تاثیر نماز بر سلامت جسمی كودكان
و أمر اهلك بالصلوه و اصطبر علیها
و خانواده ات را به نماز و صبر نمودن بر آن امر كن
(سوره مباركه طه ـ آیه شریفه 132)
سلامت كودكان، از آرزوها و ایده آل های همه جوامع بشری است، از این رو مجامع بین المللی متعددی با قصد حمایت از سلامتی كودكان به وجود آمده اند. اما آنچه كه كمتر مورد توجه همه این مجامع بوده است، توجه به نقش عمیق دستورات دینی در ایجاد سلامتی کودکان باشد.
به عنوان مثال حدود دو دهه پیش، مجامع علمی جهان، شیر مادر را برای شیرخواران ، بی كفایت تشخیص دادند و اقدام به تهیه شیر خشكی كه گمان می بردند، مفیدتر از شیر مادر است، نمودند و انواع شیر خشك را با تبلیغات وسیع به نفع آنها و علیه شیر مادر، به بازار فرستادند. این در حالی بود كه از قرن ها پیش در آیات استوار قرآن از جمله آیه شریفه 233 از سوره مباركه بقره و آیه 12 از سوره مباركه لقمان، چند بار تاكید بر استفاده از شیر مادر، آن هم تا سن دو سالگی شده بود. با این وجود بسیاری از مادران(از جمله حتی مادران مسلمان)، گول تبلیغات علمی را خوردند و به كودكان خود به جای حیاتی ترین ماده غذایی كه توسط آفریدگار هستی تولید و توصیه شده بود، شیر خشك بی خاصیت و مضر ساخت انسان ها را خوراندند.
اما چند سال بعد با پیشرفت دانش، برخی برتری های شیر مادر، روشن شد و این بود كه دامنه تبلیغ علیه آن محدود تر شد و علم نسبی بشر اعلام كرد: "شیر مادر، حداقل تا 6 ماهگی مفیدترین ماده غذایی برای كودكان است" كه این دستور نیز هنوز، با دستور قرآنی، كمی متناقض به نظر می رسید. تا این كه آخرین تلاش های بشر برای بررسی هر چه بیشتر محتویات شیر مادر و شناسایی اجزای آن به نتیجه رسید و كار به آنجا كشید كه سرانجام در سال های اخیر، علم به این حقیقت اعتراف كرد كه : شیر مادر ، آن هم تا دو سال، ضروری ترین، اساسی ترین و حیات بخش ترین نیاز كودك به شمار می آید و محرومیت كودك از شیرمادر، او را در معرض طیف بسیار وسیعی از بیماری های جسمی و روانی، قرارمی دهد و آیات شكوهمند قرآن و فرمایشات معصومین(ع) در این مورد همچنان استوار و درخشان بر جای خود بود.(1)
با این مقایسه می توان نتیجه گرفت كه وقتی یكی از ساده ترین دستورهای قرآنی تا بدین حد در تامین سلامت كودكان نقش دارد، دستورات مؤكد و مكرر آن(مثل نماز) تا چه اندازه ای مفید و سودمندند.
واقعیت این است كه سودمندی نماز برای سلامت جسمی كودكان، به وضوح قابل مشاهده است. از جمله این كه با پایبندی به نماز در جامعه، می توان به راحتی با آن گروه از بیماری های مادرزادی بسیار شایع در نوزادان كه بر اثر فسادهایی مانند اعتیاد، الكلیسم، بیماری های مقاربتی و ... به وجود می آیند، مبارزه نمود.
"كودك آزاری" كه بخش مهمی از علل بستری و مراجعه كودكان به مراكز پزشكی و روان پزشكی را تشكیل می دهد، در پرتو نماز و در جامعه نمازگزار، بی معنی به حساب می آید.
عفونت های گوناگونی كه در كودكان ایجاد بیماری می كنند، توسط نماز تعدیل می شوند؛ به عنوان مثال به اثبات رسیده است كه بخش مهمی از مرگ و میر نوزادان در بدو تولد به دلیل تماس با بدن آلوده اطرافیان(از جمله دست های آنها) است كه طهارت دائمی ناشی از نماز می تواند یك عامل مهم پیشگیری از این قبیل مرگ ها باشد.
اگر به این قبیل مثال ها، فواید دیگر ناشی از زندگی یك كودك، در خانواده ی مذهبی را اضافه كنیم(مثلا سنت حسنه ختنه کردن نوزادان پسر كه خطر عفونت های ادراری را در آنها تا صد برابر كاهش می دهد و یا عادت پیدا كردن به مسواك و ...)، خواهیم دید كه چگونه تعالیم اسلامی، كودكان را در معرض سلامت جسمانی قرار می دهد.
از آنجا كه بخش عمده ای از بیماری هایی عفونی شایع در کودکان از جمله حصبه(تیفوئید)، فلج اطفال ، هپاتیت A و ... از طریق مدفوعی ـ دهانی( Fecal-Oral) انتقال می یابند، می توان با آموزش وضو به كودكان كه در واقع نوعی آموزش پاكیزگی و طهارت است،از میزان بروز و شیوع این بیماری ها به شدت كم نمود، همان طور كه امروزه در ممالك پیشرفته غربی، آموزش شستن دست ها قبل از صرف غذا(كه اتفاقا با اوقات نماز، تقریبا مقارنت دارد) از اصول اولیه ای است كه به کودکان، در مدارس ابتدایی، آموزش داده می شود.علاوه بر محاسن جسمی بسیار متعددی كه از زندگی یك كودك در یك خانواده مومن و نمازگزار، برای او حاصل می شود(از جمله این كه مادر مومن كودك، با اقتدای به قرآن و سخن معصومین(ع) كودكش را تا دو سال كامل شیر می دهد و این وظیفه بی نهایت بزرگ را به بهانه ای ، از جمله اشتغال در بیرون منزل و ... رها نمی كند و در نتیحه كودك خود را در مقابل طیف وسیعی از بیماری های مرگبار جسمی و روانی، انحرافات و اعتیاد و ...در آینده ایمن و واكسینه می كند)(2)، می توان بدین نكته مهم نیز توجه نمود كه ملكه شدن عادت حسنه نماز در خود كودك، صرف نظر از عظمت های معنوی بی شمار آن، به خاطر فواید پزشکی فراوانی كه در نماز یافت می شود، سبب خواهد شد كه همه این محاسن در آینده، كودك را همراهی كند و او را در ساختن یک زندگی سالم و موفق یاری دهد.
پی نوشت:
(1)علاوه بر آیه شریفه قرآن، احادیث متعددی از معصومین(ع)، به خصوص پیامبر اكرم(ص) و حضرت علی(ع)، مبنی بر این كه شیر مادر مفیدترین غذا برای كودك است، به ما رسیده است.
(2)برای مطالعه پیرامون محاسن متعدد تغذیه كودك با شیر مادر، رجوع شود به متن سخنرانی های استاد دكتر علی اصغر وحیدی، در كلاس های تئوری اطفال در دانشكده پزشكی دانشگاه علوم پزشكی كرمان
*مطالب مرتبط:
تاثیر نماز بر بیماری های همه گیر (اپیدمیك)