نگاهی به اتفاقات مهم موسیقی ایران در سال 96

 

هر سال رویدادهای متفاوتی در عرصه‌های مختلف رخ می‌دهد، اما رویدادهای دنیای موسیقی از نظر توجه و علاقه‌مندی مخاطبان بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد، از اتفاقات داخلی و جشنواره‌ها گرفته تا شرکت در جشنواره‌های بین‌المللی و یادبودها برای مخاطبان حائز اهمیت است. در ادامه به تعدادی از رویدادهای موسیقی در سال 1396 می‌پردازیم

گروه موسیقی کاغذ رنگی به مدیریت مرجان کیانی خردادماه به نمایندگی از ایران در جشنواره بین‌المللی موسیقی "پرخولی" Perkhuli و فولکلور آرت سال 2017 گرجستان با اجرای قطعاتی از آلبوم موسیقی "آبی" و با پیام صلح و دوستی روی صحنه رفت و تندیس و لوح تقدیر این جشنواره را به خود اختصاص داد. گروه کاغذ رنگی به سرپرستی شهریار بلوچستانی در سال 92 در شهر اصفهان تأسیس شد. این گروه که هدفش پرورش خلاقیت و استعدادهای ذاتی کودکان است، از هیچ ساز ملودی به‌جز طنین و نفس خود بچه‌ها استفاده نمی‌کند و تنها از تنبک برای ایجاد ریتم بهره می‌برد.

رونمایی سمفونی "روح‌الله"

سمفونی "روح‌الله" به آهنگسازی شاهین فرهت خردادماه با حضور برخی چهره‌های سیاسی، فرهنگی و هنری در تالار وحدت رونمایی و با ارکستر سمفونیک تهران اجرا شد. "روح‌الله" نخستین تجربه در ساخت آثار این‌چنینی مرتبط با زندگی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران است که با تصمیم موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) و همت شورای موسیقی مجموعه ساخته شد. این سمفونی در چهار موومان ساخته‌شده است. موومان نخست مربوط به تولد و رشد و نمو، موومان دوم مربوط به بلوغ علمی و اجتهاد، موومان سوم مربوط به مبارزات منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی و موومان آخر مرتبط با عروج ملکوتی امام خمینی (ره) است.

اجرای مشترک ارکستر فستیوال راونا و ارکستر سمفونیک تهران

ارکستر سمفونیک تهران در پی یک اتفاق هنری و فرهنگی با ارکستر فستیوال راونا همکاری کرد. 15 تیرماه تالار وحدت میزبان کنسرت مشترک ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر فستیوال راونا بود. نوازندگان ارکستر ایتالیایی مهمان ارکستر سمفونیک تهران شده بودند تا اجرایی ‌مشترک را برای مخاطبان این سبک موسیقی رقم بزنند. این اجرای مشترک به رهبری ریکاردو موتی که یکی از مشهورترین رهبران ارکستر در دنیاست، هم‌زمان با بیستمین حضور بین‌المللی راونا روی صحنه رفت. در ادامه این کنسرت در یکی از مهم‌ترین سالن‌های ایتالیا برگزار شد.

دومین جشنواره آواها و نوای‌های رضوى

دومین جشنواره بین‌المللی آواها و نواهای رضوی مرداد‌ماه با اجرای موسیقی زنده توسط گروه‌های برتر جشنواره از افغانستان و استان‌های خوزستان، خراسان، اصفهان و لرستان در شهرستان قرچک هم‌زمان با دهه کرامت برگزار شد. این جشنواره باهدف حفظ موسیقی و آواز محلی پا گرفته است.

ادامه درخشش گروه موسیقی چاهی در فستیوال‌های بین‌المللی

گروه موسیقی چاهی به سرپرستی مازیار چاهی، در ادامه کسب مقام نخست در فستیوال بین‌المللی موسیقی فولکلور کشورهای اتریش و اسپانیا در ماه مرداد در فستیوال بین‌المللی هنر و فرهنگ پاریس درخشید. آن‌ها با یک قطعه کوبه‌ای با هم‌نوازی ساز عود به تنظیم و آهنگسازی مازیار چاهی و همچنین با طراحی و کارگردانی هنری رضا موسوی روی صحنه رفتند و در میان گروه‌های متعدد دیگر به‌عنوان برترین اجرا در زمینه‌های اجرای صحنه‌ای، تنظیم و آهنگسازی و کارگردانی هنری برگزیده شدند. رضا موسوی نیز به‌عنوان کارگردان هنری برگزیده فستیوال تقدیر شد و لوح تقدیر و جایزه اول به وی اهدا شد.

یازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان

جشنواره ملی موسیقی جوان یازدهمین دوره خود را در ماه شهریور تجربه کرد. این جشنواره در سه بخش موسیقی نواحی ایران، موسیقی دستگاهی و موسیقی کلاسیک برگزار شد. جشنواره ملی موسیقی جوان در قالب سه گروه سنی "الف" (15 تا 18 سال: متولدین سال‌های 1378 تا 1381)، "ب" (19 تا 23 سال: متولدین سال‌های 1373 تا 1377) و "ج" (24 تا 29 سال: متولدین سال‌های 1367 تا 1372) برگزار ‌شد. اجراهای یازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان از 8 تا 26 شهریور ادامه داشت و در این مدت هرروز جوانان متقاضی در سه گروه سنی الف، ب و ج روی صحنه رفتند و در محضر اساتید و کارشناس‌های موسیقی نوازندگی و خوانندگی کردند.

رونمایی از ملودیکای ایرانی

سامان احتشامی، نوازنده و موزیسین حوزه کلاسیک، شهریورماه همراه با گروه خنیا روی صحنه رفت و برای نخستین بار از ملودیکای ایرانی رونمایی کرد. او طی این مراسم ملودیکا نواخت. این در حالی بود که ملودیکا به نحوی کوک شده بود که تمام فواصل ایرانی را پوشش می‌داد. احتشامی در کنسرت خنیا به سرپرستی پری ملکی ساز ملودیکا را با کوکی ایرانی به صدا درآورد.

افتتاح سالن همایش‌های ایرانیان

سالن همایش‌های ایرانیان شهریورماه با حمایت سهراب مرادی رئیس فدراسیون وزنه‌برداری جمهوری اسلامی ایران و مسؤولین وزارت ورزش و جوان و مشارکت و مدیریت بخش خصوصی راه‌اندازی شد. این سالن ظرفیتی دو هزار نفری دارد و با امکانات جدید و مدرن فعالیت خود را در جهت اجرای زنده، برگزاری کنسرت برای تبدیل‌شدن به یکی از بزرگ‌ترین سالن‌های برگزاری آغاز کرد. نخستین اجراهای رسمی موسیقی در این سالن از 23 و 24 شهریورماه شروع ‌شد و تاکنون اجراهای متفاوتی را روی صحنه خود تجربه کرده است.

راه‌اندازی نخستین سامانه عرضه جهانی موسیقی ایران

سایت "بیپ تونز" که چندین سال تجربه ارائه موسیقی دیجیتالی را به مخاطبان ایرانی داشت، در شهریورماه موفق شد دسترسی به این موسیقی را بین‌المللی کند و بستر دانلود قانونی را برای مخاطبان خارج از ایران فراهم کند.

اهدای آثار لوریس چکناواریان به موزه موسیقی

لوریس چکناوریان، آهنگساز و رهبر ارکستر شهیر، در آستانه هشتاد سالگی آثارش را به موزه موسیقی اهدا کرد. او نهم آبان‌ماه در مراسمی با حضور جمعی از هنرمندان و چهره‌های مطرح موسیقی آثارش را اهدا کرد.

اولین جشن ویولن ایران

نخستین جشن ویولن در ایران در ماه دی با اجرای بیشتر از 10 گروه موسیقی و تک‌نوازی برگزار شد. این اتفاق به مناسبت روز جهانی ویولن باهمت آکادمی موسیقی "نم" و مدیریت میثم مروستی در سبک‌های متفاوت و جمعی از برجسته‌ترین نوازندگان ویولن- ویولا رقم خورد. اجرای این برنامه با یادواره‌ای از استاد ابوالحسن صبا و با اجرای آغازکننده اشکان خطیبی در مجموعه فرهنگی- هنری آزادی شروع شد و عواید آن به زلزله‌زدگان غرب کشور اختصاص یافت.

رونمایی از سردیس استاد محمدرضا شجریان

سردیس محمدرضا شجریان استاد موسیقی آذرماه در همایش سالانه انجمن‌های دوست داران حافظ در جوار آرامگاه ابوالحسن خراقانی رونمایی شد. این سردیس اثر مهندس امیر باقری هنرمند مجسمه‌ساز و نقاش است.

چهارمین جشنواره و جایزه همایون خرم

جشنواره و جایزه همایون خرم باهدف حفظ و گسترش فرهنگ اصیل و فاخر ایرانی و همچنین ارتقای نگرش هنری نسل جوان از طریق شناخت آثار اساتید گذشته و تأثیر گرفتن از نمونه‌ها و الگوهای موجود در موسیقی ایرانی شکل‌گرفته است. این برنامه به همت مؤسسه فرهنگی-هنری"رادنواندیش" و خانواده استاد همایون خرّم، با همکاری دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد برگزار می‌شود. در چهارمین دوره جشنواره که آذرماه برگزار شد، نوازندگان تمامی سازها، خوانندگان و همچنین گروه‌های موسیقی کودک و نوجوان داوطلب که سنشان کمتر از ۱۸ سال است، شرکت کردند. آن‌ها انتخاب‌هایی از تصانیف و قطعات بی‌کلام استادان روح‌الله خالقی، مهدی خالدی، علی تجویدی، همایون خرّم، حبیب‌الله بدیعی و پرویز یاحقی داشتند. این اجراها به‌صورت تک‌خوانی، تک‌نوازی، هم‌خوانی، هم‌نوازی و گروه نوازی روی صحنه رفت.

هجدهمین جشن خانه موسیقی

21 آذر تالار وحدت میزبان هجدهمین جشن خانه موسیقی شد. در بخش سنتی به دو آلبوم موسیقیایی "رگ خواب" و "در عشق زنده باید" جایزه تعلق گرفت و "آکاپلا" جایزه و تندیس موسیقی کلاسیک را به خود اختصاص داد.

دومین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی

جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی آذرماه برگزار شد و هنرمندان در قالب پنج شاخه تک‌نوازی، دو نوازی، سه نوازی، سازوآواز و گروه نوازی به رقابت پرداختند.

برگزاری چهارمین فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار

فستیوال موسیقی نواحی آینه‌دار با تمرکز بر موسیقی اقوام شمال غرب ایران روزهای ۲۹ آذر تا ۲ دی‌ماه به دبیری هنری علی مغازه‌ای و ریاست احسان رسول اف در تالار رودکی برگزار شد. در این فستیوال هنرمندان مناطق شمال غربی گرد هم آمدند و باهدف حمایت از هنرمندان پیشکسوت و معرفی هنرمندان و روایت گران گمنام موسیقی اقوام ایرانی به رقابت پرداختند.

جشنواره موسیقی فجر به ایستگاه 33 رسید

سی و سومین جشنواره موسیقی فجر از 20 تا 29 دی‌ماه برگزار شد. بخش‌های مختلف موسیقی پاپ، کلاسیک، نواحی، جاز و ... در این جشنواره پوشش داده شدند و هنرمندان مطرحی از نقاط مختلف دنیا جشنواره شرکت کردند. تریوی شوسون از فرانسه، لوکا چیارلا نوازنده ویولن از ایتالیا، آکی کورودا پیانیست ژاپنی، فرانچسکو کفیسو نوازنده ساکسوفون از ایتالیا، مانو کچه از فرانسه، همایون سخی هنرمند افغان و ریکاردو ریبرو خواننده فادو از پرتغال، از هنرمندان خارجی حاضر در جشنواره امسال بودند. در پایان جشنواره برندگان جایزه باربد معرفی شدند. علیرضا مشایخی، کارن کیهانی، احسان ذبیحی‌فر، میلاد درخشانی، کاوه صالحی، علیرضا قربانی، گلنوش صالحی، فرزاد میلانی، کاوه یغمایی و مهدی یراحی از برندگان جوایز باربد امسال بودند.

جایزه ترانه افشین یداللهی

مراسم اعطای جوایز نخستین جایزه ترانه افشین یداللهی به همت خانه ترانه و موسسه انتشارات نگاه 15 اسفندماه در ایوان شمس برگزار شد. این جایزه از سه بخش تشکیل‌شده و شامل اهدای 8 تندیس، 12 لوح تقدیر و شش جایزه مالی است. در مراسم در بخش "یک خاطره از امروز"، بهترین ترانه‌سرای سال، بهترین ترانه سال، بهترین ترانه تیتراژ فیلم و سریال و بهترین خواننده از لحاظ انتخاب ترانه توسط هیئت‌داوران برگزیده شدند. یغما گلرویی، رستاک حلاج، علیرضا عصار، مونا برزویی و رضا یزدانی از برندگان نخستین جایزه ترانه افشین یداللهی بودند. پس از درگذشت دکتر یداللهی، با انتخاب اعضای هیئت‌ مدیره خانه ترانه، روزبه بمانی به‌عنوان مدیر جلسات خانه ترانه انتخاب و جلسات از سر گرفته شد. مراسم جایزه ترانه افشین یداللهی نیز با تصمیم اعضا و باهدف حفظ نام او و انتخاب بهترین‌های ترانه و موسیقی کشور از این پس به‌طور سالانه و با همکاری موسسه انتشارات نگاه برگزار می‌شود. افشین یداللهی 24 اسفند 1395 در یک سانحه رانندگی از دنیا رفت.

درگذشتگان دنیای موسیقی در سالی که گذشت

امسال هنرمندان بسیاری را در حوزه موسیقی از دست دادیم که درگذشت آن‌ها جامعه هنری را تحت تأثیر قرارداد. تعدادی تازه به جایگاه واقعی آنان پی بردند، تعدادی تازه آنان را شناختند و تعدادی هم تازه پس از مرگشان به فکر حقوق مسلمی افتادند که باید در بستر هنری‌شان فراهم می‌آمد.

عباس خسروی

عباس خسروی از نوازندگان پیشکسوت ارکستر ملی بود. این نوازنده در ظهر دوشنبه هفتم فروردین‌ماه براثر سکته مغزی و ناراحتی ریوی در تهران درگذشت.

حسین شهبازیان

حسین شهبازیان از موسیقی‌دانان و نوازندگان ویولن کشورمان بود. او در سال 1298 در تهران متولد شد و نزد استادانی چون ضیا سیحون و ابوالحسن صبا آموزش دید. در ادامه آموختن موسیقی کلاسیک را ادامه داد و هنرجویان بسیاری را پرورش داد. این آهنگساز فقید در روز 6 مردادماه سال جاری به علت کهولت سن از دنیا رفت و در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد. پسر وی، فریدون شهبازیان، هم‌اکنون رهبری ارکستر ملی ایران را بر عهده دارد.

محمود جهان

محمود جهان خواننده جنوبی که قرار بود 19 مرداد او در تالار وحدت روی صحنه برود، هشتم مرداد از دنیا رفت. جهان در سال 1330 در آبادان چشم به جهان گشوده بود و به همراه پنج فرزندش در تهران زندگی می‌کرد. او یکی از خوانندگان موسیقی محلی و بندری جنوب محسوب می‌شد و کنسرت‌هایش را در شهرهای مختلف روی صحنه برده بود. "خداحافظ" نام آخرین قطعه محمود جهان است.

ناصر فرهودی

ناصر فرهودی که از صدابرداران و صداگذاران برجسته موسیقی بود، در روز 13 مردادماه به علت ایست قلبی درگذشت. فرهودی از قدیمی‌ترین صدابرداران این عرصه بود و سابقه همکاری با خوانندگان و آهنگسازان متعددی نظیر بابک بیات، محمدرضا شجریان، ناصر چشم آذر، شهرام ناظری و ... در کارنامه خود داشت. این صدابردار که مدیریت استودیو پاپ را نیز بر عهده داشت پنج دهه در حوزه موسیقی فعال بود.

حامد هاکان

خواننده جوان پاپ مهرماه در آستانه انتشار نخستین آلبوم رسمی خود در 34 سالگی درگذشت. این خواننده جز خوانندگان موفق دهه هشتاد محسوب می‌شد و قطعات مشترک زیادی با محسن چاوشی و محسن یگانه در آن دوران منتشر کرد. عده‌ای کم‌رنگ شدن او را پس از جدایی این سه خواننده، انتخاب‌های اشتباه وی در مسیر موسیقی‌اش می‌دانند. هاکان در مراسمی غریبانه در 14 مهرماه در شهرری به خاک سپرده شد.

غلام محمد احسانی

پیشکسوت موسیقی مقامی تربت‌جام، غلام محمد احسانی پنجم آذرماه درگذشت. او در عرصه نواهای محلی و نوازندگی کهن ساز دوتار چیره‌دست بود و در شناخت و اجرای مقامات اصیل خطه خراسان مهارت داشت. او در طول دوران حیاتش به گسترش مفاهیم و مواریث آیینی فرهنگ مردم آن سامان و ذکر مناقب اهل‌بیت (ع) پرداخته بود.

ناهید دایی جواد

ناهید دایی جواد ناهید پیرنیا آذرماه در سن 75 سالگی براثر حادثه رانندگی دار فانی را وداع گفت. او متولد اردیبهشت 1321 بود. او 9 سال پیش از انقلاب از رادیو استعفا داد و از سال 1374 تدریس آواز ایرانی را آغاز کرد. دایی جواد با مشارکت کیان علی‌نژاد در سال 1381 سه کنسرت را در تالار وحدت، اندیشه و فرهنگ روی صحنه برد و سپس با "گروه ایراندخت" تور کنسرتی را در شرق ایالات‌متحده برگزار کرد. وی در مراسم بزرگداشت پیرنیا در لندن آخرین اجرای خودش را تجربه کرد.

عباس فروزگان

عباس فروزگان از نوازندگان بازنشسته ارکستر سمفونیک تهران، آذرماه فوت کرد. او از نوازندگان باتجربه و قدیمی کنترباس و از اعضای ارکستر سمفونیک تهران بود.

عبدالکریم مهرافشان

عبدالکریم مهرافشان، نوازنده ویولن و آهنگساز پیشکسوت موسیقی ایرانی پنجم اسفند بعد از مدت‌ها مبارزه با بیماری دارفانی را وداع گفت. مهرافشان از سن 25 سالگی در رادیو ایران استخدام شد و در ارکستر شماره دو و ارکستر ویژه که توسط مشیر همایون تأسیس‌شده بود، نوازنده ویولن شد. و در سال 37 توسط حسین دهلوی به وزارت فرهنگ و هنر وقت منتقل شد و در ارکستر صبا به نوازندگی ویولن پرداخت.

---

منبع: هنر آنلاین