نمی از دریای فضایل امام سجاد علیه السلام/فیلم

در روزهای خیر و با برکت ماه زیبای شعبان قرار داریم و به واقع جا دارد هر کدام از ما به شکرانه ی اینکه فرصتی دوباره به ما داده شده تا در حال و هوای این ایام مبارک نفس بکشیم و کوله بارمان را از توش های معرفتی ان‌شاءالله پر کنیم، از این زمان‌ها نهایت استفاده را ببریم و از خداوند سپاسگزار باشیم.

امروز یکی از روزهای بزرگ و ارزشمند ماه شعبان است؛ روز ولادت چهارمین نور ولایت، امام سجاد علیه‌السلام. به همین مناسبت بر آن شده‌ایم تا مرور مختصری بر چند ویژگی و فضایل اخلاقی حضرت داشته باشیم تا ان‌شاءالله چراغ هدایتی باشد برای زندگی‌های امروز ما.

 

زندگی امام سجاد علیه‌السلام سرشار است از درس های تربیتی اخلاقی فراوان که هر کدام از آن ها برای زندگی امروز تک تک ما آدم ها و همچنین برای  بازار بی اخلاقی های جوامع این روزگار، درس آموز است.

گذشت از خطاكاران

از ویژگی های بارز امام سجاد علیه‌السلام صبر و شکیبایی در برابر سختی ها، ناگواری ها و گذشت نسبت به کسانی است که به او بی حرمتی یا جفا کرده بودند. خصلتی که شاید امروزه برای خیلی از ما آدم ها بیگانه باشد و با آن فاصله داشته باشیم.

در طول تاریخ همیشه کسانی بوده اند که گاه به دلایل مختلفی چون نادانی، بی اطلاعی و زمانی برای دنیاپرستی با اولیای الهی و مردان بزرگ زمان و روزگارشان سر ستیز داشته اند و آنان را آزار می دادن و این امر نیز از زمان و دوران و زندگی امام سجاد علیهالسلام مستثنی نبوده است چنانچه داریم:
"روزی مردی علی بن الحسین علیه‌السلام را دید و زبان به اهانت گشود و سخت ناسزا گفت.
همراهان امام می خواستند او را تنبیه کنند، امّا امام مانع شد و فرمود: «متعرّض او نشوید!» سپس به آن مرد رو کرد و فرمود: «کار ما بیش از این ها بر تو پوشیده است، اگر نیازی داری بگو تا برآوریم.»

مرد از شکیبایی و بزرگواری و نیز لحن ملایم و محبت آمیز امام به شدت متأثر شد. شرم سراسر وجودش را فرا گرفت تا آن جا که از خجالت دیگر نتوانست به صورت امام نگاه کند. امام بی درنگ دستور داد تا خدمتکارانش هزار درهم در اختیار او قرار دهند. پس از آن روز هرگاه آن مرد، امام را می دید، می گفت: «گواهی می دهم که تو از فرزندان رسول خدا و از خاندان وحی و نبوّت هستی."(1)


در جایی دیگر نقل شده است که؛ "یکی از عموزاده های امام سجاد علیه‌السلام به نام «حسن بن حسن» با ایشان کدورتی پیدا کرده بود. روزی حسن وارد مسجد شد و امام زین العابدین علیه‌السلام را در آن جا دید. بی درنگ با پرخاش و تندگویی آن حضرت را آزرده خاطر ساخت. امام در برابر سخنان او کوچک ترین واکنشی از خود نشان نداده تا این که حسن از مسجد خارج شد.

شب هنگام، امام سجّاد علیه‌السلام به خانه اش رفت و به او فرمود. برادر! آن چه امروز در حضور اهل مسجد درباره ی من گفتی، اگر راست باشد، از خداوند می خواهم که مرا بیامرزد و اگر نسبت های ناروای تو به من دروغ باشد، از خداوند می خواهم که تو را بیامرزد. درود بر تو و رحمت و برکات خدا شامل حال تو باد!»

امام این سخنان را گفت و بیرون آمد.

حسن که هرگز چنین برخوردی را از امام انتظار نداشت و خود را برای شنیدن سخنان تند و کوبنده آماده کرده بود، به خود آمد و خود را در برابر کوهی از بزرگواری و شرافت یافت. شرمنده شد و با چشمی گریان در پی حضرت روان گردید و از امام پوزش طلبید. امام بر حالش رقت آورد و اطمینان داد که او را بخشیده است. (2)

دعا و عبادت

از ویژگی مهم دیگری که درباره امام سجاد علیه‌السلام بسیار مشهور است زهد، بندگی و عبادت ایشان است به طوری که این امر سبب شده تا لقب «زین العابدین» به آن حضرت داده شود.
نوشته‌اند کسی جز علی‌بن ابیطالب و علی‌بن الحسین نمی‌توانست نمازی چون نماز رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) را به جای آورد: ... وَ لَمْ یُطِقْ أَحَدٌ أَنْ یَحْكِیَ صَلَاةَ رَسُولِ اللَّهِ(صلی الله و علیه وآله) إِلَّا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ(علیه‌السلام) (3)

خواندن هزار رکعت نماز در شبانه روز امری است که به امام سجاد(علیه‌السلام) نسبت داده شده و امام باقر علیه‌السلام آن را تأیید کرده است. (4)
در تأیید این ویژگی روایات بسیاری در منابع نقل شده است. از جمله آورده‌اند که آن حضرت، وقت وضو رنگ چهره‌اش دگرگون مى‌شد. علت را پرسیدند، فرمود: أتدرون بین یدى من أرید أن أقوم، آیا مى‌دانید كه در برابر چه كسى مى‌خواهم بایستم. (5)

نقل‌ های دیگری وجود دارد که نشان دهنده تمرکز کامل حضرت در نماز بوده به طوری که هیچ اتفاقی تمرکز ایشان را در نماز از بین نمی برده است؛ "یكبار در وقت نماز، دست فرزند امام شكست، او از درد فریاد مى‌ زد، شكسته‌ بند آوردند و استخوان دست را جا انداخت. بعد از آن امام دست بچه را دید كه به گردنش آویزان است، در آن وقت بود كه تازه متوجه شد كه دست بچه شكسته است." (6)

کلام آخر

همه‌ی آنچه که در این مقاله به صورت مختصر بیان شده، نَمی‌بودند از دریای بیکران فضایل امام سجاد علیه‌السلام، باشد که ان‌شاءالله با بهره‌گیری از صفات و فضایل این امام همام در زندگی، سعادت دنیا و آخرت را برای خود به ارمغان آوریم.
کلام را با سخنی ارزشمند از امام سجاد علیه‌السلام به پایان می بریم:
كانَ آخِرُ ما أوصى بِهِ الخِضرُ مُوسى بنَ عِمران علیهماالسلام أن قالَ لاتُعَیِّرَنَّ أحَدا بِذَنبٍ ؛ امام سجّاد علیه السلام فرمودند آخرین سفارش حضرت خضر به حضرت موسى این بود كه هرگز كسى را به سبب گناهش ملامت و سرزنش نكن .(7)

---

پی نوشت:
1- امام سجاد علیه‌السلام، جمال نیایشگران، ص 2.
2- مناقب، ج 4، ص 158. ر.ک: امام سجّاد، جمال نیایشگران.
3- دعائم الاسلام، نعمان مغربی، ص 159؛ بحار الانوار، ج‌81، ص 265.
4- وسائل الشیعه ، شیخ حر عاملى، ج 4، ص 98.
5- مجلسی،بحار الانوار،ج۴۶ص۵؛ الاربلی کشف الغمه،ج۲،ص۲۸۶،مناقب،آل ابیطالب،ج۳، ص۲۸۱.
6- شرح الاخبار، ج 3، ص 263.
7- خصال ص ۱۱۱.