تاثیر محرم بر باطن افراد، دستاورد تقدیری دوره دوم پژوهشسرای جوان منطقه 2 در بخش سمینار

دوازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 161  گروه در بخش های سمینار های علمی ، غرفه های نمایشگاهی  و مسابقات به عنوان گروه های تقدیری، برگزیده و معرفی شدند.
بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های تقدیری علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.
مقطع: دوره دوم متوسطه
موضوع: تاثیر مظاهر عزاداری در ماه محرم بر عمق و باطن مذهبی افراد
نام مدرسه: پژوهشسرای جوان منطقه 2
نام استاد: خانم زهرا شعبانی تفتی
دانش آموزان:  زهرا جعفری، هانا اسدی قراگوز،‌ محدثه صادقی
مقدمه:
در مورد آسیب های عزاداری ، محققان و علمای دینی به نکات و مواردی اشاره کرده اند که از این میان بعضی از این ها در سخنان و بیانات امام راحل و مقام معظم رهبری نیز منعکس شده است که ما در حد حوصله به مواردی اشاره می کنیم.
۱.  رقابت های شدیدی که گاهی بین گروه ها و هیئت های مذهبی ایجاد می شود.
۲.  متداخل شدن مراسم عزاداری با خرافات و امور نا صحیح از فرهنگ عمومی مردم
۳.  اصالت پیدا کردن بعضی از فواید جانبی و فرعی
۴.  فراهم آوردن آزار و اذیت هایی برای دیگران. به طور مثال از طریق صدای بلند گو، مسدود کردن خیابان ها و...
۵.  استفاده از اشعار غلو آمیز و موسیقی ای که در شان عزاداری حسینی نیست
۶.  غلبه کردن بعد عاطفی و غفلت از بعد شناخت دینی، که آسیب بسیار جدی است
۷.  تکراری بودن محتوی و شیوه های اجرای عزاداری مثل اشعار و…
۸.  انجام دادن بعضی رفتار ها مثل نواختن شیپور، اجرای آهنگ های مبتذل
۹.  آسیب رساندن به بدن، مثل قمه زنی که مبنای دینی ندارد
۱۰.  قرار گرفتن مجالس عزاداری در اختیار افراد کم سواد و بی سواد
به مواردی از این آسیب ها در بیانات امام عظیم الشأن برخورد نمی کنیم، به احتمال زیاد در زمان امام (ره) این گونه آسیب ها یا کم رنگ بود و یا اصلا نبود.
همانطور که مقام معظم رهبری فرموده اند: امام بزرگوار، خط شکنی بود که هرجا انحرافی در نکته ای مشاهده می کرد، با کمال قدرت و بدون هیچ ملاحظه ای، بیان می فرمود. اگر این بدعت ها و خلاف ها در زمان آن بزرگوار می بود یا به این رواج می رسید، بلاشک می گفت.
لزوم تصفیه عزاداری از انحرافات در بیان امام
امام راحل با توجه دادن به لزوم برپایی روضه خوانی وسینه زنی می فرمایند: تکلیف مردم است که دسته های سینه زنی شکوهمند بیرون بیاورند. البته از چیزهایی که خلاف است، پرهیز کنند.
باید بدانید اگر بخواهید نهضت شما محفوظ بماند، باید این سنت ها (روضه خوانی و دسته های عزاداری) را حفظ کنید. البته اگر یک چیزهایی ناروایی بوده است سابق و دست افراد بی اطلاع از مسائل اسلام بوده، آن ها باید یک قدری تصفیه بشوند، لکن عزاداری به همان قوت خودش باید باقی بماند و گویندگان پس از آنکه مسائل روز را گفتند، روضه را همان طورکه سابق می خواندند و مرثیه را همانطور که سابق می خواندند، بخوانند و مردم را مهیا کنند برای فداکاری .
ضرورت تحریف زدایی در بیانات مقام معظم رهبری
ما حالا می‏خواهیم این معارف را در مقابل چشم مردم دنیا قرار دهیم. من این‏ جا، با تشکر از همه افراد و آحادی که در سال گذشته یک حرکت تحریف‏ آمیز را از صفحه عزاداری عاشورا حذف نمودند، باز می ‏خواهم بر روی همین قضیه تکیه کنم. عزیزان من، امروز حسین‏ بن‏ علی می ‏تواند دنیا را نجات دهد، به شرط آن‏که با تحریف، چهره او را مغشوش نکنند.
نگذارید مفاهیم و کار های تحریف‏ آمیز و غلط، چشم ها و دل ها را از چهره مبارک و منور سید الشهدا منحرف کند. با تحریف مقابله کنید. ( بیانات مقام معظم رهبرى‏در دیدار روحانیون و وعاّظ، در آستانه ماه محرم‏ ۱۳۷۴/۰۳/۰۳)
نسبت به همه مراسم عزاداری عرض می کنم، روضه خوانی شرایط دارد. مداحی هم شرایط دارد. نوحه سینه زنی خواندن هم شرایط دارد. باید کسانی که این ها را تهیه می کنند، می سرایند و می خوانند، مواظب باشند که درست برطبق معارف اسلامی حرف بزنند، تا این سینه زنی، این روضه خوانی و این نوحه خوانی، قدمی در راه عروج مردم به اوج قلّه افکار اسلامی باشد. این، امروز برای ما لازم است. باید سعی کنند که از اباطیل و مطالب خلاف و کارهای ناشایسته و بعضی از کارها که وهن مذهب است و حقیقتاً شایسته دستگاه حسین بن علی علیه السّلام نیست، اجتناب شود.
استفاده از اشعار و مطالب موهون، سست، دروغ و به دور از شآن ائمه
مقام معظم رهبری در این مورد می فرمایند: «چیزی که بنده در بعضی از جلسات مداحی اطلاع پیدا کردم استفاده از مدح ‌ها و تمجید های بی معناست که گاهی هم مضر است. فرض کنید راجع به حضرت اباالفضل صحبت می‌شود بنا کنند از چشم و ابروی آن بزرگوار تعریف کردن مثلاً قربون چشمت بشم، مگر چشم قشنگ در دنیا کم است؟ مگر ارزش اباالفضل به چشم ‌های قشنگش بوده... این ها سطح معارف دینی ما را پایین می‌آورد. معارف شیعه در اوج اعتلاست... ارزش اباالفضل العباس به جهاد و فداکاری و اخلاص و معرفت او به امام زمانش است، به صبر و استقامت اوست، به آب نخوردن اوست .(بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مداحان و شاعران اهل بیت،۱۳۸۴/۰۵/۰۵)
ایشان در جایی با اشاره به تخلیه کردن حادثه عاشورا از پیرایه های مضر فرموده اند: «باید حادثه ی عاشورا را از پیرایه های مضر خالی کنیم. به طور کلی باید بگویم که این حادثه، به عنوان پشتوانه ی نهضت و انقلاب باید آبرومند و پر تپش و پر قدرت باقی بماند. اگر برخورد امروز ما با این حادثه، مثل روضه خوانی باشد که در پنجاه سال قبل برخورد می کرد، یعنی چیزی را در جایی می دید و مثلاً بر حسب احتمال ذهنی، آن را ترجیح می داد و نقل می کرد و مؤمنین را می گریاند و هم آن ها و هم خود او به ثواب می رسیدند، ممکن است به حادثه ضرر بزنیم.
(سخنرانی در دیدار با اعضای جامعه ی روحانیت مبارز و مجمع روحانیون مبارز تهران، علما و ائمه ی جماعت و..,۱۳۶۸/۰۵/۱۱)
قفل زدن و قمه زدن
بنده خیلی متأسفم که بگویم در این سه، چهار سال اخیر، برخی کارها در ارتباط با مراسم عزاداری ماه محرم دیده شده است که دست هایی به غلط، آن را در جامعه ما ترویج کرده اند. کارهایی را باب می کنند و رواج می دهند که هر کس ناظر آن باشد، برایش سؤال به وجود می آید. به عنوال مثال، در قدیم الایام بین طبقه عوام النّاس معمول بود که در روزهای عزاداری، به بدن خودشان قفل می زدند! البته، پس از مدتی، بزرگان و علما آن را منع کردند و این رسم غلط برافتاد. اما باز مجدداً شروع به ترویج این رسم کرده اند و شنیدم که بعضی افراد، در گوشه و کنار این کشور، به بدن خودشان قفل می زنند. این چه کار غلطی است که بعضی افراد انجام می دهند!؟ قمه زدن نیز همین طور است. قمه زدن هم از کارهای خلاف است.
( بیانات مقام معظم رهبری در دیدار روحانیون و وعاّظ، در آستانه ماه محرم ۱۳۷۴/۰۳/۰۳)
استفاده از آهنگ های مبتذل
من شنیده ‏ام در مواردی از آهنگ‏ های نا مناسب استفاده می ‏شود. مثلاً فلان خواننده‏، شعر عشقی ای را با آهنگی خوانده است. حالا ما بیاییم در مجلس امام حسین و برای عشاق امام حسین، آیات والای معرفت را در این آهنگ بریزیم و بنا کنیم آن را خواندن. این خیلی بد است.» (بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مداحان و شاعران اهل بیت۱۳۸۴/۰۵/۰۵ )
در پایان با ید توجه داشته باشیم:
 که ما شیعیان باید در پاسداشت قیام آن حضرت (ع) بکوشیم و جنبه های فراموش شده وحدت بخشی آن را احیاء کنیم تا دنباله رو حقیقی ابا عبدالله (ع) باشیم، باید این نکته را نیز به دیگران بشناسانیم که نهضت حسینی ، علت بقای اصل دین و فرهنگ اسلامی و جان مایه اتحاد و انسجام اسلامی است.
پس همگان باید ضمن بازشناسی و تأمل در فلسفه و ابعاد گوناگون این نهضت، در صیانت و حفاظت از این فرهنگ فراگیر در مقابل امواج جهالت ها، بدعت ها، آسیب ها، تحریف ها و انحرافات پدید آمده و رفتارهای موهن و غیرمعقول و خلاف موازین شرعی در زمینه مراسم عزاداری و برنامه های سوگواری و نیز صیانت و نگهداری از روش های اصیل و سنتی عزاداری ضمن بررسی راهکار های تقویت و توسعه آن متناسب با روح حماسی عاشورا و ذوق، سلیقه و گرایش های نسل امروز هوشیار، دقیق و کوشا باشیم تا از خدشه دار شدن شئون حماسه عظیم عاشورا جلوگیری گردد.  

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
تهیه: نگار تجملیان-  تنظیم: محبوبه همت