تبیان، دستیار زندگی

صورت فلکی دجاجه یا قو (Cygnus)

ماکیان(Cygnus) نام یک صورت فلکی در نیمکره شمالی آسمان است. این صورت فلکی در اواخر تابستان به بیشترین زاویه از افق می رسد و به شکل یک قو در پهنه کهکشان راه شیری قرار داشته و در بر گیرنده چندین سحابی جالب و دسته های بزرگ و پراکنده ستاره ای می باشد. زمان رسیدن به نصف النهار ۱۹ شهریور و مساحت آن ۸۰۴ درجه مربع می باشد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
 زینب شاه مرادی - مرکز یادگیری تبیان
صورت فلکی دجاجه یا قو (cygnus)
دجاجه صورت فلکی روشن و وسیعی است که هم یادآور نام سنتی خود یعنی قو بوده و هم اسم غیر رسمی‌اش ، صلیب شمالی را دارد. این صورت فلکی صلیب گونه در میانه راه شیری واقع است. نورانی‌ترین ستاره دجاجه که در دم قرار دارد ردف یا دمچه یا دنب ماکیان نامیده می‌شود. در کنار این ستاره ، شکاف تاریکی در راه شیری دیده می‌شود که به گونی ذغال مشهور است.

ستاره ها
آلفای این صورت فلکی دنب است که در عربی معنای دم را می‌دهد. ستاره دنب بسیار نورانی و یک ستاره ابر غول است که با ما ۱۵۰۰ سال نوری فاصله دارد و قدر ظاهری آن ۱٫۳ است. ستاره بتا یک ستاره دوتایی زیبا به نام منقار دجاجه با فاصله ۳۹۰ سال نوری می‌باشد. منقار دجاجه با چشم غیر مسلح همانند یک ستاره تکی با قدر ۳٫۱ به نظر می‌رسد در حالی که با تلسکوپی کوچک می‌توان آن را به رنگ طلایی از نوع K3III می‌باشد به اتفاق همدم آبی ضعیفش در طیف B9V مشاهده کرد.

اجرام عمقی آسمان
M39 یک خوشه باز از قدر پنجم با فاصله ی ۸۰۰ سال نوری تا زمین شامل ۲۵ ستاره در منطقه ای به قطر ۳۰ دقیقه قوسی است. NGC 6871 هم خوشه ای باز با قدر ۵ با ۶۰ ستاره در منطقه ای به قطر ۱۳ دقیقه قوسی و به فاصله ۴۰۰۰ سال نوری تاز مین واقع شده است. سحابی NGC 6960 باقیمانده وسیع یک ابرنواختر بزرگ است که در جنوب ستاره اپسیلون قو واقع شده است. NGC 7000 یا سحابی امریکای شمالی هم در چند درجه ای شرق دنب قرار دارد. در شب های تاریک هر دو را می توان از درون دوربین های دو چشمی یا تلسکوپ های کوچک مشاهده کرد.
صورت فلکی دجاجه یا قو (cygnus)
در افسانه
صورت فلکی دجاجه با بخشی از افسانه صورت فلکی جوزا تلاقی دارد. داستان از این قرار است که زئوس برای اغوا زنی شوهر دار، خود را به شکل قوی زیبایی در می آورد. این قو همان صورت فلکی روشن و وسیع دجاجه است که با پروازی آرام و زیبا در برکه ای که لدا در آن مشغول آب تنی بود، فرود می آید. لدای پریچهر مسحور قوی سپید گردید که با وقار تمام به طرف او می آمد، قو لدا را فریب داده و در آغوش می کشد. بدین سان فرزندان لدا از تخم هایی که زئوس ایجاد کرده بود سر بیرون می آورند. البته در مورد صورت فلکی دجاجه دو افسانه دیگر نیز وجود دارد:بنابر اسطوره ای دیگر ارفئوس موسیقیدان و شاعر اسطوره ها پس از کشته شدن به قویی تبدیل می شود و وصیت می کند که او را در آسمان در کنار چنگ رومی جای دهند و اسطوره ای دیگر می گوید: که این قو در اصل پسر پوسایدون، ایزد دریاهاست که آشیل او را خفه کرد و وسایدون برای جاودانه نگه داشتنش، او را به صورت یک قو در آورد و در آسمان جای داد.


منبع: http://bigbangpage.com