تاثیر فعالیت‌های بشری در تغییرات آب و هوا
كره زمین به طور طبیعی در اثر تابش خورشید گرم می‌شود، اما در اینجا منظور ما از گرم شدن زمین، پدیده دیگری است، پدیده‌ای كه به گرم شدن زمین كمك می‌كند و شاید اصلا به آن توجه نداشته باشیم.
منظور از«گرم شدن زمین» افزایش میانگین دمای زمین است. «تغییر آب و هوا» در اثر این افزایش دما به وجود می‌آید. گرم شدن زمین موجب تغییر الگوی بارش باران و برف، افزایش سطح آب دریاهای آزاد و كاهش سطح آب دریاچه‌ها و تاثیرات وسیع بر گیاهان و حیات وحش و انسان‌ها می‌شود.
یكی از مواردی كه تا قبل از افزایش فعالیت‌های بشر، به عنوان نوعی ابزار ایمن سازی برای زمین به حساب می آمد گازهای گلخانه ای بودند، یعنی مجموعه ای از گازها كه مقداری از انرژی خورشید را در جو زمین نگه می دارند و باعث گرم شدن جو می شوند كه شامل بخار آب (H2O)، دی اكسیدنیتروژن (NO2)، دی اكسیدكربن (CO2) و متان (CH4) است.
بد نیست بدانید كه اگر این گازها در جو نبودند، انرژی گرمایی خورشید مجددا به فضا بر می‌گشت و به این ترتیب هوای زمین 33 درجه سانتیگراد سردتر از الان می‌شد.
اثر گلخانه‌ای، كره زمین را به اندازه‌ای گرم نگه می دارد كه ما انسان‌ها بتوانیم بر روی آن زندگی كنیم. اما اگر اثر گلخانه ای شدت یابد، ممكن است دمای زمین به قدری زیاد شود كه ما و بقیه گیاهان و جانوران نتوانیم گرمای آن را تحمل كنیم.
شاید باور نكنید كه انسان‌ها هم می‌توانند آب و هوای زمین را تغییر دهند. دانشمندان می‌گویند اكثر فعالیت‌های انسان‌ها گاز گلخانه‌ای تولید می‌كند. پس از انقلاب صنعتی و اختراع انواع ماشین‌آلات صنعتی، انسان ها با فعالیت های كشاورزی و صنعتی چهره زمین و آب و هوای آن را دگرگون ساختند.
با شروع انقلاب صنعتی روش زندگی مردم عوض شد. قبل از آن مقدار گازهای گلخانه ای در جو كم بود، اما با رشد جمعیت و افزایش استفاده از نفت و زغال سنگ تركیب گازهای اتمسفر نیز تغییر كرد. طوری كه در حال حاضر، غلظت گازهای گلخانه‌ای از حدود 270 واحد به 367 واحد رسیده است.
بشر برای انجام كارهای خود به انرژی نیاز دارد و این انرژی را از غذا تامین می‌كند. همچنین برای روشنایی و گرم كردن خانه نیازمند انرژی است. اتومبیل‌ها برای حركت به سوخت نیاز دارد. ماشین‌های صنعتی نیز به انرژی نیاز دارند. اكثر انرژی‌های لازم برای موارد فوق به طور مستقیم یا غیر مستقیم از سوخت‌های فسیلی مثل نفت و گاز و زغال‌سنگ به دست می‌آید.اینها سوخت‌هایی هستند كه سوزاندن آنها گاز گلخانه‌ای آزاد می‌كند!!!
دلیل آن هم كاملا مشخص است، چون ما برای انجام این كارها به برق و سوخت نیاز داریم كه با فعالیت نیروگاه‌های زغال‌سنگ و نفت این نیاز را برطرف می‌كنیم، علاوه بر این، پالایشگاه‌ها نیز برای تصفیه نفت خام و تولید نفت و بنزین، سوخت مصرف می‌كنند.
سوزاندن نفت و زغال‌سنگ هم گاز گلخانه‌ای تولید می‌كند. پس هر چه شما بیشتر برق مصرف كنید، نیروگاه‌ها از سوخت بیشتری استفاده می‌كنند و در نتیجه گاز گلخانه‌ای زیادتری تولید می‌شود.
چرا نمی‌خواهیم زمین گرم تر شود؟
بعضی وقت ها مسائل كوچك می‌توانند به مشكلات بزرگی تبدیل شوند! مثلا به مسواك زدن دندان‌هایتان فكر كنید. اگر شما یك روز مسواك نزنید، هیچ اتفاق خاصی نمی‌افتد، اما آیا می‌دانید اگر یك ماه دندان‌هایتان را مسواك نزنید، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این همان چیزی است كه برای زمین نیز اتفاق می‌افتد.
اگر دمای هوا فقط چند روز، بالاتر از حد طبیعی باشد، چندان مهم نیست، چون دمای زمین تقریبا ثابت می‌ماند. اما اگر دمای هوا مدت زیادی بطور مداوم بالا برود، كره زمین با مشكلات اساسی مواجه خواهد شد.
دمای متوسط زمین در طول قرن گذشته تقریبا 5/0 درجه سانتیگراد افزایش یافته‌است؛ دانشمندان انتظار دارند كه در طول 100 سال آینده متوسط دمای زمین 5/1 تا 5/3 درجه سانتیگراد افزایش یابد.
شاید فكر كنید «این كه چیزی نیست»، اما همین مقدار می‌تواند آب و هوای زمین را به طور بی سابقه‌ای تغییر دهد. زمانی‌كه این پدیده رخ دهد، ممكن است تغییرات بزرگی در سطح آب اقیانوس‌ها، مزارع كشاورزی و هوایی كه تنفس می‌كنیم یا آبی كه می‌نوشیم، رخ دهد.
با گرم شدن آب و هوا و تاثیر آن بر مزارع كشاورزی، منابع غذایی انسان‌ها كاهش می‌یابد، آب بیشتری بخار می‌شود و در نتیجه انسان ها با كمبود آب شیرین مواجه خواهند شد. این تغییرات روی حیوانات و گیاهان هم تاثیر منفی می‌گذارد.
اگر این تغییرات به آرامی اتفاق بیافتد، جانوران و گیاهان خود را با آن وفق می‌دهند، اما اگر این تغییرات خیلی سریع اتفاق بیافتد، حیات وحش با خطرات جدی روبرو می‌شوند، مثلا پرندگان و جانورانی كه در فصل‌های مختلف سال به جاهای دیگر مهاجرت می‌كنند، ممكن است مكان مناسبی را برای مهاجرت پیدا نكنند و یا غذایی برای خوردن نداشته باشند.
مقدار آب دریاها در اثر ذوب شدن یخ‌های قطبی افزایش می‌یابد و از سوی دیگر بر اثر افزایش دما، آب دریاها و اقیانوس ها منبسط می‌شود. اگر آب اقیانوس منبسط شود، فضای بیشتری را اشغال می‌كند و در نتیجه سطح آب دریاها بالا می‌آید. سطح آب دریا ممكن است در قرن آینده چند سانتیمتر یا حداكثر 1 متر بالا بیاید.
در این صورت مردمی كه خانه‌هایشان در كنار ساحل دریا قرار دارد و جزیره‌نشینان، خانه‌های خود را از دست می‌دهند و مزارع ساحلی هم به زیر آب می‌روند. در اثر بالا آمدن آب دریا منابع آب شیرین نیز غیرقابل استفاده می‌شوند.
مدل‌هاى جوی پیش‌بینى می‌كنند تا سال 2100، دماى كره زمین از 1 تا 5/3 درجه سانتیگراد افزایش یابد و این مقدار بیش از تغییرات دمایى در 10 هزار سال گذشته خواهد بود، بنابراین اتحاد كشورها به منظور كنترل و تثبیت گازهاى گلخانه‌اى منتشره یك ضرورت است.
* مطالب مرتبط:
آلودگی هوا همچنان قربانی می گیرد
افزایش شدید آلودگی هوای تهران و راه كارهای تغذیه ای
