تواتر احادیث مهدویت نزد اهل تسنن
گاهی برخی افراد ناآگاه می‌پندارند که عقیده ظهور حضرت حجت(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) و تمام منابع و روایات باب مهدویت، تنها مربوط به شیعه است ولیکن باید توجه نمود که این عقیده از مختصات شیعه نیست بلکه اهل تسنن نیز بدان معتقدند و روایات باب مهدویت نزد آنان متواتر است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : شنبه 1397/01/04
ایمان و عقیده به ظهور حضرت مهدى(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) در اسلام به قدرى اصیل و ریشه‌دار و با اهمیت است كه از دیدگاه دانشمندان و بزرگان اهل سنّت نیز - مانند شیعیان - یكى از ضروریات دین مبین اسلام به شمار مى‌رود و منكر آن از آیین اسلام بیرون است. در این‌باره علماى اهل سنّت از پیامبر گرامى اسلام(صلى‌الله‌علیه‌وآله) روایت كرده اند كه آن حضرت فرمود: «هر كس مهدى(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) را انكار كند به راستى كافر است».[1] گروهى از علماى اهل سنّت به مضمون این حدیث فتوا داده‌اند، و در این باب، شیخ «سلیمان قندوزى حنفى» در كتاب «ینابیع المودّة» از كتاب «فرائد السمطین»، از «جابر بن عبداللّه انصارى» روایت كرده است كه پیامبر اكرم(صلى‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «هر كه ظهور مهدى را انكار كند، به آن‌چه بر محمّد(صلى‌الله‌علیه‌وآله) شده، كفر ورزیده است».[2]
یكى از كتاب‌هاى معتبر اهل سنّت، كتاب «مسند احمد بن حنبل» مى‌باشد. وی معاصر با امام جواد و امام هادی(علیهماالسلام) است. كتاب «مسند أحمد حنبل» از كهن‌ترین و معتبرترین مدارك حدیثی اهل سنّت مى‌باشد. در این كتاب مجموعاً 136 حدیث درباره حضرت مهدى(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) روایت شده است.
پس از او، «محمد بن اسماعیل بخارى» با آن همه تعصّبى كه نسبت به امامان اهل بیت(علیهم‌السلام) داشته است در كتاب «صحیح» خود(كتاب الاحكام) احادیث دوازده جانشین پیغمبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله) را كه همه از قریش خواهند بود و عزّت و سربلندى اسلام به وجود آنها بستگى خواهد داشت، نقل كرده است. بخارى، معروف‌ترین محدّث اهل سنّت و معاصر حضرت امام حسن عسكرى(علیه‌السلام) كه یك سال پس از ولادت حضرت ولى عصر(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) [سال 256 هجرى] از دنیا رفته است. به علاوه، بخارى در «كتاب الانبیاء» باب نزول عیسى بن مریم(علیه‌السلام) از هم‌كارى حضرت عیسى(علیه‌السلام) با حضرت مهدى(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) سخن گفته است.
در همان عصر، «مسلم بن حجّاج نیشابورى»(م261ه.ق) با این كه مانند «بخارى» اصرار دارد كه نامى از حضرت مهدى(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) نبرد، در كتاب «الفتن و اشراط الساعة» و باب نزول عیسى(علیه‌السلام) از كتاب صحیح خود، كه دوّمین كتاب حدیثی معتبر أهل سنّت به شمار مى‌رود، قسمتى از روایات مربوط به حضرت مهدى(علیه‌السلام) را نقل كرده است. بعد از او، «ابن ماجه قزوینى»(م275هـ.ق) در كتاب «سنن» خود كه آن كتاب نیز یكى از كتب معتبر اهل سنّت است، احادیث مربوط به حضرت مهدى(علیه‌السلام) را در بخش مخصوصى به نام «باب خروج المهدى» آورده است.
در همین عصر، «ابو داوود سیستانى»(م275ه.ق) نیز در كتاب «سنن» خود كه از كتب «صحاح ستّه» مى‌باشد روایات مربوط به حضرت مهدى(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) را در بخشى از آن كتاب به عنوان «كتاب المهدى» بیان داشته است. باز در همین عصر، «محمّد بن عیساى ترمذى»(م279ه.ق) در كتاب «سنن» خود كه آن هم یكى از كتب معتبر است در كتاب «الفتن، باب ما جاء فی المهدی(رضی‌الله‌عنه)» روایات مربوط به حضرت مهدى(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) را نقل نموده است.
این شش محدّث نامى اهل سنّت كه سرآمد همه محدّثان و دانشمندان آنها مى‌باشند، روایات مربوط به حضرت مهدى(عجل‌الله‌فرجه‌الشریف) را از «عمر بن خطّاب» ، «عبداللّه بن مسعود» ، «عبداللّه بن عبّاس» ، «ثوبان» ، «جابر بن عبداللّه انصارى» ، «جابر بن سمره» ، «عبداللّه بن عمر» ، «عبداللّه بن عمرو بن عاص» ، «أنس بن مالك» ، «ابوسعید خدرى» ، «اُمّ سلمه» همسر پیامبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله) و غیر این‌ها.... نقل كرده اند.[3]
عالمان بسیاری از اهل سنت اعتراف به تواتر احادیث باب مهدویت می‌کنند. در این‌جا تنها به چند مورد از آنها اشاره میکنیم:
در «اسعاف الراغبین» آمده است :«همانا اخبار متواتری از پیامبر اکرم(صلى‌الله‌علیه‌وآله) رسیده است که مهدی (عجل الله فرجه الشریف) قیام می‌کند و او از اهل بیت پیامبر(صلى‌الله‌علیه‌وآله) است و زمین را پر از عدل و داد می کند».[4]
ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه می‌‌گوید: «اتفاق تمام فرقه‌های مسلمین است که دنیا و دین و تکلیف تمام نمی‌شود، مگر با مهدی موعود».[5] جلال الدین عبدالرحمن سیوطی(م911)[6] و إبن حجر هیثمی(م974)[7] و شیخ مرعی بن یوسف حنبلی(م1033)[8] و أبوزید عبدالرحمن بن عبدالقادر فاسی(م1092)[9] به تواتر احادیث مهدویت اعتراف نمودند.
هم‌چنین، ناصرالدین البانی اندیشمند سنی معاصر در مقاله‌ای به نام «حول المهدی» پس از بیان چند حدیث صحیح درباره‌ی حضرت مهدی(علیه‌السلام) و نظر بزرگان اهل سنّت چنین نتیجه می‌گیرد: «عقیده‌ی خروج مهدی عقیده‌ی ثابت و متواتری است که ایمان به آن واجب است، زیرا آن از امور غیب است و ایمان به آن از صفت افراد باتقواست چنانکه خدای تعالی در قرآن می‌فرماید «الم ذلک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین، الذین یومنون بالغیب» و تنها فرد جاهل و معاند است که این عقیده را انکار کند. از خدا می‌خواهم که ما را با ایمان به آن بمیراند».[10]
اما اثبات تواتر از منظر شیعه دارای وضوح وروشنی خاصی است زیرا جایگاه مهدویت از منظر شیعیان به قدری مهم و قطعی است که حتی برخی از افراد مغرض و دارای نیات سوء، خاستگاه مهدویت را مذهب تشیع دانسته و رواج و شیوع مهدویت در میان اهل سنت را از طرف علمای شیعه تلقی نموده‌اند، از این‌رو متواتر بودن و مسلم بودن باور مهدویت میان شیعیان به قدری روشن است که نیاز به ارائه دلیل و برهان نیست .
پی‌نوشت
[1]. «من كذّب بالمهدی فقد كفر». عقد الدرر، ص 157; منتخب الاثر، ص 149;/ و البرهان، ص 170، باب 12، ح 2./ و المبار الکفوری ، تحفة الاحوذی ، ج 6 ص 402
[2]. «من أنكر خروج المهدی فقد كفر بما اُنزل على محمّد». ینابیع المودّة، ج 3، ص 108، باب 78، ح 1; فرائد السمطین، ج 2، ص 334، جهت اطلاع بیشتر در این باره به فتاواى علماى عامّه، به كتاب «البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان» ص 177 ـ 183 مراجعه فرمایید
[3]. اقتباس از كتاب «دانشمندان عامّه و مهدى موعود( علیه السلام )». ص 13 ـ 15
[4]. الصبان ، محمد ، اسعاف الراغبین باب 2 ص
[5]. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 10، ص 96.
[6]. «صواعق المحرقة» ص99 و در چاپ دیگر ص167.
[7]. «فرائد الفكر فی الامام المهدی المنتظر» [بنقل «لوائح الأنوار البهیة» سفارینی ج 2 و مندرج در «الامام المهدی عند أهل السنّة» ج2، ص23 و «الإذاعة» محمد صدیق قنوجی ص147].
[8]. «منهج المقاصد ــ شرح «مراصد المعتمد» شیخ محمد عربی فاسی ــ» بنقل از سخاوی [مندرج در «المهدی المنتظر» عبداللّه بن محمد صدیق حسنی ادریسی ص10].
[9]. «شرح المواهب اللدنیه» [بنقل «إبراز الوهم المكنون» صدیق مغربی ص434 و مندرج در «الامام المهدی عند أهل السنّة» ص230].
[10]. در مقاله «حول المهدى» نشریه «مجلة التمدن الاسلامى» دمشق سال22 ذیقعده 1371هـ، ص 642ــ646 و عیناً مندرج در «الامام المهدی عند أهل السنّة» 2/391./ متن عربی بیانیه مرکز «رابطة العالم الاسلامی» در کتاب "حکومت جهانی مهدی (عج)" ص 139-142 آمده است.
منبع:
رهروان ولایت
