مگسا نند دور شیرینی!

دوست،فرزند،خانواده(1)

انسان صرف نظر از اینکه در چه جامعه‌ای زندگی می‌کند، فطرتاً موجودی اجتماعی و در جمع سر خوش است.

از زندگی فردی گریزان و جدایی از دیگران موجبات کسالت، افسردگی و ناراحتی او می‌شود. به طورکلی احساس تنهایی دردناک و دردآور است. از این رو انسان همواره به دنبال یافتن یاران، دوستان و همراهانی برای خود است.

بدون شک همنشینی با دیگران، دوستی و معاشرت نیز از عوامل موثر ساخت شخصیت فرزندان محسوب می‌شوند چرا که بخش مهمی از افکار و صفات اخلاقی خود را از طریق دوستانشان کسب می‌کنند.

نتایج مطالعات روانشناختی بیانگر آن است افرادی که دوستان فراوانی دارند، در برخورد با چالش‌های زندگی موفق‌ترند و از سلامت روانی و جسمی بیشتری نسبت به دیگران برخور دارند و صحبت با  دوست موجب آرامش و سبکی انسان می‌شود. با باز نگری به تاریخ نیز در می‌یابیم که افراد بسیاری از معاشرت با دوستان به سعادت و یا شقاوت رسیده‌اند و در ناکامی و یا موفقیت فرد نقش دوستی و دوستان مشهود است. نقش دوست در زندگی به قدری زیاد و برجسته است که گفته‌اند:

تو اول بگو با کیان زیستی                                       پس آنگه بگویم که تو کیستی

ویژگی‌های دوست:

دوست خوب دارای ویژگی‌هایی است که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

- ظاهر و باطنش یکی است.

- عاقل و دوراندیش است.

- خیرخواه و انسان دوست است.

- رازدار و امانت‌دار است.

- خوش‌‌اخلاق و با ادب است.

- در دوستی ثابت‌قدم است و با رسیدن به موقعیت‌های جدید، منش دوستانه‌اش تغییری نمی‌کند.

- هر کمکی از او بر آید دریغ نمی‌کند.

- وفادار است و به عهد خود وفا می‌کند.

- به دنبال مال و مقام دوست نیست و به قول سعدی:

           این دغل دوستان که می‌بینی                               مگسانند گرد شیرینی

- در روزهای سختی و گرفتاری دوستش را ترک نمی‌کند.

  دوست آن باشد که گیرد دست دوست                  در پریشان حالی و درماندگی

-  خیانتکار، سخن‌چین، دروغگو، ترسو، بخیل و حسود، ظالم و ستمگر، بداخلاق، تن‌پرور نبوده و با خویشان خود قهر نیست.

نقش تربیتی دوستان :

دوستی باعث می‌شود فرآیند اجتماعی شدن کودکان و نوجوانان رشد یافته، آنها بتوانند رفتار دیگران را پیش‌بینی کرده، رفتار خود را کنترل و نظم‌ دهند که برخی از آنها عبارتند از:

آموزش مقررات :

کودکان و نوجوانان در بازی و گروه دوستان، مقرراتی را که خود وضع کرده‌اند به راحتی می‌پذیرند و اگر نپذیرند از گروه طرد خواهند شد.

تقویت احساس همدردی و همدلی:

دوستان مهمترین منبع تقویت احساس همدردی و همدلی کودکان به ویژه نوجوانان می‌باشند، وقتی کودک یا نوجوانی مشکلش را با دوستان مطرح می‌کند آنها ضمن کمک به او همدلی و همدردی خود را به او نشان می‌دهند.

ایجاد تفاهم با دیگران:

کودکان و نوجوانان از طریق همسالانشان یاد می‌گیرند که خود را با گروه تطبیق داده و برای اینکه در گروه جایگاهی داشته باشند سعی می‌کنند آنها را درک کرده و از دید آنها به مسائل نگاه کنند.

نقش درمانگر و مددکار:

کودکان و نوجوانان سعی می‌کنند در گروه خود برای رفع مشکلات دوستانشان از هیچ کوششی دریغ نکنند.

تقویت احساس خود ارزشمندی:

تأثیرها و تشویق‌های گروه همسالان و دوستان در تقویت احساس خود ارزشمندی، اعتماد به نفس و خود باوری نقش بسیار مهمتری از تأییدها و تشویق‌های بزرگسالان دارد.

پیشترفت تحصیلی:

بسیاری از کودکان و نوجوانان مسائل و مطالب درسی را از همسالان و دوستان خود بهتر می‌آموزند تا بزرگترها، زیرا آنها با دوستان و همسالان زبان مشترکی دارند.

غنی‌سازی اوقات فراغت:

گروه دوستان و همسالان محیطی بسیار گرم و لذّت بخش برای پر کردن اوقات فراغت می‌باشند بطوری‌که آنها گذر زمان و خستگی را احساس نمی‌کنند.

حمایت و همکاری در حل مشکلات:

روابط دوستانه وقتی صمیمانه شود و در مسیر صحیحی قرار گیرد می‌تواند آنان را در برابر مشکلات مورد حمایت قرار دهد و با فعالیت جمعی قادر به حل مشکلاتی می‌شوند که هیچ‌یک از آنها به تنهایی قادر به حلّ آنها نبوده‌اند.

در مقاله ی بعد به نقش والدین و راهکارهائی که جهت انتخاب دوست برای نوجوانان ارائه می شود، می پردازیم.