امروز در تاریخ(15 خرداد )

امروزدرتاریخ(15 خرداد 86 )

امروز پانزدهم خرداد ماه 1386 هجری شمسی ، برابراست با 19 جمادی الاول 1428قمری و 5 ژوئن   2007 میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، به وقوع پیوسته اند از این قرارند:

***

زادروز آدام اسمیت ، پدر علم اقتصاد

284 سال پیش در چنین روزی در سال 1723 میلادی ،  آدام اسمیت اقتصاددان اسكاتلندی  متولد شد. وی که یك " فیلسوف - اقتصاد دان " بود به پدر اقتصاد آزاد ( اقتصاد بازار آزاد ) معروف شده است . اسمیت انگیزه و ابتكار فردی را در تولید ثروت موثر می داند و بنابراین، عقیده ای متضاد با سوسیالیسم را بیان داشته است . اسمیت در كتاب معروف خود « ثروت ملل » عقایدش را تشریح كرده و به تعریف علل( انگیزه ها ) و طبیعت پرداخته است. اسمیت را بانی دروس اقتصاد و اقتصاد سیاسی در دانشگاه به شمار آورده اند. وی درسال 1790  درگذشت.

***

استقلال دانمارک

158 سال پیش در چنین روزی در سال 1849 میلادی ، کشور دانمارک به استقلال دست یافت . این کشور در سال 1953 در همین روز نظام خود را به مشروطه تغییر داد . کشور دانمارک امروزه دارای سیستم حکومتی پادشاهی ، زبان رسمی دانمارکی و دین مسیحیت است .

این کشور كوچكترین كشور منطقه اسكاندیناوی بوده، و به عنوان پل ارتباطی كشورهای این منطقه و آلمان محسوب می شود. دانمارک از شبه جزیره «ژوتلند» و بیش از 400 جزیره كه تنها 25 درصد آنها قابل سكونت هستند تشكیل شده است.

***

تولد فدریکو گارسیا لورکا

109 سال پیش در چنین روزی در سال 1898 میلادی فدریکو گارسیا لورکا شاعر مشهور اسپانیایی در فونته واکه روس ــ دشت حاصل خیز غرناطه ــ در چندکیلومتری ِ شمال شرقی ِ شهر گرانادا به دنیا آمد . وی درخشان‌ترین چهره‌ی شعر اسپانیا و در همان حال یکی از نامدارترین شاعران جهان است. از او نمایشنامه های بسیاری نیز به جای مانده است .

شاید به خاطر بیماری فلج که تا 4 سالگی با او بود و او را از بازیهای کودکانه بازداشت، فدریکوی کودک به داستان‌ها و ترانه‌های کولی رغبت فراوانی پیدا می‌کند، آنچنان که زمزمه این آوازها را حتی پیش از سخن گفتن می‌آموزد. این فرهنگ شگرف اندلسی و اسپانیایی کولی است که در آینده در شعرش رنگ می‌گیرد.

آثاراین هنرمند بزرگ به چهار دسته تقسیم می شود . 1- نمایشنامه ها 2- نمایشنامه های کمدی 3- تئاتر تجربی مانند؛" پنج سالی که می گذرد"  4- شاهکارهای نمایشی لورکا ، که بیشتر در مورد زنان است مانند؛عروسی خون ، خانه برنادا و یرما.

درآثار مذکور زنان علیه سنت غلط در جامعه طغیان می کنند و در آخر نیز شکست می خورند . از نکات قابل توجه  نمایشنامه ها این است که هیچ مردی در جامعه طغیان نمی کند.

تئاتر لورکا سرشار از نمادهای شاعرانه است  . منظور از شاعرانه بودن تئاتر او، این نیست که بخشی از اثر  با شعر گفته شده است بلکه تصویرهایی که می آفریند سرشار از تغزل و کلامی دراماتیک است .

از نشانه های دیگر تئاتر لورکا این است که تئاتر او اثری نیست که رئالیست را به صورت تکراری و روزمره نشان دهد . آثار او دارای فضایی شاعرانه ، تخیلی و سرشار از رنگ ، ریتم و نماد است که قبل از هر چیز با عواطف انسان بازی می کند و از این طریق اندیشه ما را به طغیان ، فکر کردن به موقعیت خود در اجتماع و ارتباط با گذشته مجبورمی کند .

***

آغاز مبارزات میرزا کوچک خان جنگلی

87 سال پیش در چنین روزی در سال 1299 شمسی ، نهضت جنگل  به رهبری روحانی مبارز، میرزا کوچک خان جنگلی و با اندیشه اتحاد دنیای اسلام آغاز شد .

بر اساس  قرار داد 1907 میلادی ، کشور ایران میان روس ها و انگلیسی ها تقسیم شد . شمال ایران به اشغال روس ها در آمد و  پس از جنگ اول جهانی نیز انگلیسی ها با اشغال بوشهر به سوی شیراز پیشروی کرده و مناطق جنوبی ایران را به تصرف خود در آوردند . میرزا کوچک خان در همین زمان بود که  با گرویدن به اندیشه اتحاد  دنیای اسلام تشکیلات نظامی را به وجود آورد تا به نجات کشور بپردازد . وی به همین منظور  نهضت جنگل را پایه ریزی کرد . هیات اتحاد اسلام مرامنامه ای در نه ماده تصویب کرد که بر اساس آن حکومت در دست نمایندگان مردم قرار می گرفت . هدف‌های نخستین جنگلی‌ها چنین بود:

« اخراج نیروهای بیگانه- برقراری امنیت و رفع بی‌عدالتی – مبارزه با خود کامگی و استبداد »

وی بعد ها تصمیم گرفت که با ایجاد یک پایگاه نظامی و  تهیه سلاح گرم شمال کشور را از لوث وجود اشغالگران روس پاک کند . اما در این میان دشمن جنگلی ها تنها روسیه نبود بلکه دولت ایران که به شدت تحت فشار روس ها بود با مبارزه عملی و علنی با قوای جنگل پرداختند .

در آغاز پیروزی انقلاب اکتبر روسیه  ، روابط جنگلی ها با روسیه تبدیل به روابط حسنه شد . در این میان دولت انگلستان هم به نهضت جنگل پیام داده بود که در صورت اجازه عبور ارتش انگلستان از گیلان به روسیه ،  بریتانیا حکومت جنگلی ها را در گیلان به رسمیت می شناسد اما پاسخ میرزا به این پیشنهاد منفی بود . پس از آن بود که روسها رفتار خود را تغییر دادند. در این میان ژنرال بیچراخوف فرمانده قشون  روس در گیلان با انگلیسی ها هم دست شد و خواست که از این طریق نیروهای خود را برای سرکوب انقلاب بلشویکی اعزام نماید . در این زمان بزرگترین نبرد میان روس ها و جنگلی ها در منجیل رخ داد . پس از آن انگلیس و  روس در اقدامی هماهنگ گیلان را به تصرف خود در آوردند و در این زمان مبارزات میرزا وارد دور تازه ای شد .

بعدها در سال 1299 روس ها رفتار خود را به طریق مزورانه ای تغییر دادند و  به میرزا کوچک پیغام دادند که حاضرند با آنها همکاری کنند . میرزا در مواردی با روس ها به توافق رسید که از میان مفاد توافقنامه می توان به  تاسیس حکومت جمهوری انقلابی در گیلان ، عدم مداخله شوروی در ایران و عدم اجرای اصول کمونیسم و ممنوع بودن تبلیغات کمونیستی در کشور اشاره کرد . حکومت جمهوری در گیلان شکل گرفت. اما برخی از عناصر کمونیست مرام چون احسان الله خان دوستدار و خالو قربان پست های کلیدی را از آن خود کردند . در این مرحله بود که سیاست تهی کردن از داخل نهضت جنگل از سوی روس ها نمود بیشتری یافت . با این رهیافت، حوزه عمل کمونیست ها در گیلان افزایش یافت تا آن جا که کودتایی سرخ در رشت از سوی روس ها رخ داد. کودتا گران حملات سنگین خود را علیه نهضت جنگل آغاز کردند و نقشه ترور میرزا را کشیدند  .  پس از آشکار شدن سیاست روس ها  و همچنین پس از  به ثمر رسیدن کودتای سال 1299 ، قوای دولتی رضا خان  از تفرق حاصله در میان نیروهای جنگل سود برده و به حمله علیه جنگلی ها پرداخت . در این میان بسیاری از  قوای متفرق جنگل که تحت فشار شدید قرار داشتند پس از یک دوره مبارزه گسترده  علیه حکومت رضا خان ، به اردوی دولت تسلیم شدند . خالو قربان خود را سریعا به رضا خان  تسلیم کرد و  به درجه سرهنگی رسید . بعد از آن بخش باقیمانده و وفادار به میرزا  به اعماق جنگل رفتند . میرزا نیز پس از مدتی  به دلیل سرمای بسیارو در زیر برف و بوران  در کوههای گیلوا جان به جان آفرین تسلیم کرد . دشمنانش سر او را از بدن جدا کردند و برای رضاخان به ارمغان آوردند . مزار میرزا کوچک هم اکنون در بقعه سلیمان داراب واقع در دهکده سلیمان داراب رشت زیارتگاه عاشقان آزادى و آزادگى است. این بقعه بر آرامگاه سلیمان بن حمزه دارابى بنا شده است.

***

سالروز قیام خونین 15 خرداد

44 سال پیش در چنین روزی در سال 1342 شمسی ، قیام تاریخی خونین مردم مسلمان ایران علیه مظاهر سلطه در جهت دستیابی به نظام عدل اسلامی آغاز گردید .

در سحرگاه پانزدهم خرداد سال 1342، ماموران رژیم شاه به خانه امام خمینی یورش بردند. آنها امام را که سه روز پیش از آن، به مناسبت عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه، در سخنان کوبنده ای، از جنایات شاه و  اربابان آمریکایی و اسرائیلی او  پرده برداشته بود، دستگیر و دور از چشم مردم، به زندانی در تهران منتقل کردند.

پس از انتشار خبر دستگیری امام (ره) ، بسیاری از مردم قم، به منزل ایشان رفتند و به اتفاق فرزندشان، حاج آقا مصطفی، در حدود ساعت شش بامداد، به سمت حرم مطهر حضرت معصومه (س) حرکت کردند. پس از مدتی، صحن مطهر و خیابان های اطراف، لبریز از جمعیتی شد که شعار " یا مرگ یا خمینی" را با هیجان شدیدی تکرار می کردند. در همان زمان، علما و مراجع وقت هم با صدور بیانیه هایی، خواستار آزادی فوری حضرت امام (ره) شدند. در حدود ساعت ده صبح، با ورود نیروهای مسلّح برای تقویت نیروهای شهربانی قم، تیراندازی و رگبار مسلسل ها شروع شد و  تعداد زیادی از مردم زخمی شده یا به شهادت رسیدند. این کشتار، تا ساعت پنج عصر ادامه یافت.

در همان روز مردم تهران هم چون سایر شهرها، در اعتراض به دستگیری امام خمینی (ره) به خیابان ها ریختند و قیام خونین خویش را آغاز کردند. سیل خروشان کشاورزان غیور و کفن پوش ورامین، دهقانان کن و نیز مردم جماران به سوی تهران سرازیر شد. انبوه جمعیت بازاری، بار فروش، دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، با فریادهای رعد آسای "یا مرگ یا خمینی" و "مرگ بر شاه" تهران را به لرزه درآورد. شاه که در  برابر قیام قهر آلود ملٌت، تاج و  تخت خود را درحال زوال می دید، با رگبار مسلسل به جنگ ملٌت مظلوم رفت و تهران را در پانزدهم خرداد 1342، به کشتارگاه مخوف و حمام خون تبدیل ساخت.

قیام پانزدهم خرداد، جوششی از طرف مردم بود برای در هم کوبیدن رژیم سلطنت و گرچه به سرعت نتیجه قطعی نداد، آثار بسیار باقی گذاشت.

 امام خمینی (ره) درباره روز پانزده خرداد 1342 چنین فرمودند:

"روز پانزده خرداد، در عین حال که چون عاشورا، روز عزای عمومی ملٌت مظلوم است، روز حماسه آفرین 15 خرداد، بزرگداشت ارزش های انسانی در طول تاریخ است." ایشان در سخنانی دیگر فرمودند: "قیام پانزده خرداد، اسطوره قدرت ستم شاهی را در هم شکست ".

پانزدهم خرداد، نقطه عطفی است در تاریخ معاصر؛ یادگاری است از پیوند معنوی توده های عظیم مردم کشور ما؛ واکنشی است از  احساس عمیق مذهبی ملت ایران؛ نمایشی است از به پاخاستن مردمی که می خواستند ظلم و ستم را از بن بر کنند؛ تجسمی است از تاریخ اسلام و درجه ای است برای سنجش فداکاری و از خود گذشتگی انسان هایی که به دنبال آرمان الهی حرکت می کنند. پانزدهم خرداد، روز قیام خونین مردم جان بر کفی است که به نام اسلام و برای اسلام به میدان آمدند تا سلطه طاغوتیان را از کشورشان برچینند.

***

اشغال کامل بیت المقدس توسط رژیم صهیونیستی

40 سال پیش در چنین روزی در سال 1967 میلادی ، بیت المقدس به طور کامل تحت اشغال رژیم غاصب صهیونیستی  درآمد.

این اتفاق به هنگام جنگ شش روزه میان اعراب و رژیم صیهونیستی ، به وقوع پیوست . پس از  سال 1918 در گیری میان  نیروهای عرب و انگلیس آغاز شده بود و در این میان نیروهای استعمارگر خواستار افزایش حضور خود در منطقه خاورمیانه بودند . در سال 1948 سرانجام رژیم صهیونیستی اعلام موجودیت کرد و بخش غربی بیت المقدس را به اشغال خویش در آورد . پس از  آن بود که این شهر مقدس به دو قسمت تقسیم شد.  رژیم صهیونیستی در جنگ ژوئن 1967 تمامی بخش شرقی بیت المقدس را نیز اشغال کرد و به این ترتیب اشغال بیت المقدس را کامل کرد . در سال 1969 صهیونیست ها در اقدامی اهانت آمیز مسجد الاقصی را به آتش کشیدند که خشم ملت های مسلمان را به همراه داشت .

به گفته کارشناسان مسایل سیاسی ، از آن زمان ، هدف استراتژیک اسرائیل در رابطه با این شهر، مبنای یک اجماع و توافق عام بین جناح های راست گرا و چپ گرای صهیونیست در حاکمیت سیاسی این رژیم بوده است.

این توافق بر سر این نکته است که اسرائیل باید به منظور کنترل دائمی بر تمامی بخش های بیت المقدس شرقی که در سال 1967 تحت تصرف خود درآورده است، نهایت تلاش خود را انجام دهد، یعنی توافق و اجماع بر سر "یکپارچه ساختن بیت المقدس" آن هم تحت سیطره و کنترل صهیونیست ها.

به موجب این توافق سیاسی، از اولین روزهای پس از اشغال (ژوئن 1967) یک کمیته ویژه پارلمانی در رابطه با بیت المقدس تأسیس شد و این کمیسیون طرح ها و برنامه های مشخص و  روشنی در این شهر فلسطینی در زمینه نحوه ایجاد تغییرات اجتماعی، سیاسی و جمعیتی (به نفع صهیونیست ها) تدوین و ارائه نمود.

بخشی از این برنامه ها و تمهیدات که مربوط به ویژگی های جمعیتی بیت المقدس می شود، با هدف محدود کردن رشد جمعیت فلسطینی های ساکن در  بیت المقدس شرقی است که از سال 1967 تاکنون عملاً و به شیوه های متنوع پیاده می شود.

این رژیم با ممانعت از رشد جمعیت فلسطینی ها در شهر به کمک ابزارهای بوروکراتیک تاکنون مدعی است که اکثریتی یهودی را بر پیکره این شهر تزریق کرده است.

***

ترور رابرت فرانسیس کندی

39 سال پیش در چنین روزی در سال 1968 میلادی ، رابرت كندی دادستان پیشین آمریكا و سناتور و  نامزد انتخابات مقدماتی حزب دموكرات برای ریاست جمهوری در راهرو هتل امباسادور شهر لس آنجلس هدف دو گلوله قرار گرفت . وی 25 ساعت بعد ( ششم ژوئن ) درگذشت و باعث گسترش شایعاتی شد كه هنوز پس از گذشت چند دهه به قوت خود باقی هستند.

ترور رابرت كندی دو ماه پس ار قتل دكتر مارتین لوتر كینگ رهبر جنبش حقوق مدنی سیاهپوستان صورت گرفته بود. پس از جان اف كندی، رابرت دومین عضو خانواده لیبرال كندی بود كه كشته می شد.

در پی انصراف لیندن جانسون كه به سبب ادامه جنگ ویتنام زیر انتقاد شدید قرار داشت از شركت در انتخابات، رابرت كندی خود را نامزد حزب حاكم دموكرات كرده بود و برای ایراد نطق انتخاباتی به لس آنجلس رفته بود. تا آن زمان در آمریكا هم مانند سایر كشورها، اعضای مجالس مقننه فاقد محافظ مسلح بودند .

«سرهان بشاره سرهان» دانشجوی 24 ساله و قاتل سناتور رابرت كه هنوز در زندان بسر می برد توسط حاضران در هتل دستگیر شده بود.احتمال داده شده است سرهان كه متولد بیت المقدس است چون رابرت كندی را حامی اسرائیل تشخیص داده بود تصمیم به قتل وی گرفته بود . محكوم شدن سرهان به حبس ابد ( كالیفرنیا مجازات اعدام نداشت) هم از شایعات و احتمال وجود توطئه ای بزرگتر نكاسته و  انگیزه واقعی قتل همچنان در پرده ابهام است. با قتل رابرت كندی، زمینه پیروزی ریچارد نیكسون نامزد حزب جمهوری خواه هموار شد.

***

روز جهانی محیط زیست

35 سال پیش در چنین روزی در سال 1972 میلادی ، نمایندگان 113 كشور جهان نخستین كنفرانس بین المللی محیط زیست را درستكهلم سوئد برگزار كردند . از اهداف اصلی این كنفرانس برنامه ریزی به منظور احداث مراكز مسكونی با توجه به حفظ كیفیت محیط زیست، تعیین تشخیص و كنترل مواد آلوده كننده محیط زندگی، و حفاظت از محیط زیست برای نسلهای آینده بود. حاصل این كنفرانس تأسیس یك سازمان نوین بین المللی برای حفظ محیط زیست بود .

در نتیجه این اجلاس ، مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب ماده ای پنچم ژوئن هر سال (مقارن با پانزدهم خرداد) را روز جهانی محیط زیست اعلام نمود که هدف از  آن افزایش آگاهی مردم برای حفظ محیط زیست و  ترغیب مسئولان به اتخاذ تدابیری برای مقابله با تخریب محیط زیست است.

محیط زیست به عنوان یکی از هدایای الهی مورد توجه بشر بوده است . امروزه با افزایش آلودگی در حوزه های مختلف از جمله افزایش سوخت های فسیلی محیط زیست بشری در معرض خطر جدی قرار گرفته است .

سال گذشته (2006) ،  دبیركل سازمان ملل در پیامی به مناسبت روز جهانی محیط زیست ، ضمن اشاره به این امر كه فقر، مدیریت غیر پایدار زمین و تغییر آب و هوا، سرزمین های خشك را تبدیل به كویر می كند و كویرزایی موجب فقر می شود، دولت ها و جوامع را ترغیب نمود تا بر چالش های زندگی حاشیه كویر تمركز كنند. خطر رشد كویرها 12 منطقه جهان را تهدید می كند. منطقه صحرا در شمال آفریقا، آتاكاما در شیلی، سونورا در آمریكا، كیزیلكوم در افغانستان، گبی در چین و دشت ملكه بزرگ در استرالیا از جمله این مناطق هستند. سرزمین‌های خشك در تمامی مناطق وجود دارند و بیش از چهل درصد زمین را می‌پوشانند و مكان زندگی تقریبا دو میلیارد انسان یعنی یك سوم جمعیت جهان هستند. برای بیشتر ساكنان سرزمین‌های خشك زندگی سخت و آینده غالبا نامطمئن است.

ایجاد تغییرات در بیابان زدایی مشكل است اما نمی توان از آن جلوگیری كرد، حفاظت و احیای خشكی‌ها نه تنها رشد حاصل از بیازدایی را در مناطق شهری جهانی كاهش می‌دهد بلكه به ایجاد دنیایی سرشار از صلح و امنیت كمك خواهد كرد.

***

مبدا تقویم قوم بسیار متمدن " مایا "

پنجم ژوئن سال  8239  پیش از میلاد مبدا تقویم قوم مایا به حساب آمده است. این قوم ، قومی بسیار متمدن بود و در قسمت شمالی آمریکای مرکزی (جنوب مکزیک امروزه ) می زیست .

آثار تمدن مایاها امروزه در جنوب و آزتک ها در شمال مکزیک باقی مانده است. در قرن 15 میلادی نظام حکومتی پیشرفته هر دو قوم توسط اسپانیایی های مهاجم از میان رفت . مایا ها اینک در جنوب مکزیک و گواتمالا با فقر و عقب ماندگی زندگی می کنند. دلیل شکست آنان از اروپائیان مهاجم ،تنها نداشتن اسلحه آتشین بود. کریستف کلمب در سال 1492 میلادی با ورود به قاره آمریکا که تا آن زمان بر ساکنان سایر قاره ها ناشناخته بود راه تملک سرزمین های این قاره و قتل و استثمار بومیان آن را به روی اروپائیان باز کرد.

"مایا"ها تقویمی بسیار دقیقی داشتند که تا 400 میلیون سال را به صورت دقیق محاسبه کرده بودند که حتا امروز هم برای دانشمندان بصورت یک راز باقی مانده . آنها منجمان و ستاره شناسان بی همتائی نیز بودند که در کار خود بسیار خبره نشان می دادند . آنها پس از مهاجرت دوباره شروع به ساختن ساختمان ها، اهرام ها و معابد خود، مطابق تاریخی که قبلا در تقویم ثبت شده بود کردند . این قوم اطلاعات زیادی از سیارات و  به خصوص از اورانوس و نپتون داشتند . باور کردنی نیست ولی آنها در ریاضیات خود از عدد صفر استفاده می کردند و برای همین محاسبات آنها اینگونه دقیق می باشد . آنان معلوماتی که منجر به محاسبات سال های شمسی و ونوسی می شود را تا چهار رقم اعشاری بدست آورده بودند .

***

منابع:

1- مهر

2- روزنامک

3- صداوسیما

4- irib

5- سایت مرکز توسعه تجارت کیش

6- سایت ایران گفتگو

7- ویکی پدیا

8- مرکز اسناد انقلاب اسلامی

9- سایت گواشیر