تکنیک های مطالعه موثر برای دانش آموزان
برخی از دانش آموزان در درس خواندن و به طور کلی بحث مطالعه، دغدغه هایی دارند، این دسته از دانش آموزان عنوان می کنند که علی رغم مطالعه فراوان، باز هم به آن نتیجه دلخواه و مدنظر خود دست نمی یابند. در این مطلب نکات ساده ای که برای مطالعه موثر دانش آموزان مفید است عنوان می شود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : سه شنبه 1396/12/22 ساعت 09:18
زینب شاه مرادی - مرکز یادگیری تبیان
به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش پانا، برخی از دانش‌آموزان در درس خواندن و به طور کلی بحث مطالعه، دغدغه‌هایی دارند، این دسته از دانش‌آموزان عنوان می‌کنند که علی رغم مطالعه فراوان، باز هم به آن نتیجه دلخواه و مدنظر خود دست نمی‌یابند.
اولین نکته‌ای که در هنگام درس خواندن باید مورد توجه دانش‌آموز باشد، مکان و زمان درس خواندن است، شرایط محیطی و زمانی در نحوه یادگیری و ماندگاری مطالب در ذهن، بسیار موثر است. توصیه می‌شود دانش‌آموز مکان و زمانی را برای مطالعه انتخاب کند که تمرکز حواس بیشتری را برای وی به دنبال داشته باشد و دانش‌آموز با فکری آُسوده در مکانی مناسب و آرام و بدون سروصدا به درس خواندن بپردازد.
رفت و آمدهای مکرر، هوای نامناسب، گفت‌وگوی اطرافیان و موارد دیگر می‌تواند در چگونگی مطالعه دانش‌آموز موثر باشد.
از طرفی رنگ، نور و تهویه محل مطالعه نیز از موضوعات شایان توجه است، زیرا با خستگی و حتی میزان یادگیری نسبت مستقیم دارد. رنگ محیط هر چه روشن‌تر باشد، برای ایجاد آرامش و تمرکز مفیدتر است.
به علاوه، هنگام مطالعه مغز به میزان زیادی اکسیژن نیاز دارد که این میزان از محل تهویه مناسب فراهم می‌شود، بنابراین بهتر است دانش‌آموز هنگام مطالعه استراحت‌های کوتاهی به خود بدهد و در فضای باز چند نفس عمیق بکشد.
بسیاری از افراد معتقدند مطالعه باید صبح‌ها انجام شود. اما افرادی نیز ترجیح می‌دهند شب‌ها را برای مطالعه کردن انتخاب کنند. بنابراین با توجه به شناختی که هر فرد از خود دارد، باید تشخیص دهد که بهترین زمان مطالعه برای او چه زمانی است. البته مطالعات زیاد، حاکی از آن است که مغز در ساعات ابتدایی صبح، آمادگی بیشتری برای فراگیری دارد. اما گر کسی در این ساعات نمی‌تواند تمرکز داشته باشد، می‌تواند با توجه به خصوصیات خود زمان دیگری را برای مطالعه انتخاب کند.
دومین نکته قابل تامل که در جهت حل مشکل این دسته از دانش‌آموزان به ذهن می‌رسد، تغییر روش‌ها و تکنیک‌های مطالعه است. بسیاری از روش‌های درس خواندن دانش‌آموزان غلط هستند، به عبارتی عادت‌هایی هستند که دانش‌آموز به مرور در طی زمان تحصیل خود به علت تکرار و اصرار بر استفاده از روش غلط خود، به آن دچار شده است. این دسته از دانش‌آموزان درصورتی که تکنیک مطالعه خود را تغییر دهند و از روش‌های پیشنهادی به صورت گام به گام و صحیح بهره برند، می‌توانند شانس خود را آزمایش کرده و در آزمون‌ها و امتحانات نمرات بهتری را کسب کنند.
شیوه صحیح مطالعه، مزیت‌هایی مانند کاهش زمان مطالعه، افزایش میزان یادگیری، طولانی کردن مدت زمان نگهداری مطالب در حافظه و به خاطرسپاری آسان‌تر اطلاعات را به دنبال دارد.
مروری بر روش ها و تکنیک های مطالعه
برای داشتن مطالعه‌ای اثربخش نوشتن نکات مهم در حین خواندن ضروری است تا برای مرور مطالب، دوباره لازم نباشد کتاب خوانده شود و در زمانی کوتاه از روی یادداشت‌های خود، مطالب را بتوان مرور کرد.
یادداشت‌برداری، بخش مهم و حساس از مطالعه است که باید یه آن توجهی خاص داشت؛ چون موفقیت دانش‌آموزان را تا حدود زیادی تضمین خواهد کرد و مدت زمان لازم برای یادگیری را کاهش خواهد داد. خواندن بدون یادداشت برداری یک علت مهم فراموشی است.
1- خواندن بدون نوشتن: همان طور که اشاره شد این روش مطالعه نادرست است. مطالعه فرآیندی فعال و پویا است و برای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطلب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز، خصوصا قبل از امتحان، بتوان از روی نوشته‌ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا به خاطر سپرد.
2- خط کشیدن زیر نکات مهم: این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر باشد ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش، بعضی افراد به جای آنکه تمرکز و توجه بر روی یادگیری و درک مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن روی نکات مهم می‌شود. حداقل روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملا درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط بکشند نه آنکه در کتاب دنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن خط بکشند.
3- حاشیه نویسی: این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است ولی باز هم روشی مناسب برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می‌تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیت چندانی برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.
4- خلاصه نویسی: در این روش دانش‌آموز مطالب را می‌خوانید و آنچه را درک کرده است بصورت خلاصه بر روی دفتری یادداشت می‌کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روش‌های قبلی بهتر است، چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده، سپس آن‌ها را یادداشت می‌کند اما باز هم بهترین روش برای خواندن نیست.
5- کلیدبرداری: کلیدبرداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است. در این روش دانش‌آموز پس از درک مطلب، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می‌کند و در واقع کلمه کلیدی، کوتاهترین و راحت‌ترین و بهترین و پرمعنی‌ترین کلمه‌ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می‌شود.
6- خلاقیت و طرح شبکه ای مغز: این روش بهترین شیوه برای یادگیری خصوصاً فراگیری مطالب درسی است. در این روش دانش‌آموز مطالب را می‌خواند، پس از درک حقیقی آن ها نکات مهم را به زبان خود (و نه به صورت جملات کتابی) و به صورت کلیدی یادداشت می‌کند و سپس کلمات کلیدی را بر روی طرح شبکه‌ای مغز می‌نویسد (در واقع نوشته‌های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی کرده و نکات اصلی و فرعی را مشخص می‌کند) تا در دفعات بعد به جای دوباره‌خوانی کتاب، فقط به طرح شبکه‌ای تولید شده مراجعه کرده و با دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بر روی طرح شبکه‌ای مغز آن‌ها را خیلی سریع مرور کند. این روش درصد موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان را تا حدود بسیار زیادی افزایش می‌دهد و درس خواندن را بسیار آسان می‌کند و بازده مطالب را افزایش می‌دهد.
منبع: http://tizland.ir
اولین نکته‌ای که در هنگام درس خواندن باید مورد توجه دانش‌آموز باشد، مکان و زمان درس خواندن است، شرایط محیطی و زمانی در نحوه یادگیری و ماندگاری مطالب در ذهن، بسیار موثر است. توصیه می‌شود دانش‌آموز مکان و زمانی را برای مطالعه انتخاب کند که تمرکز حواس بیشتری را برای وی به دنبال داشته باشد و دانش‌آموز با فکری آُسوده در مکانی مناسب و آرام و بدون سروصدا به درس خواندن بپردازد.
رفت و آمدهای مکرر، هوای نامناسب، گفت‌وگوی اطرافیان و موارد دیگر می‌تواند در چگونگی مطالعه دانش‌آموز موثر باشد.
از طرفی رنگ، نور و تهویه محل مطالعه نیز از موضوعات شایان توجه است، زیرا با خستگی و حتی میزان یادگیری نسبت مستقیم دارد. رنگ محیط هر چه روشن‌تر باشد، برای ایجاد آرامش و تمرکز مفیدتر است.
به علاوه، هنگام مطالعه مغز به میزان زیادی اکسیژن نیاز دارد که این میزان از محل تهویه مناسب فراهم می‌شود، بنابراین بهتر است دانش‌آموز هنگام مطالعه استراحت‌های کوتاهی به خود بدهد و در فضای باز چند نفس عمیق بکشد.
بسیاری از افراد معتقدند مطالعه باید صبح‌ها انجام شود. اما افرادی نیز ترجیح می‌دهند شب‌ها را برای مطالعه کردن انتخاب کنند. بنابراین با توجه به شناختی که هر فرد از خود دارد، باید تشخیص دهد که بهترین زمان مطالعه برای او چه زمانی است. البته مطالعات زیاد، حاکی از آن است که مغز در ساعات ابتدایی صبح، آمادگی بیشتری برای فراگیری دارد. اما گر کسی در این ساعات نمی‌تواند تمرکز داشته باشد، می‌تواند با توجه به خصوصیات خود زمان دیگری را برای مطالعه انتخاب کند.
دومین نکته قابل تامل که در جهت حل مشکل این دسته از دانش‌آموزان به ذهن می‌رسد، تغییر روش‌ها و تکنیک‌های مطالعه است. بسیاری از روش‌های درس خواندن دانش‌آموزان غلط هستند، به عبارتی عادت‌هایی هستند که دانش‌آموز به مرور در طی زمان تحصیل خود به علت تکرار و اصرار بر استفاده از روش غلط خود، به آن دچار شده است. این دسته از دانش‌آموزان درصورتی که تکنیک مطالعه خود را تغییر دهند و از روش‌های پیشنهادی به صورت گام به گام و صحیح بهره برند، می‌توانند شانس خود را آزمایش کرده و در آزمون‌ها و امتحانات نمرات بهتری را کسب کنند.
شیوه صحیح مطالعه، مزیت‌هایی مانند کاهش زمان مطالعه، افزایش میزان یادگیری، طولانی کردن مدت زمان نگهداری مطالب در حافظه و به خاطرسپاری آسان‌تر اطلاعات را به دنبال دارد.
برای داشتن مطالعه‌ای اثربخش نوشتن نکات مهم در حین خواندن ضروری است تا برای مرور مطالب، دوباره لازم نباشد کتاب خوانده شود و در زمانی کوتاه از روی یادداشت‌های خود، مطالب را بتوان مرور کرد.
یادداشت‌برداری، بخش مهم و حساس از مطالعه است که باید یه آن توجهی خاص داشت؛ چون موفقیت دانش‌آموزان را تا حدود زیادی تضمین خواهد کرد و مدت زمان لازم برای یادگیری را کاهش خواهد داد. خواندن بدون یادداشت برداری یک علت مهم فراموشی است.
1- خواندن بدون نوشتن: همان طور که اشاره شد این روش مطالعه نادرست است. مطالعه فرآیندی فعال و پویا است و برای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطلب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز، خصوصا قبل از امتحان، بتوان از روی نوشته‌ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا به خاطر سپرد.
2- خط کشیدن زیر نکات مهم: این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر باشد ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش، بعضی افراد به جای آنکه تمرکز و توجه بر روی یادگیری و درک مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن روی نکات مهم می‌شود. حداقل روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملا درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط بکشند نه آنکه در کتاب دنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن خط بکشند.
3- حاشیه نویسی: این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است ولی باز هم روشی مناسب برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می‌تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیت چندانی برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.
4- خلاصه نویسی: در این روش دانش‌آموز مطالب را می‌خوانید و آنچه را درک کرده است بصورت خلاصه بر روی دفتری یادداشت می‌کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روش‌های قبلی بهتر است، چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده، سپس آن‌ها را یادداشت می‌کند اما باز هم بهترین روش برای خواندن نیست.
5- کلیدبرداری: کلیدبرداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است. در این روش دانش‌آموز پس از درک مطلب، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می‌کند و در واقع کلمه کلیدی، کوتاهترین و راحت‌ترین و بهترین و پرمعنی‌ترین کلمه‌ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می‌شود.
6- خلاقیت و طرح شبکه ای مغز: این روش بهترین شیوه برای یادگیری خصوصاً فراگیری مطالب درسی است. در این روش دانش‌آموز مطالب را می‌خواند، پس از درک حقیقی آن ها نکات مهم را به زبان خود (و نه به صورت جملات کتابی) و به صورت کلیدی یادداشت می‌کند و سپس کلمات کلیدی را بر روی طرح شبکه‌ای مغز می‌نویسد (در واقع نوشته‌های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی کرده و نکات اصلی و فرعی را مشخص می‌کند) تا در دفعات بعد به جای دوباره‌خوانی کتاب، فقط به طرح شبکه‌ای تولید شده مراجعه کرده و با دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بر روی طرح شبکه‌ای مغز آن‌ها را خیلی سریع مرور کند. این روش درصد موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان را تا حدود بسیار زیادی افزایش می‌دهد و درس خواندن را بسیار آسان می‌کند و بازده مطالب را افزایش می‌دهد.
منبع: http://tizland.ir
