آیا زمین موهایی از “ماده تاریک” دارد؟

 زینب شاه مرادی - مرکز یادگیری تبیان
ماده تاریک جوهره نادیدنی و راز گونه ای است که حدود ۲۷ درصد از کیهان را تشکیل داده است. ماده عادی و قابل مشاهده نیز، تنها ۵ درصد از جهان را تشکیل داده است. بقیه ی جهان هستی نیز از انرژی تاریک است، پدیده شگرفی که مسئول شتاب گسترش کیهان است. هیچکدام از ماده تاریک و انرژی تاریک با وجود آزمایشات زیادی که برای حل اسرار آن ها از زیر زمین یا فضا انجام شده، تاکنون بطور مستقیم مشاهده نشده‌اند.
بر اساس محاسبات انجام شده در دهه ۱۹۹۰ و شبیه‌ سازی‌های انجام شده در یک دهه اخیر، ماده تاریک جریانات ریزی از ذرات را ایجاد می‌کند که با سرعت مشابهی حرکت کرده و در اطراف کهکشان‌ های مشابه راه شیری گردش می‌کنند. این جریان می‌تواند بسیار بزرگتر از منظومه شمسی باشد و جریانات مختلفی از همسایگی کهکشان ما عبور می‌کنند.
بررسی محققان نشان می دهد هنگامی که یک جریان ماده تاریک از یک سیاره می گذرد، جریان ذرات فشرده شده و به یک رشته فرا-چگال تبدیل می شود که به نام “موی ماده تاریک” شناخته می‌شود. در واقع بسیاری از چنین موهایی از زمین به بیرون روییده است. یک جریان ماده معمولی نمی تواند وارد زمین شود و از سمت دیگرش بیرون بیاید. ولی برای ماده تاریک، سیاره زمین مانعی به شمار نمی آید. بر پایه شبیه سازی های دکتر «گری پریزو» فیزیکدانی از آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، گرانش زمین می تواند جریان ذرات ماده تاریک را متمرکز و کانونی کرده و آن ها را به یک موی باریک و فشرده تبدیل کند.
موهایی که از سیاره ها بیرون می زنند هم “ریشه” دارند (چگال ترین بخش ماده تاریک در مو)، و هم “نوک” (جایی که مو پایان پیدا می‌کند). هنگامی که جریان ذرات ماده تاریک از درون هسته زمین می گذرد، فشرده می شود و کم کم “ریشه” مو را می سازد، جایی که چگالی ذراتش به یک میلیارد برابر اندازه میانگین می رسد. ریشه چنین مویی حدود ۱ میلیون کیلومتر دورتر از سطح زمین (حدود دو برابر فاصله ماه) تشکیل می شود. جریان ذرات که از سطح زمین بیرون می زنند، “نوک” مو را در جایی دو برابر دور از “ریشه” خواهند ساخت.
در مقایسه، سیاره دارای گرانش بیشتر از موهای ماده تاریک کوتاه تری برخوردار خواهد بود. برای مثال، گرانش قوی تر سیاره مشتری با شدت بیشتری بر ذرات ماده تاریک فشار وارد کرده و رشته‌ها را به سیاره نزدیک تر می‌کند. ریشه موی مشتری از حدود ۲۰۰ هزار کیلومتر از مرکز سیاره آغاز شده و مانند موی زمین طولانی نیست.
دکتر گری پریزو می‌گوید: « اگر بتوانیم جای دقیق ریشه این موها را تعیین کنیم، شاید بتوانیم کاوشگری به آن جا بفرستیم و گنجی از داده ها درباره ماده تاریک به دست آوریم.» به پژوهش های بیشتر برای پشتیبانی از این یافته‌ ها و حل اسرار طبیعت ماده تاریک نیاز است.