هدایایی برای اموات در پنج شنبه آخر سال

تنها چند روز دیگر از سال جاری باقی مانده است، و جز تعدادی عکس و خاطره چیز دیگری نمی ماند ... خاطراتی که گاه با مرورشان شاد می شویم و گاه اندوهگین. خاطرات عزیزانی که با چمدان هایی بسته این دنیا را برای همیشه ترک کردند و ما را در غم از دست دادنشان تنها گذاشتند.

یکی از رسم‌های دیرینه بزرگداشت پنجشنبه آخر سال است که آرامگاه‌های کشور پر می شوند از حضور کسانی که عزیزانشان در زیر خروارها خاک آرمیده اند و تنها می توان با ذکر فاتحه‌ای از آن ها یاد کرد ... دل‌های گرفته‌ای که برای بودن در کنار گل های پرپر شده ای که اکنون در کنارمان حضور ندارند، پر می‌کشد ...

مادر و پدرهایی که برای بوسیدن دست و پایشان، برای نگاه‌های نافذ و سرشار از عشق و علاقه شان، برای محبت‌های بی‌منتشان، دل تنگشان شده‌ایم. عزیزانی که نفس هایشان، قوت قلبی بودند برای دل‌های شکسته و خسته‌مان . برای لحظاتی که با کوله باری از غم و غصه و ناراحتی به نزدشان می‌رفتیم و با جادوی نگاه و دعا و حرف‌های سرشار از محبتشان، با لبخندی سرشار از رضایت و شادابی، ما را راهی زندگی می‌کردند، دلمان تنگ شده است.

پنجشنبه با دستانی پر به مزارشان برویم

همان‌طور که گفته شد زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال از سنت های نیکویی است که سالیان سال در سراسر ایران جاری بوده است. روزی که بازماندگان بر سر مزار عزیزان از دست رفته شان می روند و با نثار فاتحه‌ای به یاد آن عزیزان، خاطراتشان را مرور می کنند. چه خوب است که برای این دیدار هدیه‌ای تهیه کنیم و دست خالی نرویم. هدیه‌ای مفید برای کسانی که دستشان از این دنیا کوتاه است و منتظر هستند تا برایشان تحفه‌ای فرستاده شود.
یکی از صحابه از حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) نقل کرده است که می فرمایند: «برای مردگان خود هدیه بفرستید»، گفتم: هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه‌‌های خود می‌آیند و فریاد می‌کنند... ای خانواده من، پدر، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است و نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه‌ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه‌های بهشت بپوشاند». (1)

علاوه بر آنکه ثواب این صدقات چه نقدی و چه غیر نقدی به روح عزیز از دست رفته‌مان خواهد رسید، لبخند شادی و امید زندگی در فردی دیگر را با خود به همراه خواهد داشت. آن هم در روزهای نزدیک سال جدید که هر کسی دوست دارد بهترین لباس‌ها را پوشیده و بساط شام شب عید را برای خانواده اش فراهم کند.

از این سوره‌ها غافل نباشید

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: سوره «تبارک» بالای سر قبر میت خوانده شود تا موجب رفع عذاب قبر از او گردد. (2)

در روایتی از حضرت صادق (علیه‌السلام) نقل شده: «هر کس نزد قبر مؤمنی، هفت مرتبه سوره إنّا أنزلنا را بخواند، خداوند فرشته‌ای می‏ فرستد که پیش قبر میت، خدا را عبادت کند. خداوند ثواب عبادت فرشته را برای میت و کسی که إنّا أنزلنا را خوانده می‌‏نویسد، تا زمانی که خداوند وی را به واسطه این عمل وارد بهشت کند. بعد از سوره حمد، هفت مرتبه إنّ أنزلنا و هر یک از قل أعوذ بربّ الفلق، قل أعوذ بربّ الناس، قل هو الله أحد، و آیه الکرسی را سه مرتبه بخواند.» (3)

پاداش استغفار برای اموات و زندگان 

«عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله:‏ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ أَوْ مُؤْمِنَةٍ مَضَى مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ أَوْ هُوَ آتٍ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ إِلَّا وَ هُمْ شُفَعَاءُ لِمَنْ یَقُولُ فِی دُعَائِهِ: «اللَّهُمَ‏ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ». وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَیُسْحَبُ فَیَقُولُ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ: یَا رَبَّنَا، هَذَا الَّذِی كَانَ یَدْعُو لَنَا، فَشَفِّعْنَا فِیهِ، فَیُشَفِّعُهُمُ اللَّهُ فِیهِ، فَیَنْجُو: حضرت صادق (علیه‌السلام) از پدران گرامی خویش (علیهم السلام) نقل می­ کند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: هیچ مرد و زن مؤمن از اول روزگار تا روز قیامت نمی باشد جر آنكه شفیع آن كسى می‌­باشد كه در میان دعایش چنین بگوید: «اللَّهُمَ‏ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ» روز قیامت دستور داده می­‌شود که بنده‌­ای را به آتش ببرند، و لذا او را به سوى دوزخ می‌کشند. در این هنگام، همه­‌ی مردها و زن­‌های مؤمن می‌گویند: پروردگارا، این فرد برای ما دعا می­ کرد، شفاعت ما را در مورد او بپذیر. پس خداوند شفاعت آن­ها را می‌­پذیرد، و آن فرد نجات می ­یابد.» (4)

کلام آخر

این سنت حسنه را پاس بداریم و به یاد اموات و درگذشتگانمان باشیم تا آیندگان نیز به یاد ما باشند.

---

پی نوشت:
1- محدث قمی، مفاتیح الجنان، بخش زیارت قبور مؤمنین.
2- اقبال اعمال، ص ۶۵۱، نقل شده از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص ۳۰۰.
3- كامل الزیارات، ابن قولویه القمی، ص 222.
4- امالی صدوق، ص456.