تبیان، دستیار زندگی

بررسی عملکرد صدا و سیما در نوروز

چهره نوروزی صدا و سیما

عید است و نشاط و شادی و تفریح‌اش؛ نوروز هر مقدار هم با مسافرت، گشت و گذار و دید و بازدید همراه باشد باز طعم آن با تلویزیون بهتر خواهد بود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
صدا و سیما
برنامه‌های سیما برای بسیاری از خانواده‌ها نمک نوروز است و از سین هشتم سفره تحویل سال تا پای همراهی در پاسی از شب محسوب می‌شود.

در میان وظایف صدا و سیما آنچه در نوروز بیشتر به کار می‌آید و مخاطب به آن نیاز دارد در حوزه تفریح و سرگرمی است که مسئولین رسانه ملی سعی دارند با انتشار سریال‌های تلویزیونی، فیلم‌های سینمایی و مسابقات گوناگون به خوبی به این وظیفه عمل کنند.

تا چند سال پیش واقعا نوروزهای سیما جز سریال‌های تلویزیونی بعلاوه چاشنی فیلم های سینمایی برنامه‌ی چشمگیری نداشت اما رفته رفته جدول پخش برنامه‌های نوروز متنوع‌تر و جذاب‌تر شد.


با توجه به متکثر شدن رقبای رسانه ملی و ذائقه مخاطبان تلویزیون، این  جذابیت و تنوع یک لازمه و ضرورت است. علاوه بر اینکه به نیاز سرگرمی و تفریح مخاطب  توسط رسانه ملی پاسخ داده می‌شود می‌بایست سطح بالاتری از استانداردهای مربوطه در برنامه های نوروزی رعایت شود، چرا که تلویزیون در این ایام سرگرمی ای در کنار سایر تفریحات محسوب شده و باید بتواند جای خود را حفظ کند.

سرگرمی سالم

"سالی که نکوست از بهارش پیداست" رسانه ملی با شروع متفاوت، جذاب و نشاط آفرین می تواند سال خوبی را برای خود و جامعه( به سهم خود) رقم بزند؛ باید دید فرصت امسال چگونه می گذرد.

شاد بودن اولین ویژگی در جذابیت برنامه‌های نوروزی است و همه تلاش‌ها بر آن است که برنامه‌ها، در هر  ژانری که هستند شادی آفرین و بانشاط باشند. این نکته می‌تواند برای صدا و سیمای ایران هم مزیت باشد و هم پاشنه آشیل؛ مزیت آنجا ایجاد می‌شود که روحیه نشاط در این برنامه ها منجر به جلب نظر بیشتر و رضایت مخاطب خواهد شد و پاشنه آشیل آن نیز از این جهت است که رقیبی دارد بعنوان ماهواره که در شادی آفرینی، خود را محدود به اصول اخلاقی نمی کند و مخاطبان خاص خود را داشته و دام کاذب برای مخاطبان دیگر هم پهن می کند و این باعث می‌شود رسانه ملی رسالتی حساس داشته و کار سخت‌تری در ارائه استانداردها داشته باشید تا با جذابیت بیشتر مخاطبان را به سوی خود کشانده و از اثرات منفی سرگرمی‌های کاذب و گذرای ماهواره مصون بدارد.

گزارش ها چه می گویند؟

تکیه مسئولان در ارائه گزارش ها و تحلیل آنها، رویکرد کمی دارد. نگاهی به بخشی از گزارش معاون سیما برای نوروز سال گذشته سیما بندازید: "در نوروز 96 شبکه های یک، دو و سه سریال های نمایشی تولید امسال را خواهند داشت. مجموعا 211 قسمت سریال در نوروز 96 از شبکه های مختلف پخش می شوند. 120 فیلم سینمایی نیز آماده پخش است. که از شبکه های یک، دو، سه، چهار و پنج هر کدام 15 فیلم؛ شبکه نمایش 30 فیلم و شبکه کودک هم 15 فیلم انیمیشن را پخش خواهند کرد."(1) معمولا در نشست معرفی برنامه‌های نوروزی سیما همین ادبیات حاکم است ادبیاتی که بیشتر بر تعداد برنامه‌ها حکایت می‌کند تا ارائه کیفی آنها در سوژه، ساخت و... .

نظر سنجی ها چه می گویند؟

نظر سنجی‌های رسمی درباره سریال‌های نوروز چند سالی است که به اطلاع عموم می‌رسد، فصل مشترک نتایج آنها هم تقریبا یکسان است که از جمله آنها می‌توان به رضایت از برنامه‌های پخش شده، افزایش آن نسبت به سال قبل و افزایش مخاطبان نوروزی رسانه ملی نسبت به برنامه های ماهواره‌ای نام برد.

البته جای سوال است که معیارهای سنجش این رضایت چیست؟ دقت درانتخاب جامعه آماری و نظر سنجی چه میزان است؟  ابزارها و روش‌های نظر سنجی چیست؟ و در نهایت اینکه آیا این نظرسنجی ها در سنجش همه اطراف مسئله جامع است و تحلیل آن در بهبود روند تولید نوروز سال بعد چگونه کاربرد دارد؟

نتیجه نظرسنجی‌های مردمی که توسط رسانه‌ها انجام و منتشر می‌شوند با نظر سنجی‌های رسمی تفاوت‌هایی دارد از موارد مطروحه در این نظر سنجی‌ها اشاره به سوژه و روندهای تکراری سریال‌ها، نداشتن برنامه جذاب ایده آل و تقلید از ماهواره است.


به کجا می رویم

از همین الان می‌توان نتایج نظر سنجی های نوروز 97 را حدس زد، برنامه هایی چون خندوانه، دورهمی و سه ستاره در صدر نظر سنجی‌ها قرار خواهند گرفت و عامل هنرمندان به ویژه حضور خوانندگان که قطعا امسال متفاوت‌تر هم خواهد بود بسیار در جذابیت برنامه‌های مذکور موثر خواهد بود.

در واقع قصه جذابیت، هر سال با ریتم همیشگی تکرار خواهد شد اما باید دید این قصه تا کی ادامه خواهد داشت و چه زمانی و با کدام خلاقیت شاهد قرائت‌های جذاب در قالب‌های گذشته و نوآوری‌های بدیع در برنامه‌های نوروزی خواهیم بود.

معاون سیما در گزارش سال قبل گفت: "در 6 سال آینده، نوروز ما با اعیاد شعبان و رجب همراه خواهد بود." اشاره‌ای که نشان می‌دهد فضای عید این چند سال باید با نشاط افزون تر نسبت به قبل همراه باشد و برنامه‌های 97 نشان می‌دهد آیا چنین رویکردی پیش رو خواهد بود و مورد توجه است.

پی‌نوشت:

1. برنامه های نوروزی سیما تشریح شد، جام جم آنلاین، اسفند 1395