نامه صدام به مسئولان ایرانی

روابط ایران و عراق به روابط دوجانبه بین دولت‌های ایران و عراق در طول تاریخ همجواری مرزی آنها گفته می‌شود. پیشینه این روابط در دوران معاصر مربوط به دوران حکمرانی امپراطوری عثمانی بر قلمرو گسترده‌ای از خاورمیانه بوده است.

وقوع جنگ ۸ ساله بین دو کشور تیره‌ترین دوران روابط دو کشور را رقم زد؛ ولی با پس از سقوط رژیم بعث روابط دو کشور رو به بهبودی نهاده و روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور به حالت عادی بازگشته و گذرگاه‌های مرزی نیز فعالیت خود رامجدداً آغاز نموده‌اند.

خاورمیانه در جریان قرن بیستم سه نوع جنگ مسلانه را بخود دیده است یکی از جنگها های بین المللی که ریشه آن در خارج از منطقه بوده است، یعنی دوجنگ جهانی، دیگر جنگهای داخلی که کشورهای خارج از منطقه هم در آن دخالت داشتند. مثل جنگ های کردستان، یمن، لبنان و بالاخره جنگ های بین المللی محلی از قبیل جنگ های ترکیه، یونان، اسارئیل و اعراب که جنگ ایران وعراق نیز جزء دسته اخیر است و از نظر طول مدت و کشتار بیشتر به جنگهای یونان و ترکیه شباهت دارد تا جنگهای اسرائیل و اعراب که هم کوتاه مدت تر و هم قربانیان کمترداشته است.

دولت عراق با پیروزی انقلاب اسلامی چه واکنشی نشان داد؟

با پیروزی انقلاب اسلامی، دولت عراق تحولات جدید ایران را بانارضایتی پذیرا شد، اما منتظر فرصت ماند تا ازتحولات پیش آمده به نفع اهداف استراتژیک وایدئولوژیک خود در منطقه استفاده کند، اما انقلاب اسلامی ایران پدیده ای نبود که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. بویژه آن که تعداد زیادی از شیعیان عراق به این انقلاب دل بسته بودند به همین جهت تنها دو روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در اولین روز شروع کار کابینه مهندس بازرگان، دولت عراق در یک اقدام شتابزده نامه ای برای مهندس بازرگان فرستاد که در آن به «احترام به حق حاکمیت، عدم مداخله در امور داخلی دیگران و احترام به آزادی های مشروع ملت ها» اشاره شده بود.

در بند سوم نامه «رهبری حزب سوسیالیستی بعث عراق از پیروزیملت ایران احساس غرور و خوشحالی کرده » و در بند چهارم اظهار اطمینان کرده بود که انقلاب اسلامی، در کنار ملت برادر عرب در راه مبارزه عادلانه علیه صهیونیست ستمکار و امپریالیسم حامی آن خواهد ایستاد. (مرکز مطالعات جنگ سپاه، ۱۳۷۵: ۹۵) جنگ عراق علیه ایران در ۳۱شهریور ۱۳۵۹ طولانی ترین جنگ را در منطقه پس از جنگهای صلیبی سبب گردید. این جنگ که قرار بود بر اساس محاسبات عراق ظرف ۳ الی چند هفته به انجام خود برسد بیش از ۹۶ ماه را پشت سرگذاشت که این رقم به تنهایی ۲۷ بار طولانی تر از تمامی جنگهای میان اعراب و اسرائیل می باشد.

در دوره بعد از جنگ تحمیلی روابط دو کشور بسیار سرد بوده‌است. البته تعدادی از زائران ایرانی برای زیارت عتبات عالیات به عراق سفر می‌کرده‌اند که با حمایت و استقبال دولتهای دو کشور همراه بود.


پی نوشت:
1- مرکز مطالعات خلیج فارس
2- موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی

---