جنایت های صدام در جنگ تحمیلی

 
پس از ماه‌ها ماجراجویی رژیم عراق و درگیری‌های مرزی، تجاوز این کشور به ایران در ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ با بمباران فرودگاه‌های ۱۹ شهر آغاز شد. دوره‌ای هشت‌ساله که پس از جنگ ویتنام، طولانی‌ترین جنگ قرن بیستم محسوب می‌شد.

تجاوز عراق به ایران علل، اهداف و انگیزه‌های ایدئولوژیک، سیاسی و ارضی داشت که برخی از آن‌ها دارای پیشینه‌ای تاریخی و برخی مربوط به وقوع انقلاب اسلامی ایران بود. ازجمله مهم‌ترین علل و اهداف عراق از حمله به ایران، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- اعمال حاکمیت بر اروند رود
۲- مقابله با صدور انقلاب
۳- تحریک و تشویق آمریکا
۴- تصرف و تجزیه قلمرو ارضی ایران
۵- برتری و کسب جایگاه هژمون در منطقه
۶- رهبری جهان عرب

چرا صدام به ایران حمله کرد؟

نزار خزرجی، یکی از فرماندهان مهم ارتش عراق در جبهه شمالی – در جنگ ایران و عراق - که از سال ۱۹۷۸ تا ۱۹۹۰ ریاست ستاد ارتش عراق را بر عهده گرفت یکی از طرف‌های مصاحبه غسان شربل است؛ فردی که به واسطه جایگاه نظامی‌اش از صفر تا صد اقدامات نظامی عراق علیه ایران و سپس کویت آگاهی دارد. نزار در این گفت‌و‌گو یکی از دلایل مهم آغاز جنگ با ایران توسط صدام را جلوگیری از صدور انقلاب می‌داند: «وقتی انقلاب اسلامی وقوع یافت و توسعه شیعی را با اعتقاد به صدور مفاهیم خود آغاز کرد روابط متشنج شد. هرچه باشد نسبت شیعیان در عراق بسیار بالا بود. صدام حسین به این باور رسید که ایران از لحاظ نظامی بعد از سقوط شاه ضعیف شده و بعد از اعدام فرماندهانش ارتش آن فروپاشیده است، برای همین تصمیم گرفت با صدور انقلاب به عراق مقابله کند، خصوصا بعد از آنکه با شانس تایید برخی طرف‌های شیعی عراقی روبه‌رو شد.در مورد آمریکا، انقلاب از همان روزهای اول آن را به چالش کشید، قضیه گروگان‌ها را به خوبی به یاد داریم. برای همین صدام به این اعتقاد رسید که اگر به انقلاب ایران حمله کند تایید جهانی، به ویژه دنیای غرب را پشت سر خود خواهد داشت و به این باور رسید که فقط از عراق دفاع نمی‌کند بلکه از کل منطقه عربی خلیج [فارس] نیز دفاع می‌کند که در آن موقع آن را ضعیف و سست تصور می‌کند... عقده عبدالناصر بودن هم وجود داشت و می‌خواست نقش جانشین او و حتی نقشی بزرگتر از آنچه عبدالناصر بازی کرد، ایفا کند.»

نزار همچنین در مورد واکنش صدام به پیشروی ایرانی‌ها در خاک عراق می‌گوید: «صدام تصمیم گرفت تا آخرین سرباز عراقی بجنگد... و گفت که حتی اگر ایرانی‌ها به دروازه‌های کاخ ریاست‌جمهوری رسیدند خواهیم جنگید.» جنگی که به عقیده او اصلا قرار نبود این همه سال به طول بینجامد و حتی از همان روزهای آغازین صدام به فکر آتش‌بس افتاد: «صدام چندین بار با توقف جنگ موافقت کرد، یک بار ۸ روز بعد از اینکه ارتش عراق وارد خاک ایران شد که سازمان کنفرانس اسلامی و کشورهای دیگر میانجی شده و خواستار توقف جنگ شدند. عراق همیشه چنین میانجی‌گری‌هایی را می‌پذیرفت اما آیت‌الله خمینی با آمدن آن‌ها موافقت نمی‌کرد.»

پیامدهای جنگ ایران و عراق

۱- خسارت اقتصادی
۲-حمله عراق به کویت
۳-تغییر جایگاه دشمن در سیاست خارجی عراق
۴-تقویت شیعیان
۵-کاهش محبوبیت و افول حزب بعث عراق

پی نوشت:
1- موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
2- مشرق نیوز
3- تاریخ ایرانی

---