تبیان، دستیار زندگی

درباره مجموعه‌ای که همچنان دوست داشتنی است

زنگ خطر برای کلاه قرمزی

نوروز 97 هشتمین نوروزی بود که ایرج طهماسب و حمید جبلی با مجموعه «کلاه قرمزی» طرفداران این عروسک دوست داشتنی را با خود همراه کردند. نزدیک به سی سال از زمانی که کلاه قرمزی با پسرخاله آمده می گذرد و حالا کلی عروسک تازه وارد کنار آنها جمع شده، آنقدر که دیگر پسر خاله را تقریبا نمی بینیم و کلاه قرمزی هم دیگر مثل قبل پررنگ نیست. باوجود حاشیه های سال های اخیر این محبوبیت تمام شدنی است؟
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
کلاه قرمزی
اوایل دهه هفتاد بود که سر و کله کلاه قرمزی به تلویزیون باز شد. عروسکی که قبل تر مورچه بود و آن را در یکی از برنامه های کودک سال های 60 به کارگردانی ایرج طهماسب دیده بودیم. خیلی زود بعد از اولین برنامه تلویزیونی به پرده سینما آمد و مردم برای دیدن «کلاه قرمزی و پسرخاله» صف کشیدند.
چند سالی خبری از این عروسک محبوب نبود تا اینکه سال 81 طهماسب و جبلی دومین فیلم سینمایی را به نام «کلاه قرمزی و سروناز» با حضور این دو عروسک محبوب ساختند. باز هم سینماها شلوغ شد و طرفداران این دو عروسک برای سینما رفتند صف بستند.

بعد از مدتی طولانی که خبری از کلاه قرمزی در تلویزیون نبود نوروز 88 بهانه ای شد برای بازگشت دوباره این عروسک به تلویزیون و پر بیننده ترین برنامه نوروز آن سال شد. همین استقبال کافی بود تا سازندگان کلاه قرمزی برای ادامه تولید این برنامه عزم خود را جزم کنند و هر سال طرفداران شان را برای دیدن این برنامه چشم انتظار بگذارند. از سال 88 تا امرزو جز سال های 89 و 96 کلاه قرمزی و دارو دسته اش هر سال نوروز مهمان خانه های مردم بودند و تقریبا در تمام این سال ها از برنامه های پر بیننده آن سال شده.

کلاه قرمزی در طول این سال ها مثل هر برنامه دیگری حاشیه داشته. بعضی عروسک هایش مثل جیگر یا زمانی که هنرمندان مهمان برنامه بودند حاشیه هایی را رقم زدند اما این حواشی از محبوبیت این برنامه کم نکرد.
این مقدمه کوتاه مروری بود تا ببینیم کلاه قرمزی تا امروز همیشه طرفدار داشته و هر وقت آمده با کمی بالا و پایین موفق بوده؛ اما کم کم این موفقیت نیاز به بازنگری دارد. این مجموعه نوروز امسال با وجود اینکه همچنان مورد توجه بود اما جذابیت سال های قبل را نداشت. اما دلیل آن چه بود؟

اول اینکه با نزدیک شدن به نوروز 96، تهیه کننده این مجموعه با مدیران شبکه دو مشکل مالی پیدا کرد، رسانه ای شدن این مشکلات چندین مرتبه با تایید و تکذیب دو طرف همراه شد و در نهایت این برنامه پرطرفدار در نوروز آن سال روی آنتن نرفت. همین وقفه انتظارها را برای کلاه قرمزی 97 بیشتر کرد. اما نکته بعد درباره محتوای برنامه و عروسک هایش است؛ موضوعی که اگر طهماسب و جبلی از آن غفلت کنند عروسک دوست داشتنی این سال ها به ورطه تکرار می افتد و محبوبیت اش را به خطر می اندازد.

عروسک‌هایی که از کلاه قرمزی جلو افتادند
عروسک ها برای دور شدن از واقعیات و رفتن سمت خیال به ویژه برای کودکان فرصت مناسبی هستند، مجموعه کلاه قرمزی از زمانی که در لیست برنامه های نوروزی قرار گرفت هر سال با خلق شخصیت های جدید بر تعداد عروسک هایش اضافه کرد و کم کم بعضی از آن ها از کلاه قرمزی هم محبوب تر شدند. حالا دیگر کلاه قرمزی بدون فامیل دور حتما چیزی کم دارد، یا عروسک جیگر با آن تناقض میان ویژگی های خر بودن ورفتارش اگر نباشد بخشی از جذابیت کار کم می شود. انگیسی صحبت کردن ببعی، حرکات و حرف های بامزه پسر عمه زا، سوالات حرص درآور عزیزم ببخشید و ... همه اینها کنار هم ترکیب جذاب و قابل قبولی را شکل داده و هرکدام از عروسک ها با شخصیتی مختص خودشان طراحی شدند که در ارتباط با آقای مجری ریتم برنامه را حفظ می کنند.

اما چند نکته: ورود عروسک های تازه وارد اگرچه از طرف مخاطب پذیرفته و اتفاقا با استقبال هم همراه شد اما به مرور کلاه قرمزی را به حاشیه برد و هرچه جلو آمدیم بخش های کمتری با این عروسک جلو آمد. در حالیکه کلاه قرمزی ستون اصلی این مجموعه است. این اضافه شدن به تعداد عروسک ها اگر ادامه داشته باشد به طور طبیعی فرصتی که برای عرض اندام به هر کدام می رسد کمتر می شود و کم کم شخصیت ها کمرنگ شده و جذابیت شان را از دست می دهند. اتفاقی که کم و بیش برای عروسک کلاه قرمزی افتاده است. امسال هم عروسک های جدیدی مثل داداش گلم، موش و گربه و ... به این مجموعه اضافه شدند اما هیچ کدام موفق نبودند؛ در واقع عروسک های تازه وارد پتانسیل ماندگاری نداشتند و برخلاف شخصیت های قدیمی طراحی شان قابل توجه نبود.

به نام کودک به کام بزرگترها
کلاه قرمزی محصول گروه کودک و نوجوان شبکه دو سیماست و باید با کودک ارتباط بگیرد اما برای کودک امروز نیست. اتفاقا برخلاف دیگر برنامه های کودک، پدرمادرها بیشتر مخاطب کلاه قرمزی هستند تا بچه ها. بخشی از این اتفاق بخاطر حس نوستالوژی و خاطره بازی بچه های دهه شصت شکل می گیرد که طبیعی است و اگر بتواند والدین را با فرزندان شان برای دیدن یک برنامه کودک همراه کند اتفاق بدی نیست اما نکته اینجاست که تولید سرگرمی برای کودک امروز که در دیدن سریال های شبانه هم با پدر مادر همراه می شود کار سختی است و بچه ها کمتر از بزرگترها کلاه قرمزی را دوست دارند!

عروسک ها همیشه برای بچه ها جذاب هستند. با اینکه تلاش هایی شده تا فضاسازی ها کمی با کودک امروز همخوانی داشته باشد اما داستان گویی در بیشتر بخش ها نزدیک به فضای سال های قبل است و خیلی برای کودکان این دهه جذابیت و کشش ندارد. و یا دکور برنامه  که اگر شادابی و فانتزی بیشتری داشته باشد برای بچه ها هیجان بیشتری دارد.

از طرفی یکی از آیتم های جذاب کلاه قرمزی بخش پایانی آن است. وقتی عروسک ها جمع هستند و برای خوابیدن آماده می شوند. سال های قبل یک شب درمیان یا دو شب درمیان این بخش در برنامه بود اما امسال تقریبا هر شب این آیتم را در انتهای برنامه می دیدیم. تکرار یکی از بخش های جذاب که بدون ایده های تازه از جذابیت این آیتم کم کرده.

کلاه قرمزی محبوب می ماند؟
کلاه قرمزی همچنان هم دوست داشتنی است و نوروز امسال اگرچه کمی کمتر از سال های قبل اما در نظرسنجی ها باز هم از انتخاب های نخست مردم بود. غیبت سال گذشته کلاه قرمزی به دیده شدن آن در نوروز 97 کمک کرد و ضعف هایش را کمی پوشاند؛ اما در طول سال همزمان با اعیاد و مناسبت های مختلف قرار است ادامه این مجموعه پخش شود، اینکه در ادامه چه مسیری سر راه کلاه قرمزی قرار داد، احتمال زیاد همانی است که ماحصلش را در نوروز دیدیم. اگر برنامه با وجود عروسک های تازه وارد با همین روند ادامه پیدا کند احتمال اینکه بخشی از بیننده های این مجموعه پر مخاطب بخاطر تکرار بعضی بخش ها و جذاب نبودن عروسک های جدید ریزش کنند دور از ذهن نیست.



پی نوشت: شنیده ها از سانسور بخش های قابل توجهی از کلاه قرمزی به ویژه در مورد عروسک داداش گلم حکایت دارد که اگر چنین باشد قضاوت را متفاوت می کند. این گزارش براساس همانی که دیدیم نوشته شده است.