توماس ماخ و جایگاه کنونی فیلمبردار در سینمای جهان

 
توماس ماخ از فیلمبرداران مطرح جهان که سابقه‌ همکاری با کارگردان‌های بزرگی مانند ورنر هرتسوگ، ادگار رایتز، الکساندر کلوگه، ورنر شروتر را در کارنامه دارد، با آثاری چون «آگیره، خشم پروردگار» (ورنر هرتسوگ، 1972)، «هاینریش» (هِلما ساندرس‌برامس، 1976-1977)، «پادشاهی ناپل» (ورنر شروتر، 1978)، «پالرمو یا وولفسبورگ» (شروتر، 1980)، «فیتزکارالدو» (هرتسوگ، 1982)، «قدرت احساس» (الکساندر کلوگه، 1983)، «آخرین سفر والر» (کریستیان واگنر، 1989)، مجموعه فیلم‌های «هایمات» (ادگار رایتز، 2002-2004) و شناخته می‌شود.

وی در کارگاه تخصصی خود در بخش دارالفنون، درباره وضعیت کنونی فیلمبرداران اروپایی گفته بود با افزایش قابلیت‌های رایانه‌ای در حوزه تصویر، علاوه بر کمرنگ شدن نقش فیلمبرداران در ایجاد خلاقیت بصری، در مسائل مالی نیز دستمزد فیلمبرداران با افت مواجه شده است. این مهم ما را بر آن داشت تا با وی گفتگویی داشته باشیم درباره وضعیت کنونی فیلمبرداران در اروپا.

شما در کارگاه­تان از تغییرات دستمزدهای فیلمبرداران در اروپا صحبت کردید که نسبت به گذشته کاهش یافته است. آیا این خواست کارگردانان است و آیا این در ارزشِ هنری آثار اثر منفی گذاشته است؟

توماس ماخ: من نگفتم که این خواست کارگردانان است. این مسئله به سبب گسترش تکنولوژی و تجهیزات است.  این حرفِ شما را هیچ‌کدام از کارگردانان نمی­خواهند. اغلب می‌خواهند بیشترین زحمت را برای فیلم­شان بکشید و می­‌گویند هر کاری می­‌توانید بکنید تا فیلم من بهتر شود؛ ولی می­‌گویند لطفاً به خاطر کاری که انجام می­­‌دهید از ما وقتِ بیشتری نخواهید. به خاطر اینکه ما برای این زمان­‌ها باید بودجه در نظر بگیریم و وقت ما کوتاه است.

 وقتی تاریخ سینما را مرور می‌­کنیم در دورۀ اِکسپرسیونیسم آلمان نقش فیلمبردارها خیلی پررنگ بوده است، آیا فقط تکنولوژی بوده که اتحاد را بین فیلمساز و فیلمبردار کم کرده است یا نه نگرش­های هنری هم در این قضیه تاثیرگذار بوده است؟

توماس ماخ: بله، البته در آن دوره قبل از آن نقاشیِ اِکسپرسیونیسم هم در آن فیلم‌­ها خیلی اثر گذاشته بود.

 در این سال‌ها در فیلم­‌های آوانگارد آلمانی سکانس‌­ها و نماهای طولانی زیاد شده است. در این شیوۀ فیلمبرداری، فیلمبردارها جایگاه مهمی دارند تا نماهای خوبی آفریده شود. در این وجه نقش فیلمبردار چگونه است؟ آیا فیلمبردار نقشِ قدیمی خودش را حفظ کرده است؟

توماس ماخ:  می­‌تواند باشد، می‌­تواند نباشد. این خیلی ربطی به کارِ فیلمبردار ندارد، بیشتر مربوط به کارگردان است که باید فکر کند که چگونه می­‌خواهد کلِ میزانسن و چیزهایی که در آن صحنه جریان دارد را برنامه­‌ریزی کند و من فقط می­توانم امیدوار باشم که او از قبل به همه چیز فکر کرده است.

آیا نقش فیلمبردار فقط در آلمان کمرنگ شده است یا در کل جهان؟

توماس ماخ: فکر می­‌کنم در کل دنیا این تاثیر را گذاشته؛ ولی باید این نکته را تأکید کنم هر فیلمی و هر کاری بالاخره فرق می­‌کند. این طوری به صورت کلی نمی­‌توانم بگویم و جواب بدهم. به خاطر اینکه بیشتر از اینکه فکر کنیم آن فیلمبردار چه نوع فیلمبرداری است باید ببینیم تجربیات شخصی­ش در زندگی چیست و خوب است یا نیست. چگونه فکر می­‌کند و همۀ اینها را باید درنظر بگیریم و بینیم چه پروژه­‌ای است تا بتوانیم قطعی­‌تر نظر بدهیم.

---

منبع: تسنیم/احسان زیورعالم/مترجم: کیمیا ایزدپناه