سجده کردن یا نکردن، دستاورد تقدیری دوره اول دبیرستان ندای زهرا (س) در بخش سمینار

 دوازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره تعداد 161  گروه در بخش های سمینار های علمی ، غرفه های نمایشگاهی و مسابقات به عنوان گروه های تقدیری، برگزیده و معرفی شدند.
بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های تقدیری علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.
مقطع: دوره اول متوسطه
موضوع:  سجده کردن یا نکردن
نام مدرسه: دبیرستان ندای زهرا(س)
نام استاد: خانم سعیده نعیمیان
دانش آموزان: صوفیا آزاد، ملیسا فراهانی، دلیار حاجی زاده
مقدمه:
بعد اجتماعی، یکی از ابعاد مهم وجود انسان است. از دیدگاه برخی جامعه ‌شناسان، مهم ‌ترین نیاز ‌های انسان عبارتند از نیاز های جسمی، نیاز به روابط اجتماعی و نیاز به ارزش، احترام، و عزت نفس. نیازها، روابط اجتماعی انسان را شکل می ‌دهند. اجتماع در لغت به معنای گرد آمدن، فراهم آمدن و سازگاری داشتن می ‌باشد. برای شناخت انسان و پدیده ‌های مرتبط با او در عرصه اجتماع، دانش جامعه‌‏شناسی به وجود آمد. کارکرد‏گرایان در جامعه ‏‌شناسی، نظام اجتماعی را دارای اجزای به هم پیوسته می‏دانند، که برای حفظ ثبات نظام، کارکرد یا تاثیر مثبت دارند.
یکی از مهم ‏ترین این اجزاء، دین است. اسلام برای اجتماع اهمیت زیادی قائل است. علامه طباطبایی در این ‏باره می‏گوید: اسلام تنها دینی است که اساس خود را بر پایه اجتماع قرار داده است به‏گونه ‏ای که در هیچ شانی از شئون خود به اجتماع بی اعتنا نبوده است. تمام احکام و مقررات را نیز در قالبی اجتماعی بیان داشته است و تا آنجا که ممکن بوده، روح اجتماعی بودن را در تمام احکام و مقررات خود وارد نموده است.
امیل دورکیم که از نخستین جامعه شناسان دین به شمار می ‏رود، بر آن است که یک اجتماع مذهبی همواره از طریق آیین که اقدامی رسمی‌ و دارای سبک خاص است مانند نماز، ورد یا ذکر یا تزکیه تشریفاتی، به سوی امر مقدس هدایت می‌ شود. آیین جزء ضروری مذهب است.
در اسلام نماز یکی از شاخص ‏ترین آیین ‌هاست. اولین جزء نماز اراده و قصد است. در جامعه شناسی کارکردی نیز به قصد و هدفی که از اعمال کنش‌ ها در نظر گرفته می ‌شود، قصد یا نیت گفته می ‌شود و به چنین کنشی، کنش هدفمند اطلاق می‌گردد که کارکرد ‌های خاصی را به دنبال دارد.
نماز و انسجام اجتماعی
استحکام و دوام اجتماعی به وسیله مراسم و مناسک گوناگون دینی و با خلق ارزش ‌ها و باور‌ های مشترک ایجاد می‌ شوند.
در جامعه اسلامی ، مفهوم نماز یک ارزش و نمود و ظاهر آن هنجار و از رسوم اخلاقی است. هنجار ها قواعد و رهنمود ‌های مشترکی هستند که رفتار مناسب را در وضعیتی معین قرار می ‏دهند. هنجار‌ ها تعیین می‌ کنند که افراد جامعه در شرایط معین، چگونه رفتار کنند. رسوم اخلاقی نیز هنجارهای نیرومندی هستند که از نظر اخلاقی مهم محسوب می‌شوند. اما این ارزش ‌ها هستند که محتوای هنجاری یک جامعه را تحت تاثیر قرار می ‌دهند. وقتی فردی به نماز می ‌ایستد، افراد جامعه نه تنها احساس دوری از او را ندارند، بلکه به دلیل مشاهده یک هنجار اجتماعیِ مقبول، نوعی همبستگی اجتماعی بین آن ها تقویت می ‌شود. این همبستگی و انسجام زمانی بیش‏تر احساس می ‌شود که نماز به صورت جماعت برگزار شود. مانند نماز جماعت در مسجد ، ادارات، سازمان ‌ها، نماز جمعه، نماز استسقاء و ...
در قرآن نیز به این کارکرد نماز اشاره شده است فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ الصَّلاَه وَآتَوُاْ الزَّکَاه فَإِخْوَانُکُمْ فِی الدِّینِ . اگر توبه کنند و نماز به پا دارند و زکات دهند پس برادران شما در دین هستند.
نماد‌های مربوط به نماز مانند صدای اذان ، تصاویر محراب‌ ها و عبادت ‌گاه‌ ها و مساجد و …، نقش بسزایی در تفاهم نمادین و انسجام اجتماعی دارد.
 نماز و هویت اجتماعی
یکی دیگر از کارکرد‌های نماز، ایجاد هویت اجتماعی است که آثاری از جمله احساس تعلق اجتماعی را در پی دارد.
انسان از راه انجام مناسک دینی ، با خداوند متعال ارتباط برقرار می‌کند. از این‏ رو، پاک سیرتی در او تقویت شده و احساس تعلق و خیرخواهی بیش ‏تر نسبت به جامعه ‌ای که در آن زندگی می ‌کند را به ‏دست می ‌آورد. این احساس تعلق، وجودی سالم‏ تر و روحیه ‌ای بالاتر و در نتیجه جامعه‌ ای بانشاط‌ت ر را به وجود می ‌آورد.
در بررسی ارتباط نماز و تقویت هویت اجتماعی نمی ‌توان نقش شرایط، زمینه‌ ها، آثار و نماد های مربوط به این عمل عبادی را نادیده گرفت. برای مثال یکی از زمینه‌ های اجرای نماز، مسجد است که تاثیر زیادی در هویت اجتماعی ـ دینی دارد.
تقدس یک مکان، پرکشش ‌ترین شاخصه برای جذب مردم است. حضور تدریجی جمعیت در یک محل با هدف نیایش، هویت جدیدی را برای آن مکان به وجود می ‌آورد.
اذان به عنوان یکی از مقدمات نماز که مستحب است با صدای بلند و در حالت ایستاده گفته شود نیز در تقویت هویت اجتماعی موثر است. «هر ملتی در هر عصر و زمان، برای برانگیختن عواطف و احساسات افراد خود و دعوت آنها به وظایف فردی و اجتماعی‏شان شعاری داشته است. این موضوع در دنیای امروز به صورت گسترده ‏تری مورد توجه است. مسیحیان در گذشته و امروز با نواختن صدای ناقوس کلیسا این کار را انجام می ‏دهند و مسلمانان از شعار اذان استفاده می ‌کنند که با معناتر و مؤثرتر است.
یکی از دلایل تأثیر نماز در تقویت هویت اجتماعی، تجلی آن در ادبیات است. برای مثال این مسأله در اشعار عطار ، مولوی، حافظ شیرازی و حکایات سعدی و مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری مطرح شده است.
مولوی می‌گوید:
اهدنا گفتی صراط مستقیم       دست تو بگرفت و بردت تا نعیم
 حافظ می‌گوید:
کردیم دگر شیوه رندی آغاز     تکبیر زدیم چار بر پنج نماز
نمود دیگر ارتباط نماز با هویت اجتماعی، تأثیر نماز در کسب آبرو است. معمولاً افراد در محله خود خطا نمی ‌کنند، چون در آنجا آبروی مذهبی کسب کرده ‏اند.
 هدف ما از این تحقیق
هدف ما از این تحقیق باز کردن چشم انسان هایی است که درگیر احساسات غلط و عواطف نابجا در زندگی شده اند و قدرت نه گفتن به عوامل و افرادی که باعث انحراف ما و خودشان در راه مستقیم می شوند را ندارند. هدف ما روشن کردن راه درست و غلط است. درست است که ما نمی توانیم به جای مردم تصمیم بگیریم اما می توانیم راهشان را برایشان مشخص کرده و برایشان نمایان کنیم که اگر راه اشتباه را انتخاب کنند چه نتایج مخربی به دنبال خواهد داشت.
اماتصمیم آخر با خودشان است که راه درست را از نادرست تشخیص بدهند و در راه درست حرکت کنند و الگویی باشند برای دیگران. به امید نزدیکی هر چه بیشتر آن روز .
منابع:
· مقاله ای کامل در مورد شیطان پرستی ،  نویسنده: اسماعیل حاجی حیدری مقاله بررسی از دلایل هراس از اسلام در اروپادر سایت مرگ
· بین المللی مطالعات صلح نویسنده : سید حسین مقیمی
· کتاب اسلام چیست نویسنده:اقای دکتر شریعتی
·  سایت اخباری مرتبط با داعش
· کانال تلگرامی خبرنگاران جوان
·  صحبت و یاری گرفتن از حجت الاسلام آقای پهلوانی(سفیر سابق ایران در لبنان)

برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.
  
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
تهیه: نگار تجملیان-  تنظیم: محبوبه همت