جشنواره فیلم یا توهین ؟!

 

نام جشنواره فیلم فجر که می‌آید، حس و حال اهالی سینما و هنر، شور و هیجان خاصی به خودش می گیرد، از این رو از روز اول شروع جشنواره افراد زیادی برای حضور در محل اکران فیلم‌ ها اقدام می‌کنند؛ از هنرمندان سینمایی گرفته تا خبرنگاران و منتقدین که البته چند سالی است این حس و حال از اهالی سینما فراتر رفته و جای ویژه ای میان مردم نیز باز کرده است.
با همه ی هیجانات و اتفاقات جذابی که هر ساله در جشنواره فیلم فجر برگزار می شود، اما حواشی هم وجود دارد که از همان روز اول با انتخاب مجری برنامه و اینکه چه کسی او را انتخاب کرده و چرا او انتخاب شده شروع شده تا روز اختتامیه که افراد و فیلم ها و برنامه های برتر اعلام می شوند.
جشنواره امسال هم از این حواشی مستثنی نبود و از همان روز اول همگان را با خود درگیر کرد.
درست است که هر برنامه مهمی ممکن است حواشی خاص خودش را داشته باشد اما بخش نگران کننده ماجرا اینجاست که این حواشی در محیط فرهنگی جامعه با جهت گیری های سوء صورت گرفته تا جایی که تبدیل به توهین و تمسخر شوند؛ اتفاقی که متأسفانه در میان مردم در حال اتفاق است، توهین کردن به یکدیگر در شکل ها و ورژن های مختلف.
از روز اول جشنواره حرف و حدیث روی انتخاب مجری برنامه زیاد بود و خیلی ها با اینکه فردی مثل رشید پور اجرای اختتامیه جشنواره را قرار است که بر عهده بگیرد، مخالف بودند.
روی سخن ما درست یا غلط بودن این انتخاب نیست! صحبت از توهین هایی است که غالباً در قالب تمسخر و ساختن جوک و جملات طنزآمیزی درباره حضور فعال این هنرمند در عرصه های مختلف رسانه ساخته شد.
روز اختتامیه و انتخاب پژمان جمشیدی به عنوان یکی از بهترین های نقش مکمل مرد جشنواره فجر 96، بازار تمسخر را داغ تر کرد، چنانچه با انتخاب او عده ای از اصحاب رسانه شروع به خندیدن و تمسخر او می کنند.
هر گروهی سعی می کرد کارگردانی که با تم شخصیتی و فکری او در تضاد بوده و یا حتی در یک راستا نبوده را به باد خنده و تمسخر بگیرد، و ارزش کار او را با الفاظ و صحبت هایی که در موقعیت های مختلف داشتند از بین ببرند.
این گونه برخورد ها از هر قشر و جایگاهی پسندیده نیست اما از اهالی فرهنگ جامعه ناپسندتر است. اهالی که در فرهنگ سازی و ساخت شاکله ی فرهنگی و حتی دینی جامعه نقش به سزایی می توانند داشته باشند.
در این مقاله در مقام قضاوت کردن به نوع انتخاب هایی که در این جشنواره شده یا می شود نیستیم، سخن ما این است که تاریخ پایان این توهین ها و تمسخرها در جامعه چه زمانی است؟
آیا وقت آن نرسیده که به جای عیب جویی و استفاده از کلمات توهین و تمسخر آمیز لحن صحبت هایمان را عوض کنیم و همدلی و مهر و محبت های واقعی را جایگزین آن کنیم؟؛ وَیْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ  (1) واى بر هر عیب جوى مسخره كننده اى!


مگر نه این است که مدعی هستیم تحت لوای اسلامی نفس می کشیم که پرچمدار آن پیامبر مهر و محبت و صلح و دوستی است؛ پیامبری که مدارا و نرمش؛ این اصل قرآنی در زندگی سیاسی و اجتماعی اش به وضوح دیده می شود و به واسطه همین ویژگی لوح «وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِیمٍ» (2) را از پروردگارش دریافت کرده است.
لوح تقدیرهای این گونه جشنواره ها با لوحی که رسول گرامی اسلام دریافت کرده است، چقدر تناسب دارد؟
مگر نه این است که بسیارى از دشمنان و معاندان هم از گذشت و مداراى پیامبر اسلام صلی الله و علیه وآله به حقانیت نبوت ایشان پى برده و اعتراف مى‏ كردند و بى‏ اختیار فریاد برمى ‏آوردند: « اللّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ » (3)
اگر ادعا می کنیم که عالم بوده و جاهل نیستیم، پس با رفتارهای جاهلی ادعایمان را پایمال نکنیم چرا که به تعبیر قرآن کریم مسخره کردن، ابزار و شیوه ی رفتایر جاهلان است؛ «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تَذْبَحُواْ بَقَرَةً قَالُواْ أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللّهِ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْجَاهِلِینَ؛ و هنگامى‌ که موسى به قوم خود گفت‏ خدا به شما فرمان مى‌‏دهد که ماده گاوى را سر ببرید گفتند آیا ما را به ریشخند مى‏‌گیرى گفت پناه مى‌‏برم به خدا که [مبادا] از جاهلان باشم» (4)

کلام آخر

ای کاش که در برنامه های این چنین که پیش بینی حواشی های تند و تیزی هم از آن می شود نکات ناب اخلاقی را در قالب بنر و تابلوهایی مهیا شود تا شاید با دیدن آن ها کمی از بی اخلاقی های فرهنگی و رسانه ای، توهین ها و تمسخرهایی که دیده می شود فاصله بگیریم؛ «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یَسْخَرْ قَومٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن یَکُونُوا خَیْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاء مِّن نِّسَاء عَسَى أَن یَکُنَّ خَیْرًا مِّنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنفُسَکُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِیمَانِ وَمَن لَّمْ یَتُبْ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ» «اى کسانى‌که ایمان آورده‌‏اید نباید گروهى از مردان شما گروه دیگر را استهزاء کنند، شاید آن‌ها که مورد استهزاء واقع مى‌‏شوند بهتر از مسخره کنندگان باشند و همچنین زنان یکدیگر را مسخره نکنند، زیرا ممکن است زنان مسخره شده از آن‌ها که مسخره مى‏‌کنند بهتر باشند و مبادا از یکدیگر عیب‌ جویى کنید و زنهار از این‌که یکدیگر را با القاب زشت و ناپسند یاد کنید که پس از ایمان آوردن، نامى که نشان از فسق و فجور دارد بسیار زشت است و هر کس که از این رفتار توبه نکند ستمگر و ظالم است.» (5)

پی نوشت:
1- سوره همزه/ آیه 1
2- سوره قلم/ آیه 4
3- سوره انعام/124
4- سوره بقره/ آیه 67
5- سوره حجرات/ آیه 11

---