آیةالله‌ شیخ محمدتقی بروجردی نجفی قدس‌سره

▪ ولادت:
1315ق

▪ وفات:
1391ق

▪ عمر:
76سال

▪ مدفن:
قم

▪ اساتید:
حضرات اعلام میرزا محمدحسین نایینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سیدابوالحسن اصفهانی، شیخ مرتضی طالقانی، حاج میرزا علی ایروانی و... .

▪ شاگردان:
حضرات آیات شیخ علی‌محمد آصفی بروجردی، حاج شیخ ابوالقاسم خزعلی، شهیدا مظفری و... .

▪ آثار:
نهایةالافکار، رساله در اجتهاد و تقلید، رساله در تعاقب ایدی، رساله در منجزات مریض، رساله در رضاع و... .

▪ ولادت:
فقیه محقق و غواص اقیانوس دانش و فضیلت مرحوم شیخ محمدتقی بروجردی نجفی در سال 1315 قمری در شهر عالم‌پرور بروجرد قدم به عرصه وجود گذاشت. پدرش حاج عبدالکریم انسانی وارسته، ارادتمند به خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت و مالک روستای «مرو» بود.

▪ تحصیلات:
ارادت خانواده شیخ محمدتقی به دین و روحانیت باعث شد تا فرزندش را روانه حوزه علمیه بروجرد کرده و مقدمات رشد و ترقی علمی وی را فراهم کند. شیخ محمدتقی با جدیت و علاقه مقدمات و بخش‌هایی از سطح را نزد اساتید مربوطه در حوزه علمیه بروجرد فراگرفت تا این‌که در فکر هجرت به مراکز علمی بزرگ‌تر افتاد.

▪ هجرت به نجف:
در سال 1336 قمری که تنها 21 بهار از عمرش گذشته بود، رهسپار عتبات عالیات و حوزه علمیه نجف اشرف گردید. وی در آن دیار قدسی محضر علمی اساتید زیادی را تجربه کرده که از جمله اساتید شاخص ایشان عبارت‌اند از حضرات اعلام میرزا محمدحسین نایینی، آقا ضیاءالدین عراقی و سیدابوالحسن اصفهانی که شیخ محمدتقی از دو استاد اخیر خود مفتخر به دریافت اجازه اجتهاد گردید.

▪ مراتب علمی:
منزلت و مقام علمی شیخ محمدتقی بروجردی مورد تأیید حوزه علمیه نجف و قم بود. وی بیش از چهار دوره کامل در درس اصول آقاضیاءالدین عراقی حاضر شد و سه دوره آن را تقریر نمود که ثمره و حاصل آن کتاب «نهایةالافکار»‌است. این تقریر از بهترین تقریرهای درس اصول آقاضیاءالدین عراقی محسوب می‌شود.

قابل ذکر است که مرحوم آیةالله‌العظمی حاج آقاحسین بروجردی کتاب «رساله‌ای در اجتهاد و تقلید» شیخ محمدتقی بروجردی را قبل از چاپ مطالعه نموده و از عظمت علمی آن بسیار شگفت‌زده شده و در محافل و مجالس از آن تمجید می‌نمود.

شیخ محمدتقی بروجردی در طول حیات علمی خود شاگردان بسیاری تربیت کرد که متأسفانه در منابع از آن‌ها نامی ذکر نشده است.

▪ بازگشت به ایران:
آن عالم وارسته پس از حدود 30 سال تحصیل در حوزه علمیه نجف اشرف و پس از ارتحال استادش مرحوم سیدابوالحسن اصفهانی در سال 1325 شمسی به ایران بازگشت و با اصرار مرجع عالی‌قدر مرحوم آیةالله بروجردی در قم ساکن گردید. وی در قم از اصحاب نزدیک آیةالله بروجردی به‌شمار می‌رفت و به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت.

▪ مهاجرت به تهران:
شیخ محمدتقی پس از چند سال سکونت در قم به دعوت آیةالله سیدابوالقاسم کاشانی و به دستور آیةالله بروجردی به تهران مهاجرت کرد و در آن‌جا ساکن گردید. ایشان ضمن اقامه نماز جماعت در مسجد رئیسی (معروف به مسجد شیشه) واقع در خیابان شیخ هادی، به تبلیغ و ارشاد مؤمنین و تدریس فقه و اصول برای فضلا و محصلین حوزه علمیه تهران همت گماشت که تا آخر عمرش ادامه یافت.

▪ ویژگی‌های اخلاقی:
از ویژگی‌های بارز آن عالم فرزانه زهد و ساده‌زیستی بود. با وجود احراز مقام عالی علمی و اجتهاد، خیلی بی‌تکلف و به‌طور ناشناس در اجتماع ظاهر می‌شد. با این‌که مالک روستای «مرو» بود که از پدرش به او ارث رسیده بود، اما هرگاه به آن‌جا می‌رفت خیلی ساده و عادی وارد می‌شد و با مردم رفتاری ساده و عادی داشت. پشتکار در تحقیق و پژوهش و تألیف و نویسندگی از دیگر ویژگی ایشان بود که تا لحظه‌های آخر عمرش ادامه داشت. مداومت بر تهجد و ذکر و تلاوت قرآن از دیگری برنامه‌های ایشان بود.

▪ تألیفات:
ایشان در بسیاری از ابواب فقه و اصول، تألیفاتی از خود به جا ‌گذاشت که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود: نهایةالافکار در چهار جلد، رساله‌ای در ارث همسر، رساله در رضاع، رساله در رد فرقه بابیه، رساله در منجزات مریض و نهج الهدی که حاشیه بر عروةالوثقی است و تألیفات دیگری که برخی از آن‌ها کامل و متأسفانه برخی ناقص هستند.

▪ فعالیت‌ علمی و سیاسی:
شیخ محمدتقی بروجردی در طول عمر شریفش نسبت به انحرافات و بدعت‌های فکری، عقیدتی حساس بوده و در دفاع از احکام دین و شریعت غیرت و حمیت خاصی داشت. از جمله ایشان در مقابل افکار انحرافی احمد کسروی و رضاقلی شریعت سنگلجی تمام قد ایستاد و مبارزه نمود. اقدامات مؤثر ایشان در حوادث سیاسی نیز مشهود است که حداقل چهار مورد از فعالیت‌های ایشان در جلد سوم اسناد مربوط به انقلاب اسلامی که به چاپ رسیده اشاره شده، مثل تلگرام به مرحوم آیةالله گلپایگانی در مورد فاجعه مدرسه فیضیه، و امضای بیانیه در اعتراض به تصویب انجمن‌های ایالتی و ولایتی، نامه خطاب به شخص شاه درباره مجلس مؤسسان و تغییر بعضی از مواد قانون اساسی.

▪ وفات:
سرانجام آیةالله شیخ محمدتقی بروجردی پس از عمری تحقیق و تألیف و تربیت شاگردان فاضل، در 24 ذی‌القعده 1391 قمری و 1350 شمسی، در حالی‌که مشغول نوشتن تعلیقات بر عروةالوثقی بود، بر اثر ایست قلبی، قلم از دستش بر زمین افتاد و جان به جان آفرین تسلیم کرد و تداعی بخش حدیث شریف نبوی‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم: «اطلبوا العلم من المهد الی اللحد»‌ گردید.

پیکر مبارک آن فقیه وارسته برای خاکسپاری از تهران به قم انتقال یافت و پس از تشییع باشکوه از سوی اقشار مختلف مردم و سلسله جلیله روحانیت در قبرستان ابوحسین به خاک سپرده شد.



منبع: وبسایت افق حوزه