شرح اصطلاحات اصولی؛
آشنایی با اصطلاح اصولی «حسن و قبح شرعی»
حسن و قبح شرعی، مقابل حسن و قبح عقلی بوده و عبارت است از حسن و قبح افعال اختیاری انسان که ناشی از حکم شارع به حسن و یا قبح آنها میباشد؛ یعنی هر فعلی را که شارع به حُسن آن حکم کرد، حَسن است و هر فعلی را که به قبح آن حکم نمود، قبیح است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : سه شنبه 1396/12/08 ساعت 12:55
حسن و قبح شرعی
حسن و قبح شرعی به حسن یا قبح امری به اعتبار تعلق حکم شرع به آن اطلاق میشود.
تعریف
حسن و قبح شرعی، مقابل حسن و قبح عقلی بوده و عبارت است از حسن و قبح افعال اختیاری انسان که ناشی از حکم شارع به حسن و یا قبح آنها میباشد؛ یعنی هر فعلی را که شارع به حُسن آن حکم کرد، حَسن است و هر فعلی را که به قبح آن حکم نمود، قبیح است؛ به بیان دیگر، تنها مناط حسن و قبح افعال، حکم شارع است و صرف نظر از آن، مناط دیگری برای حسن و قبح وجود ندارد؛ پس اعمال ذاتاً نه خوب و نه بد میباشند، بلکه خوبی و بدی آنها به نظر شارع بستگی دارد؛ «الحسن ما حسّنه الشارع والقبیح ما قبّحه الشارع».
در این نظریه، حسن و قبح تابع اعتبار شارع است، پس اگر شارع قضیهای را به گونهای دیگر اعتبار کند، یعنی آن چه را که تا به حال حسن و نیکو میدانست، از امروز به بعد تقبیح نماید، چیزی که تا دیروز نیکو بود از امروز قبیح میشود و اگر کاری را که شارع تا کنون قبیح میدانست، از امروز نیکو شمارد، آن کار حسن میشود.
بررسی
اشاعره منکر حسن و قبح عقلی افعال بوده و معتقدند حسن و قبح افعال تابع اعتبار شرع است. عدلیه ( معتزله و امامیه ) معتقدند برخی افعال با قطع نظر از حکم شارع، در نظر عقل، حسن میباشد (به صورت علّت تامه یا مقتضی)، مانند: عدالت و علم ، و برخی دیگر قبیح میباشد، مانند: ظلم و جهل ، و تعدادی دیگر نه حسن است و نه قبیح، مانند: راه رفتن و آب خوردن. [۱] [۲]
ــــــــــــ
پانویس
۱. ↑ مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۲۰۹.
۲. ↑ بحرانی، محمد صنقور علی، المعجم الاصولی، ج۲، ص۳۳.
منبع: پایگاه اینترنتی ویکی فقه
حسن و قبح شرعی به حسن یا قبح امری به اعتبار تعلق حکم شرع به آن اطلاق میشود.
تعریف
حسن و قبح شرعی، مقابل حسن و قبح عقلی بوده و عبارت است از حسن و قبح افعال اختیاری انسان که ناشی از حکم شارع به حسن و یا قبح آنها میباشد؛ یعنی هر فعلی را که شارع به حُسن آن حکم کرد، حَسن است و هر فعلی را که به قبح آن حکم نمود، قبیح است؛ به بیان دیگر، تنها مناط حسن و قبح افعال، حکم شارع است و صرف نظر از آن، مناط دیگری برای حسن و قبح وجود ندارد؛ پس اعمال ذاتاً نه خوب و نه بد میباشند، بلکه خوبی و بدی آنها به نظر شارع بستگی دارد؛ «الحسن ما حسّنه الشارع والقبیح ما قبّحه الشارع».
در این نظریه، حسن و قبح تابع اعتبار شارع است، پس اگر شارع قضیهای را به گونهای دیگر اعتبار کند، یعنی آن چه را که تا به حال حسن و نیکو میدانست، از امروز به بعد تقبیح نماید، چیزی که تا دیروز نیکو بود از امروز قبیح میشود و اگر کاری را که شارع تا کنون قبیح میدانست، از امروز نیکو شمارد، آن کار حسن میشود.
بررسی
اشاعره منکر حسن و قبح عقلی افعال بوده و معتقدند حسن و قبح افعال تابع اعتبار شرع است. عدلیه ( معتزله و امامیه ) معتقدند برخی افعال با قطع نظر از حکم شارع، در نظر عقل، حسن میباشد (به صورت علّت تامه یا مقتضی)، مانند: عدالت و علم ، و برخی دیگر قبیح میباشد، مانند: ظلم و جهل ، و تعدادی دیگر نه حسن است و نه قبیح، مانند: راه رفتن و آب خوردن. [۱] [۲]
ــــــــــــ
پانویس
۱. ↑ مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۲۰۹.
۲. ↑ بحرانی، محمد صنقور علی، المعجم الاصولی، ج۲، ص۳۳.
منبع: پایگاه اینترنتی ویکی فقه