تبیان، دستیار زندگی

عدم قطعیت در تصمیم‌گیری آمریکا

در حالی‌که به نظر می‌رسد دولتمردان امریکایی به تصمیم نهایی پیرامون ادامه یا خروج از برجام دست نیافته‌اند، هشدار مقام‌های اروپایی به عواقب بر هم زدن برجام همچنان ادامه دارد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
عدم قطعیت در تصمیم آمریکا
به گزارش تبیان به نقل از روزنامه ایران، اگرچه این روزها تهدید دولتمردان امریکا برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران بیشتر از گذشته جدی به نظر می‌رسد اما سخن گفتن از قطعیت وقوع این رویداد هنوز به باور برخی مقام‌های بلند پایه دولت امریکا و همچنین کارشناسان بین‌الملل با تردید‌هایی مواجه است. چنانکه مرور رایزنی‌های اخیر دونالد ترامپ با امانوئل مکرون که از توافق همپیمانان اروپایی و امریکایی با هدف حفظ برجام خبر می‌داد، می‌تواند تا حدود زیادی به حجم این تردیدها بیفزاید.

ترامپ به کنگره و متحدان اروپایی امریکا تا ۱۲ مه(22 اردیبهشت‌) برای برطرف کردن نقص‌های توافق هسته‌ای با ایران فرصت داده و هشدار داده است در صورت عدم اصلاح برجام، از تمدید تعلیق تحریم‌های ایران خودداری خواهد کرد. با وجود این جیم متیس، وزیر دفاع امریکا گفته است که این کشور هنوز برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران تصمیم نگرفته است.

متیس در سخنانی که روز پنجشنبه گذشته و بعد از سفر مکرون به امریکا مطرح کرد، در کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفت: «به شما اطمینان می‌دهم که هنوز تصمیمی درباره خروج از برجام اتخاذ نشده است.» به گفته متیس، امریکا و متحدانش در حال بررسی راه‌های اصلاح برجام هستند تا مشخص شود آیا امریکا می‌تواند به حضور در آن ادامه دهد یا خیر.» این در حالی است که کریستوفر فورد، دستیار وزارت امور خارجه امریکا در نشست منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای سازمان ملل در ژنو گفته است: «هدف ما گفت‌وگوی مجدد درباره برجام یا بازگشایی و تغییر شرایط آن نیست... ما به دنبال توافق مکملی هستیم که به کمک آن محدودیت‌ها، شرایط، پارامترها یا هر آنچه که اسمش را بگذارید را به آن اضافه کنیم که بتوان به صورت مؤثرتری چالش‌های موجود را پاسخ داد.»

تردید مقام‌های امریکا به خروج این کشور از برجام در حالی است که متحدان اروپایی واشنگتن رایزنی‌های خود را برای حفظ توافقنامه هسته‌ای تشدید کرده‌اند. در امتداد این تلاش‌ها بود که سه‌شنبه هفته گذشته رؤسای جمهوری امریکا و فرانسه در کاخ ‌سفید بر همکاری دو کشور برای رفع آنچه نقایص برجام خوانده شده، تأکید کردند هر چند رئیس جمهوری امریکا با تکرار انتقادهای تندش از این توافق یک بار دیگر تأکید کرد از تصمیم‌ خود برای خروج از برجام منصرف نشده است. شاید پافشاری ترامپ بر گزینه خروج از برجام بود که باعث شد مکرون کمی بعد از دیدارش با او در نشست مشترک سنا و مجلس نمایندگان این کشور به تکرار مواضع حمایت جویانه‌اش از برجام پرداخت و از دولت امریکا خواست تا از برجام خارج نشود.

با سخت‌‌تر شدن مواضع دولت امریکا، مقامات کشورمان گزینه‌های مختلفی را در واکنش به خروج احتمالی امریکا از برجام عنوان کرده‌اند. این گزینه‌ها از یکسو تهدید به خروج از توافق هسته‌ای و از سرگیری و پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای به شکلی گسترده‌تر از قبل و از سوی دیگر خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) بوده است.


مکرون گفت که «این توافق ممکن است کامل نباشد اما باید تا زمانی که جایگزین بهتری برای آن یافت شود پابرجا بماند.» او به کنایه یادآور شد که «کشورش برجام را که امریکا بانی اصلی شکل‌گیری آن بود امضا کرد، حالا نمی‌تواند همین‌طوری از آن خارج شود.» رئیس جمهوری فرانسه در ادامه به توافق جامع‌تری که دارای چهار محور است، اشاره و تأکید کرد: «ما باید کار برروی این چهار محور را فارغ از اینکه تصمیم امریکا چه خواهد بود، آغاز کنیم و اجازه ندهیم که در خلأ غیاب یک چارچوب قانونی جنگ قدرت‌ها در خاورمیانه شکل بگیرد.» موضعگیری و رایزنی‌های فشرده رئیس جمهوری فرانسه با همتای امریکایی‌اش در دفاع از برجام در حالی بود او در پایان سفرش اعلام کرد: «اطمینان ندارم امریکا در برجام بماند.» مکرون گفت که اگر دونالد ترامپ تصمیم بگیرد که از برجام خارج شود، انگیزه این تصمیم ملاحظات داخلی خواهد بود.

همزمان با رویدادهایی که پیرامون برجام در امریکا می‌گذرد، نمایندگان امریکا روز پنجشنبه گذشته طرح تحریمی تازه ای را به بهانه نقض حقوق بشر علیه ایران به تصویب رساندند. قانونگذاران مجلس نمایندگان امریکا با ۴۱۰ رأی موافق و تنها ۲ رأی مخالف طرح اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران را به بهانه نقض حقوق بشر تصویب کردند. این طرح که موسوم به «قانون مسئولیت‌پذیری ایران در زمینه گروگانگیری و حقوق بشر» می‌باشد پیشتر در اسفندماه سال گذشته به تصویب کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان امریکا رسیده بود و اکنون باید برای طی مراحل قانونگذاری و تبدیل شدن به قانون در مجلس سنا هم به تصویب رسیده و سپس به امضای رئیس ‌جمهوری امریکا برسد. طرح یاد شده در صورت تبدیل شدن به قانون، رئیس‌ جمهوری امریکا را ملزم می‌کند ظرف حداکثر 270 روز بعد از اجرایی شدن، گزارشی را درباره آن دسته از مقام‌های ارشد ایران که مرتکب «نقض حقوق بشر» طبق شرایط مطروحه در قانون‌های قبلی امریکا شده‌اند تهیه کرده و آن را به کمیته‌های مقتضی کنگره ارائه کند.

ترامپ هنوز قانع نشده است

در حالی‌که به نظر می‌رسد دولتمردان امریکایی به تصمیم نهایی پیرامون ادامه یا خروج از برجام دست نیافته‌اند، هشدار مقام‌های اروپایی به عواقب بر هم زدن برجام همچنان ادامه دارد. پس از موضعگیری فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که برجام را تنها گزینه پیش روی طرف‌های توافق هسته‌ای دانسته، دیوید سالیوان، سفیر اتحادیه اروپا در امریکا در اظهاراتی تأکید کرد که برجام را نمی توان تغییر داد.

این مقام اتحادیه اروپا در مصاحبه با شبکه خبری بلومبرگ از اظهارات «امانوئل مکرون» رئیس‌ جمهوری فرانسه که خواستار «توافقی جدید» با ایران با چهار محور شده، حمایت کرد و گفت: «حرف‌هایی که مکرون در نشست مشترک کنگره به زبان آورد کاملاً با موضع اتحادیه اروپا هماهنگ است. دیدگاه ما این است که ما به توافق هسته‌ای ایران پایبند می‌مانیم و معتقدیم که این توافق یکی از اجزای اساسی امنیت اروپا و جهان است. ما معتقد نیستیم که این توافق را می‌توان تغییر داد یا باید آن را تغییر داد.» سالیوان در پاسخ به این سؤال که مکرون نتوانسته ترامپ را به ماندن در برجام متقاعد کند، گفت: «با این موافقم که ترامپ هنوز قانع نشده است.

ما کماکان مسأله را برای او توضیح خواهیم داد، چون نظرمان این است که وقتی اتحادیه اروپا و امریکا هم‌نظرند، دنیا عملکرد بهتری دارد.» بی تردید مقام‌های اروپایی به این واقعیت آگاهند که کارآمدی برجام بدون حضور امریکا امکانپذیر نخواهد بود. بنا به گزارشی که رسانه امریکایی واشنگتن پست منتشر کرده است: «اروپایی‌ها گفته‌اند که آنها فارغ از اینکه تصمیم امریکایی‌ها چه باشد، در توافق خواهند ماند. موضوع مهم و کلیدی آن است که در صورت خروج ترامپ از توافق، امریکا تحریم‌های مالی را که مانع تعامل شرکت‌های اروپایی در ایران می‌شوند دوباره اعمال نکند.» در همین رابطه یک مقام آگاه اروپایی که نخواست نامش فاش شود، گفت که «بدون موافقت امریکا، طرح جایگزین نمی‌تواند کارساز باشد. ایران به پول نیاز دارد. باید یک توافق با خزانه‌‌داری امریکا وجود داشته باشد در غیر این صورت شرکت‌های ما در ایران و با ایران تعامل نخواهند داشت.»

در ادامه کوشش اروپا برای حفظ برجام، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان هم روز گذشته (جمعه) راهی امریکا شد تا رئیس جمهوری این کشور را به ماندن در برجام ترغیب کند. او قبل از این سفر درباره این توافق مشابه مکرون موضعگیری کرد و گفت: «جایگزینی برای برجام وجود ندارد.»


هشدار ۲۶ نظامی سابق اسرائیل درباره لغو برجام

همزمان با حمایت اروپا از برجام شماری از مقام‌های نظامی اسرائیل نیز به جمع حامیان حفظ توافق با ایران پیوسته‌اند، آن هم در شرایطی که رژیم اسرائیل یکی از سرسخت‌ترین مخالفان حل وفصل دیپلماتیک موضوع هسته‌ای ایران به شمار می‌رفت. در همین چارچوب 26 نفر از فرماندهان نظامی اسبق رژیم صهیونیستی در نامه‌ای خواستار حفظ توافق هسته‌ای «برجام» شده‌ و درباره تبعات اقدام امریکا برای خروج از آن هشدار داده‌اند. نظامیان و نیروهای امنیتی پیشین رژیم صهیونیستی در این نامه به امریکا هشدار داده‌اند خروج از این توافق هسته‌ای امنیت این رژیم را به خطر خواهد انداخت.

در متن بیانیه آمده است: «اجماع موجود میان نهادهای نظامی و اطلاعاتی سراسر دنیا، از جمله جامعه دفاعی خود اسرائیل، این است که این توافق کارساز است و منافع امنیتی اسرائیل در صورت ماندن ایالات متحده در توافق و همکاری‌های دیپلماتیک با سایر طرف‌های برجام برای مقابله با سایر جوانب سیاست‌های ایران در خاورمیانه (غرب آسیا) به بهترین نحو تأمین خواهد شد.» نگارندگان نامه همچنین با یادآوری تأیید پایبندی ایران به مفاد برجام توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوشته‌اند: «ما علی‌رغم اذعان به وجود برخی معایب در این توافق، اجماعاً بر سر اینکه توافق فعلی از نداشتن هیچ توافقی بهتر است، اتفاق نظر داریم.» مقام‌های سابق رژیم صهیونیستی هشدار داده‌اند «خروج امریکا از برجام نه تنها این توافق بلکه امنیت اسرائیل را هم به خطر می‌اندازد.»

با سخت‌‌تر شدن مواضع دولت امریکا، مقامات کشورمان گزینه‌های مختلفی را در واکنش به خروج احتمالی امریکا از برجام عنوان کرده‌اند. این گزینه‌ها از یکسو تهدید به خروج از توافق هسته‌ای و از سرگیری و پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای به شکلی گسترده‌تر از قبل و از سوی دیگر خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) بوده است.
منبع: روزنامه ایران