تحریف تاریخ به چه قیمتی؟!

سریال هایی که در دهه فجر امسال روی آنتن رفت جدای از مجموعه های تکراری نسبتی با موضوع روزهای انقلاب اسلامی نداشت. اگرچه سریال «رنج پنهان» برای این ایام در حال آماده شدن بود اما به پخش نرسید و حالا با پایان یافتن دهه فجر چند شبی است روانه آنتن شده است، سریالی که کاملا مرتبط با روزهای انقلاب است و اگر تنها کمی زودتر پخش می شد مطمئنا بینندگان بیشتری را همراه می کرد و مسئولین رسانه ملی مجبور به پخش سریالی نیمه آماده «ستارخان» نبودند.
اینکه سریال های مناسبتی از مجموعه های مورد توجه در مناسبت های مختلف است قابل انکار نیست و اگر با ساختار و محتوایی با کیفیت تولید شوند تجربه نشان داده از پر مخاطب ترین سریال های تلویزیونی خواهند بود. اما معمولا این اتفاق نمی افتد و این سریال ها که با طی کردن یک فرآیند تولید کوتاه مدت آماده پخش می شوند تنها از لحاظ پر کردن آنتن در یک مناسبت مورد توجه قرار می گیرند بدون اینکه بار محتوایی و ساختار قابل قبولی داشته باشند.

روایت حاشیه ساز ورزی از ستارخان
اواسط آذر ماه امسال اعلام شد محمدرضا ورزی قصد ساخت سریالی تاریخی در مورد دوران مشروطه دارد که زندگی ستارخان و باقرخان را روایت می کند. سریالی که به عنوان یکی از سریال های دهه فجر در مسیر تولید قرار گرفته بود بدون اینکه ارتباطی با این ایام داشته باشد.
ورزی از نظر تعداد سابقه ای پرکار در ساخت سریال های تاریخی دارد اما برخلاف این رزومه پر و پیمان نتیجه ای که از آثار ساخته شده توسط او حاصل شده چندان رضایت بخش نبوده؛ معمای شاه پر حاشیه ترین سریال تاریخی اوست.
با این حال تازه ترین سریال محمدرضا ورزی در حالی در دهه فجر روی آنتن رفت که کیفیت ساختاری پایین سریال موجب شد چنان که باید از سوی مخاطبان مورد توجه قرار نگیرد. حالا تعدادی از نمایندگان مجلس نیز در نامه ای به رئیس سازمان صداو سیما، با اعتراض به پخش سریال «ستارخان» آن را توهین به اقوام «لر» خواندند.
این نمایندگان با توهین آمیز خواندن دیالوگ های این سریال، اینکه سهم قوم لر در مشروطه تا حد واکس زدن کفش تنزل داده شده را گستاخانه دانسته اند.
در بخشی از نامه آمده است: «نمایندگان امضا کننده خواستار عذرخواهی رسمی صداو سیما بابت این توهین ها و برخورد قاطع و اخراج عوامل توهین به قومیت ها از صدا و سیما و جلوگیری از تکرار این گونه بی حرمتی ها می باشند.»

اعتراض نواده سردار ملی به سریال ستارخان
از طرفی سامی سردار ملی، نواده ستارخان درباره این سریال نوشته است: در جریان ساخت این سریال «ستارخان» با دعوت محمدرضا ورزی، کارگردان محترم، در کاخ سعد آباد حضور یافتم و پس از دیدار با چندی از بازیگران پروژه، شاهد چند دقیقه از فیلم برداری نیز بودم. بازی عاشقانه و پر از احساس آقای نیک پور در نقش ستارخان علی رغم سن بالای ایشان و احترام و ارادتی که از صمیم قلب نسبت به سردارملی داشتند مرا به تحسین واداشت و قابل تقدیر است. با اینحال پس از مشاهده سریال از رسانه ملی، مواردی آشکار شده و اشکالاتی خود نمایی کرد. 
بدیهی است که مخاطبان فیلم ها و سریال ها از تمام رده های سنی و طبقاتی جامعه بوده و برخی افراد ممکن است وقایع تاریخی را چنانچه در فیلم و سریال می بینند در ذهنشان نقش ببندد پس باتوجه به این نکته امانتداری تاریخی در ساخت این مجموعه ها لازم الاجرا و از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
درمورد سریال «ستارخان» نیز در نگاه اول کار بسیار بزرگی کلید خورده بود و انتظار می رفت با این کار، ادای دینی در حق ستارخان انجام گیرد ولی در عمل همانند شمشیر دولبه عمل کرد؛ بطوریکه از یک سو با توجه پخش این سریال باعث شناساندن ستارخان به آن قسم از جامعه ای شد که نام قهرمان ملی عصر مشروطه را فقط در دوران تحصیل برای رفع امتحانات آخر سال به حافظه کوتاه مدت سپرده بودند و حتی سر جلسه امتحان نیز تردید می کردند که شهرت ستارخان سردار ملی است یا سالار ملی.
ولی درمورد افراد آگاه و علاقه مند به مسائل تاریخی و ارادتمندان قهرمانان ملی، انعکاس  برخی مسائل خیالی در این سریال باعث رنجش و عذاب بوده و موجبات نگرانی آنان را فراهم کرده که نکند باعث بدآموزی افراد عادی جامعه و نسل های آینده کشورمان گردیده و جبران آن بسیار سخت و مشکل باشد.

داستان «سرزمین کهن» تکرار می شود؟
جنجال آفرینی‌ های سریال های تلویزیونی قبلا هم تکرار شده و بعد از مدتی از یاد رفته اما درمیان این سریال ها «سرزمین کهن» همچنان در حاشیه مانده است. تبریزی در آخرین سریال تلویزیونی خود به معنای واقعی کلمه، با حاشیه‌ای بزرگ دست و پنجه نرم کرد آن هم به دلیل یک دیالوگ؛ آنجایی که «امیر آقایی» در نقش اردکانی، رو به «بیتا فرهی»، در نقش خواهر ناتنی‌اش، فریاد می‌کشد و می‌گوید: «به چه چیز خودتون افتخار می‌کنین؟ به کدوم اصل و نسب؟ به سرپا گرفتن سگ‌های انگلیسی و کاسه‌ لیسی کنسول انگلیس؟ می‌خواین فردا سر کلاس برای بچه ‌ها قصه اینکه بختیاری‌‌ها چطور بختیاری شدند رو بگم؟»
چون نام فامیل شخصیت زن، بختیاری بود، این نوع ادبیات به مثابه توهینی بسیار بد تعبیر شد و سبب گشت تا موج عظیمی از اعتراضات مردمی شکل بگیرد و پیرو آن، نمایندگان مجلس و حتی برخی مسئولان نظیر «محسن رضایی»، نیز خواستار توقف سریع این سریال شدند.
حتی نامه سرگشاده «کمال تبریزی» که در آن، اسامی و فامیلی کاراکتر‌ها را کاملا تصادفی و بدون قصد و نیتی عنوان کرده بود نیز نتوانست چیزی از آتش خشم معترضان بکاهد تا در نتیجه، سازمان صداوسیما نیز طبق آنچه بازبینی مجدد سریال خوانده بود، اجازه پخش ادامه این سریال را نداد و با وجود اینکه تا الان چند بار خبر پخش مجدد این سریال اعلام شده است اما همچنان بلاتکلیف مانده و ظاهرا همچنان معترضین بر نظر خود پابرجا هستند.

با مروری بر حاشیه پیش آمده برای سریال محمدرضا ورزی باید دید اعتراضات مانعی بر ادامه پخش این سریال می شود یا اینکه ورزی و رسانه ملی پیروز این حاشیه خواهند بود.«ستارخان» 11 قسمت از سریال 27 قسمتی «ایراندخت» بود که طبق آنچه اعلام شده قرار است ادامه آن بعد از نوروز روانه آنتن شود.

---

منابع: سینما ژورنال/ تسنیم/ تبیان