافرجام الیاس
نفرت به جای عشق و مبارزه به جای تسلیم. روایتی است ساده از نوجوانی ترکمن به نام الیاس که زندگی اش دستخوش ماجرایی پیچیده می شود. رمانی که قرار است مفاهیم بزرگ و عمیقی را از زبان یک نوجوان روستایی به گوش هم نسلان امروزش برساند.
« ماجرای الیاس، پسر محمدجان، با یک نگاه ساده شروع شد؛ مثل خیلی از ماجراهای عشقی دیگر که همیشه با یک نگاه شروع می شود. الیاس تا چشمش به صفورا، دختر بشیرخان افتاد، احساس کردکه ضربان قلبش بالا رفت و دست و پایش را گم کرد و مثل آدمی گنگ . گیج زل زد به صفورا.صفورا پشت درِ نیمه بازِ آهنی ایستاده و منتظر بود تا الیاس بگوید با چه کسی کار دارد.
الیاس اما - قبل از اینکه چشمش به چشمهای باریک صفورا بیفتد - می دانست که باید پیغام پدرش را به مباشر خان بدهد و بگوید که پدرش نمی تواند فردا به سرِ زمین برود و کار شخم با تراکتور را ادامه بدهد. بگوید که تراکتور واشر سر سیلندر سوزانده و یکی دور روزی کار دارد. الیاس اما بدجوری لال مانی گرفته بود ...»
داستان عاشقی الیاس به همین سادگی شروع می شود. درست مثل همه داستان های عاشقانه. عشقی گرم و سوزان با یک نگاه. از همان جنس عاشقی هایی که خیلی از مردان ایرانی در دوران نوجوانی و جوانی تجربه اش کرده اند و البته سرانجام خوشی هم نداشته است. داستان عشق الیاس پسرِ یک رعیت به صفورا دخترِخان، ماجرایی ساده که با اتفاقاتی به یک ماجرای پیچیده تبدیل می شود.
ابراهیم حسن بیگی نویسنده نام آشنای کشورمان و خالق آثار پر مخاطبی همچون قدیس،شبِ ناسور، پدر پسر روح الله و ... این بار در رمان «روایتی ساده از ماجرای پیچیده» به سراغ داستان نوجوانی از سرزمین ترکمن صحرا می رود که قرار است ماجراهایی بزرگ را همراه با فراز و نشیب بسیار در زندگی اش بگذراند.
حسن بیگی که خود نیز اهل گرگان و بندرترکمن است در این کتاب از آدم هایی می گوید که پیش از این در داستان هایش نقش بسیاری ایفا کرده اند. ماجرای رمان حسن بیگی در ترکم صحرا اتفاق می افتد، زمانی که هنوز نظام ارباب رعیتی حاکم بود و حرف حرفِ خان و ارباب. روزگاری که حرفِ زور به کرسی می نشست و عدالت به مانند یک رویا و آرزویی دست نیافتنی جلوه می نمود.
فصل افتتاحیه رمان با حضور الیاس شانزده ساله در خانه بشیرخان بلوچ نماینده تام الاختیار تیمسار مزینی نماینده شاه در ترکمن صحرا آغاز می شود. الیاس عاشق دختر هفده ساله خان می شود. عشقی که فقط می توانید در داستان های عشقی و فیلم های هالیوودی اثری پیدا کنید.داستان هایی که همیشه برای جلب رضایت مخاطب، سرانجامی خوش دارد و عاشق و معشوق به وصال هم می رسند.
اما این بار نویسنده رمان، سعی دارد ساختارشکنی کند و قالب همیشگی و بازاری عشق را برهم زند. او نقطه متقابل عشق، یعنی نفرت را نشانه می رود و در فصل عروسی یوسف برادر الیاس با نورجمال خواننده را غافلگیر می کند.
مرگ برادر بعد از عاشقی دومین ماجرایی است که شخصیت اصلی قصه در نوجوانی تجربه می کند و آغازی می شود برای اتفاقات ریز و درشتی که الیاس باید برای پیروزی آنها را پشت سر بگذارد و راه را ادامه دهد. به قول معروف قرار است در متن زندگی مثل فولاد آبدیده شود و خواننده را نیز همراه خود ببرد.
«داماد را کشته بودند و عروس را با خود برده بودند.باید کسی می جنبید و کاری می کردقبل از آنکه مهاجمان بروند و گورشان را گم کنند و به سزای عملشان نرسند. اما انگار کار از کار گذشته بود و با گذشت سال های سال هم الیاس نمی توانست آن شب شوم و هولناک را فراموش کندیا از فکر انتقام گرفتن غافل شود.»
«روایتی ساده از ماجرایی پیچیده»، رمانی است خوش خوان که نثری شیوا و هنرمندانه دارد. ابراهیم حسن بیگی با کارنامه ای پربار از چند دهه فعالیت درحوزه ادبیات کودک و نوجوان، جنس مخاطب را خوب می شناسد.
این نزدیکی به مخاطب و انتخاب یک نوجوان به عنوان قهرمان اصلی قصه، باعث می شود مخاطب با شخصیت اصلی هم ذات پنداری کند و خودش را در موقعیت مختلف به جای الیاس بگذارد. علاوه بر این زبان نوشتاری و دیالوگ ها هم نوجوانانه است که خود بر جذابیت و شیرینی روایت می افزاید.درست مثل صحنه ای که الیاس نوجوان به سبک وسیاق یک کودک می خواهد انتقام برادر را از مسبب اصلی یعنی بشیرخان بگیرد.
«بیرون از چادر دایی شکور دست و بازوی الیاس را به زور می کشید تا او را از چادر دور کند.الیاس زور می زد تا خودش را از دست دایی شکور رها کند و به داخل چادر برود و با مشت به سینه بشیرخان بکوبد و با خفت او را بیرون کند.فکر می کرد خان با چه رویی به مجلس یوسف آمده است! یوسفی که به دستور خان یا نهایت با تصمیم پسرش، عبدالجبار، به قتل رسیده بود.نورجمال هنوز اسیر آنها بود و حالا خان با پُررویی آمده بود برای تسلیت.»
در فصل های بعد خانواده الیاس به دنبال عدالت و خونخواهی فرزند می روند و البته به در بسته می خورند. هجده روایت ساده الیاس را به تهران می کشاند تا راه مبارزه ادامه پیدا کند.
مفهوم ظلم، استکبارستیزی، عدالت خواهی و ایستادگی در آخرین اثر ابراهیم حسن بیگی به زبان ساده و قالب داستانی برای مخاطب بیان می شود. علاوه بر این روایتی ساده از ماجرایی پیچیده نگاهی نیز به جریان انقلاب اسلامی در میان اهل سنت نیز دارد. از همین روست که کتاب به عنوان برگزیده دهمین دوره جشنواره داستان انقلاب اسلامی – جایزه امیرحسین فردی – می تواند انتخاب مناسبی برای خوانش نسل جوان و انقلاب ندیده امروز باشد.
«روایتی ساده از ماجرایی پیچیده» را ابراهیم حسن بیگی در چهارماه و در ۲۲۰ صفحه به رشته تحریر درآورده است.رمانی کم حجم اما جذاب و پرکشش که خواننده مثل نویسنده تا به پایان آن نرسدِ رهایش نمی کند.یکی در خواندن و دیگری در نوشتن.
این کتاب به همت حوزه هنری کودک و نوجوان و انتشارات سوره مهر منتشر شده و در اختیار علاقه مندان کتاب و کتابخوانی قرار گرفته است.
