چگونگی تصویب ماموریت سپاه در قانون اساسی

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمانی نظامی است که در نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ به فرمان امام خمینی(ره) تشکیل شد.

دوم اردیبهشت 58 ماحصل چند ماه نشست فشرده توسط نمایندگان چند گروه مسلح انقلابی بود تا در نهایت اساسنامه تشکیلاتی به نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تدوین و به امضای بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی رسید.

بر این اساس اولین شورای فرماندهی سپاه پاسداران متشکل از جواد منصوری به سمت فرمانده و عضو شورای فرماندهی، عباس آقا زمانی (ابوشریف) به سمت مسئول واحد عملیات و عضو شورای فرماندهی، علی محمد بشارتی و بعدها محسن رضایی به سمت مسئول اطلاعات و تحقیقات و عضو شورای فرماندهی، سید اسماعیل داودی به سمت مسئول اداری و مالی، محسن رفیق‌دوست به سمت مسئول تدارکات و مرتضی الویری به سمت مسئول روابط عمومی تشکیل می‌شود.

بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب اسلامی یک تشکیلات خودجوشی به نام کمیته‌ها تاسیس شد. در شرایطی که عملا یک دستگاه امنیتی در کشور وجود نداشت وجود کمیته ضرورت داشت اما کمیته کوتاه مدت بود. کمیته‌ها نمی توانست نیازهای بلند مدت و همه‌جانبه انقلاب را تامین کند؛ لذا تشکیل یک نیرویی از زبدگان انقلاب اسلامی و تربیت کادرهای ورزیده برای مقابله با انواع توطئه‌هایی که متوجه انقلاب بود ضرورت داشت.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یک فرایند نسبتاً طولانی و پیچیده‌ای ایجاد شد، در تشکیل سپاه پاسدران انقلاب اسلامی باید نکات مهمی مورد توجه قرار بگیرد. نخست؛ اینکه سپاه زیر نظر دولت نباشد؛ تحت امر رهبر انقلاب اسلامی قرار گیرد.

قانون اساسی کشورمان در خصوص سپاه پاسداران تصریح کرده است: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در نخستین روزهای پیروزی این انقلاب تشکیل شد، برای ادامهٔ نقش خود در نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن پا برجا می‌ماند. حدود وظایف و قلمرو مسئولیت سپاه پاسدارن در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهای مسلح دیگر با تأکید بر همکاری و هماهنگی برادرانه میان آن‌ها به وسیله قانون تعیین می‌شود.

فرمانده کل سپاه، مستقیماً توسط مقام معظم رهبری انتخاب می‌شود و جانشین و فرماندهان ستاد مشترک و نیروها به پیشنهاد فرمانده کل سپاه و با تصویب و حکم رهبری انتخاب می‌شوند.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علاوه بر ستاد مشترک، شامل نیروی زمینی، نیروی هوافضا، نیروی دریایی، نیروی قدس و سازمان بسیج مستضعفین است.

همچنین دو ساختار دیگر در سپاه با عنوان حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارند که اولی کاملاً مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیماً زیر نظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده کل قوا قرار دارد و دومی نیز تقریباً مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را مقام معظم رهبری با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب می‌کند.

سپاه و مقابله با ضد انقلاب

از مهم‌ترین وظایف سپاه پس از حفظ امنیت در تهران و مقابله با عوامل رژیم پهلوی، مقابله با شورش‌های مناطق دیگر کشور بود. علی دانش منفرد در این رابطه می‌گوید: در زمان عضویت بنده در اولین شورای فرماندهی سپاه، شورش‌هایی در گنبدکاووس، کردستان و جاهایی دیگر از کشور توسط افراد ضدانقلاب و با تحریک آن‌ها صورت پذیرفت که با اعزام نیروهای سپاه از تهران، موفقیت‌های بسیار خوبی در آرام کردن آن مناطق داشتیم.

گرچه جریانات روزهای اول پیروزی انقلاب، تمام پرشور و حساس بودند؛ اما چند حادثه یا مأموریت از حساسیت بیشتری برخوردار بود و این ماموریت های سپاه، محیط انقلاب و کشور را به صورت وصف‌ناپذیری پاکسازی می‌کرد و نیروهای سپاه با همکاری صمیمانه مردم، این عناصر خائن را شناسایی و با پذیرش خطرات فراوان، اکثریت قریب به اتفاق آنان را بازداشت و بازجویی نموده و اطلاعات خوبی را از آن‌ها دریافت کردند و پس از خاتمه بازجویی آنان را به دادگاه انقلاب تحویل می‌دادند.

پی نوشت:
1- خبرگزاری فارس
2- باشگاه خبرنگاران جوان

---