آشنایی با اصطلاح اصولی مذهب صحابی

مذهب صحابی، آرای اجتهادی صحابه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، غیر مستند به نص و اجماع لفظی است.

تعریف
مذهب صحابه، به معنای گفتار یا روشی است که صحابه به آن تعبد داشته‌اند، بی آن که مستند و دلیل آن شناخته شده باشد؛ به بیان دیگر، به مجموع آرای اجتهادی (فتاوایی) گفته می‌شود که تعبد صحابه رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به آنها نقل گردیده و به نص یا اجماعی مستند نشده است.

از نظر تاریخی، شروع تمسک به مذهب صحابه، به بعد از رحلت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ( سال یازدهم هجری) باز می‌گردد و پیش از آن، مذهب صحابه به عنوان منبع شناخت احکام شریعت مطرح نبوده است. نخستین کسی که فتوا و مذهب صحابی را به عنوان منبع شناخت احکام حوادث واقعه و موضوعات فاقد نص خاص، پذیرفت و آن را به صحنه استنباط و اجتهاد وارد نمود « عبدالله بن عمر » بود و پس از او این روش گسترش یافت.

نکته
بحث اصلی درباره مذهب صحابه این است که در خصوص واقعه‌ای که پیرامون آن نصی وجود ندارد، فتوای افرادی که با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم حشر و نشر داشته‌اند، برای مجتهدی که بعد از آنها می‌آید حجت است یا نه. از « ابو حنیفه » حجیت و از « شافعی » عدم حجیت آن نقل شده است.



منبع: پایگاه اینترنتی ویکی فقه