حق الناس گره كور زندگی

گاهی اوقات با همه تلاش هایی كه انجام می دهیم توفیق رشد و پیشرفت حاصل نمی شود و به بن بست می خوریم. چرا به موفقیت نمی رسیم؟ این گره های كور را چه كسی در زندگی مان می اندازد؟ آیا كسی غیر از ما می تواند در خوشبختی یا بدبختی ما سهم موثری داشته باشد؟
باید در زوایای نهفته مسیری كه آمدیم خوب جستجو كنیم و در نهانخانه دلمان ببینیم چكار كردیم ، دفتر حساب و كتاب را بگشاییم و روشنایی و تاریكی آن را بررسی كنیم ، این همان محاسبه است. قرآن پاسخ این سوالات پیچ در پیچ ذهنمان را به زیبایی می دهد .
 وَ مَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَیْدِیكُمْ وَیَعْفُو عَنْ كَثِیرٍ(شوری/٣٠) ؛ هر مصیبتی به شما رسد بخاطر اعمالی است که انجام داده‌اید، و بسیاری را نیز عفو می‌کند

آری بسیاری از مشكلات و مصائب به دستان خود ما در زندگی ایجاد شده است ، زیرا زندگی ما محصول اعمال و رفتار ماست گاهی حقوقی كه بر گردن ماست و ما آگاهانه یا ناآگاهانه در اداء آن غفلت می كنیم، آثار و عواقبی در زندگی ما بجا می گذارد كه جبران آن بسیار سخت است .

حق الناس گره كور زندگی

شریف ترین مخلوق خداوند كه صاحب حق است انسان می باشد. به همین علت رعایت و نادیده گرفتن حق، ارتباط مستقیمی با عدالت خداوند دارد. حقوق مردم، برای خداوند بسیار با ارزش است تا جایی كه خداوند از حق خود می گذرد اما از حق مردم نمی گذرد. این بیانگر این امر است كه احترام به حقوق دیگران و ادای آن یكی از اساسی ترین اهداف ادیان آسمانی است. قرآن كریم در آیات بسیاری مومنان را چه در باب مسائل اقتصادی و چه در باب حقوق اجتماعی دعوت به احترام به حقوق مردم نموده است .

حق الناس حقوقی است كه انسان در رابطه با دیگران باید رعایت كند و رعایت نكردن حقوق دیگران باعث گرفتاری انسان در دنیا و قیامت می شود .
امام جعفر صادق(علیه السلام) می فرماید: ما عبدالله شیء افضل من اداء حقوق المومن؛ هیچ عبادتی بالاتر از اداء حق مومن نیست. (بحار/ج٧٤/ص٢٤٢)

ارزش مومن

انسان از حرمت بالایی برخوردار است پس باید شخصیت او حفظ گردد. هر گونه تحقیر و تمسخر، ضربه ای بر پیكره روح شخص وارد می سازد كه تا سالها این آسیب چون زخمی وجود آن شخص را نابود می كند. علت اینكه در آیات و روایات به حق الناس اهمیت فراوانی داده شده بخاطر صدمه هایی  است كه به  شخصیت انسان در مسیر رشد وارد می شود.
حق الناس فقط در مسایل مالی نیست بلكه دل شكستن از مصادیق بارز حق الناس است كه غالبا به این امر مهم بی توجه هستیم، به راحتی به عرض و آبروی مسلمان صدمه می زنیم ، دلی را می شكنیم ، توهین می كنیم ، شخصیتی را خرد می كنیم و رد می شویم غافل از اینكه با این كار، گره كوری به زندگی خود می زنیم و تا جبران مافات نكنیم آن گره باز نمی گردد.      

كفاره دل شكستن

آزار و اذیت مومن در اسلام حرام است و به طور كلی شكستن دل انسان مومن كه به تعبیر روایات احترام او از كعبه بیشتر است دارای آثار وضعی و جانبی فراوانی است زیرا دلی كه شكست به سادگی التیام نمی یابد و جبران آن دشوار است .


پس در مرحله اول باید انسان مراقب باشد دلی را نشكند و قلبی را جریحه دار نسازد و اگر خدای ناكرده این اتفاق افتاد باید به سرعت جبران و تلافی كند و دل شكسته را التیام بخشد و آن را بدست آورد .

در حدیث آمده است كه خداوند می فرماید: انا عند المنكسره قلوبهم ؛ من همدم قلب های شكسته هستم یعنی انسان دل شكسته در پیشگاه خداوند دارای جایگاه ویژه ای است .

صدمات جبران ناپذیر

شاید از خود سوال كنید چرا این قدر این مساله مهم است؟ در جواب می گوییم آیا  تا بحال انسان هایی را دیده اید كه دچار بیماری های روانی باشند. مثلا كله شق، خسیس ، لجباز ، بیش از حد تمیز و وسواس گونه ، دارای افسردگی سنگین ، دچار اضطراب فراگیر ، مبتلا به خشم انفجاری ، بدجنسی و كینه توزی یا بیش از حد شكاك ، باشند ، اینها آسیب هایی است كه در دوران كودكی به فرد وارد شده و مسلما با محبت و توجه و عشق نمی شود این همه صدمه زد. همه این بیماری ها با شكستن روح و روان آدمی ایجاد می شود و دیگران بدون توجه به اهمیت این امر ضربات خود را وارد می كنند و به راحتی رد می شوند و گاهی سالها انسانی بیمار می شود و تمام ابعاد زندگی فرد درگیر این مشكل می گردد و روح او را فلج می سازد زیرا بعضی چیزها گران بدست می آیند و ارزان از دست می روند شاید نتوان باور كرد كه شخصیت یك انسان محصول یك عمر زندگی و تلاش و سختی است كه ممكن است در یك لحظه از دست برود و خدشه دار شود.

حال كلام بنده اینست كه چگونه می شود روح زخمی انسانی را التیام بخشید؟ آیا بهتر نیست اندكی تامل و صبر كنیم و به راحتی در شكستن دلها و زخم زبان ها تعجیل نكنیم.

در قرآن کریم آیات بسیاری وجود دارد که به این موارد اشاره نموده و در واقع، به ریشه و دلیل آزرده خاطر شدن دیگران پرداخته و توصیه هایی در این زمینه ارائه فرموده اند که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

الف. برخی آنچه از آنها نهی شده است: مسخره کردن دیگران: "یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا یسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى أَنْ یکُونُوا خَیراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى أَنْ یکُنَّ خَیراً مِنْهُن"؛ اى افراد با ایمان! گروهى از مردان شما گروهی دیگر را مسخره نکنند، شاید آن مسخره شدگان بهتر از آنها باشند و گروهى از زنان شما نیز دیگران را مسخره کند، شاید آن مسخره شدگان بهتر از آنها باشند.
(حجرتن/١١)

عیب جویی: "وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُم؛ به عیب جویی از یکدیگر مپردازید. (حجرات/١١)

 یکدیگر را با نام زشت خواندن: "وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقاب"؛با نامهای زشت، یکدیگر را مورد خطاب قرار ندهید. (حجرات/١١)

 روی از دیگران برگرداندن: "وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنَّاس"؛ با بی اعتنایی از مردم رو مگردان. (لقمان /١٨)

با تکبر و غرور راه رفتن: "لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحا"؛ هنگام راه رفتن، باد نخوت بر گلو مینداز!  (لقمان/١٨)

سر از کار دیگران در آوردن و غیبت کردن: "وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا یغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضا"؛به دنبال سر درآوردن از کار دیگران نبوده و غیبت نکنید. (حجرات /١٢)

دوستی خاله خرسه

روی صحبتم با جوانان است وقتی به كسی می گوییم دوستش داریم در قبال او مسئولیم این هم از مصادیق حق الناس است، براحتی نمی توانیم بعد از مدتی خانه دلش را خراب كنیم و رد شویم و دلش را بشكنیم زیرا آسیب های جدی بر او وارد می سازیم كه گاهی تا چندین سال او نیاز به ترمیم روحی دارد .
امروزه كلمه دوست داشتن متاع بی ارزشی شده كه سر هر كوی و بامی  خرید و فروش می شود و غافل از آثار و پیامدهای سوء یی كه رد پایش بر جان و روح انسان ها باقی می ماند هستیم. دل كه بازار نیست تا محل عبور و مرور باشد دل حریم امن الهی است پس مواظب باشیم با جهل و غفلت هایمان جان و روح های پاك راخط خطی نكنیم.

---