به مناسبت سالروز وفات حضرت ام البنین علیهاالسلام
ام البنین صدایت کنیم یا مادر ادب؟
مگر می شود از این مادر سخن نگفت، مادری که با تمام احساسات و علاقه مادری اش، وقتی خبر شهادتِ پسرش را، امیدش را و نور چشمش را شنید، تنها سخنی که گفت این بود: پسرم فدای حسین فاطمه!
سلام بر تو، مادر وفا، مادر ادب و مادر عشق!
همچون بسیاری از دختران، فاطمه با هزار آرزو و آمال به خانه‌ی همسر می‌رود و می‌شود عروس خانه‌ی امیرمؤمنان علی علیهالسلام، عروس خانه‌ی پادشاه دو جهان؛ اما این سِمَت آرزو و آمال او نبود؛ آرزوی او با آرزوهای دیگر عروسان متفاوت بود؛ آرزوی او کنیزی فرزندان فاطمه سلام الله علیها و ریزه‌خواری از سفره‌ی مولایش علی علیهالسلام بود.
این بار عقیل، برادر علی علیهالسلام پا پیش می‌گذارد و با دانستن ویژگی‌هایی که از فاطمه و نسبش، او را از پدر برای برادرش خواستگاری می‌کند.
پدر فاطمه «حزام بن خالد» از قبیله "بنی کلاب" و مادرش «لیلا بنت شهید بن عامر» می‌باشد. فاطمه نسبی دارد درخشان ؛ به طوری که در تاریخ آمده مادر و پدر او از قبایل بسیار اخلاقی در پیش از اسلام و مشهور بودند.
"بنی کلاب" از جهات مختلف همچون داشتن مقام های مهم در قبل از اسلام و همچنین شجاعت و پهلوانی در عرب شهره بودند. نسب مادری اش نیز در اعراب جزو انساب عالی است.(2)
پدر از شنیدن این خبر از جهاتی خوشحال می شود و از جهتی در ابتدا دختر خود را لایق این وصلت نمی داند، اما بالاخره راضی می شود. وقتی خبر خواستگاری به گوش فاطمه می رسد، با سربلندی و افتخار پاسخ مثبت می دهد.(3)
همچون بسیاری از دختران، فاطمه با هزار آرزو و آمال به خانه‌ی همسر می رود و می شود عروس خانه‌ی امیرمؤمنان علی علیهالسلام، عروس خانه‌ی پادشاه دو جهان؛ اما این سِمَت آرزو و آمال او نبود؛ آرزوی او با آرزوهای دیگر عروسان متفاوت بود؛ آرزوی او کنیزی فرزندان فاطمه سلام الله علیها و ریزه خواری از سفره ی مولایش علی علیهالسلام بود.
بعد از گذشت ایامی، خصلتی از او برای علی علیهالسلام نمایان می شود؛ ادب، علاقه او به اهل بیت (علیهم السلام) و بصیرت او ایجاب می کرد که نظری را با همسرش در میان بگذارد: "مولای من، اگر ممکن است دیگر مرا فاطمه مخوانید."
حضرت فرموند: چه شده ، برای چه چنین چیزی را می خواهی؟
عرضه داشت: "مولای من وقتی شما مرا فاطمه خطاب می کنید گویا فرزندانتان یاد مادرشان می افتند و بغضی گلویشان را می فشارد."
و آن جا می شود که فاطمه کلابیه، نام ام البنین را با خود همراه می‌کند، مادر پسرانی که با تربیت چنین مادری می شوند پاسبانان حریم حسینی.
به واقع ادب و احترام یک انسان چگونه می تواند نهایت کمال را در خود جای دهد تا جایی که وقتی عباس و فرزندان دیگرش به دنیا آمدند، به هر کدام می گفت: مبادا حسنین (علیهما السلام) را برادر خطاب کنید، مبادا زینبین (سلام الله علیهما) را خواهر خطاب کنید. آنها فرزندان فاطمه (سلام الله علیها) هستند و شما مادرتان فاطمه کلابیه است، مادر آنها سیده زنان هر دو جهان است و مادر شما آرزو دارد که او را جزو کنیزان مادرشان حساب کنند، مبادا وقتی خدمت آنها می رسید با صدای بلند صحبت کنید، مبادا پیش از آنها سخن بگویید، مبادا در محضرشان بی ادبی کنید، مبادا پیش از آنها حرکت کنید؛ و چه خوب تربیت کرد این فرزندان را....
| بیشتر بخوانیم: ام البنین ، پاسدار خاطره عاشورا امّ البنین علیهاالسلام، الگوی سبک زندگی ولایی ام البنین علیهاالسلام، مادر فضیلت ها ارادت خاص ام البنین، به فرزندان حضرت زهرا(س)! |
صحنه ی علاقه و ادب این بانو نسبت به نوادگان رسول خدا و فرزندان حضرت زهرا سلام الله علیها تمام شدنی نبود؛ وقتی خدا به او و علی (علیهالسلام) 4 قرص قمر می دهد و از همه قمر تر، عباس را عطا فرمود، او عباسش را در آغوش می گرفت و به دور کودکان زهرا(سلام الله علیها) می گشت و می گفت: عباس من به فدایتان! به فدای تو حسن جان! به فدای تو زینب جان. به فدای تو ام کلثوم و به فدای تو حسین فاطمه. من کنیز این خانه ام و شما اربابان فضل و کمال!
این جا است که ادب در برابر این بانو کم می آورد و سر تعظیم فرو می برد.
همه ی عالم به فدای حسین فاطمه
ام البنین در واقعه کربلا حضور نداشت. هنگامی که کاروان اسرای کربلا وارد مدینه شد و آمدند که خبر شهادت فرزندانش را به ام البنین بدهند؛ او تنها و تنها از حسین علیهالسلام می پرسید و می گفت: «ای کاش فرزندانم و تمامی آنچه در زمین است فدای حسین می شد و او زنده می ماند.» (4)کلام آخر
ام البنین در واقعه کربلا حضور نداشت. هنگامی که کاروان اسیران کربلا وارد مدینه شد و آمدند که خبر شهادت فرزندانش را به او بدهند؛ او تنها و تنها از حسین علیهالسلام می پرسید و جمله ای بیان می فرمود: «ای کاش فرزندانم و تمامی آنچه در زمین است فدای حسین می شد و او زنده می ماند.»
او، بعد از زینب کبری علیهاالسلام دار فانی را وداع گفت، ولی تاریخ نگاران سال ارتحال او را متفاوت نگاشته اند، به طوری که عده ای آن را سال 70 ق بیان کرده اند و عده دیگری تاریخ وفات ایشان را، سیزدهم جمادی الثانی سال 64 ق دانسته اند که نظر دوم از شهرت بیشتری برخوردار است. (5)
ام البنین را در بقیع، در جوار امام حسن مجتبی علیهالسلام، فاطمه بنت اسد علیهاالسلام و دیگر شخصیت های اسلامیِ مدفون در آن جا به خاک سپردند.
پی نوشت:
1- کتاب «ماه به روایت آه» به قلم ابوالفضل زرویی نصرآباد.
2- به نقل از بیانات حجت الاسلام و المسلمین استاد عبدالحسین بندانی نیشابوری.
3- مولد عباس بن علی (علیهالسلام)، محمد علی الناصری، صص 38 -36.
4- حسون، اعلام النساء، ۱۴۱۱ق، ص۴۹۶-۴۹۷؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، ۱۳۶۴ش، ج۳، ص۲۹۳؛ ر.ک . دخیل، العباس، ۱۴۰۱ق، ص۱۸.
5- محدثات شیعه، دکتر شهلا غروی نایینی، ص 53.
