«بُرده بوصیری»؛ گنجی 800 ساله در نعت رسول اکرم (ص)

 قصیده «بُرده بوصیری» اثر شرف‌الدین محمدبن سعید بوصیری، شاعر مصری است که در 10 فصل «در غزل شامل دوازده شعر»، «در ذکر نفصس و منع از هوای نفس شامل شانزده شعر»، «در مدح پیامبر (ص) شامل سی شعر»، «در بیان مولد نبی اکرم شامل سیزده شعر»، «در ذکر معجزات پیامبر شامل شانزده شعر»، «در شرف قرآن کریم شامل هفده شعر»، «در شرح معراج نبوی شامل سیزده شعر»، «در غزوات پیامبر اکرم شامل بیست و دو شعر»، «در توسل به وجود مقدس رسول اکرم شامل دوازده شعر» و «در مناجات و عرض نیاز به درگاه قاضی الحاجات شامل ده شعر» تنظیم شده است.

مهدی یساولی، مدیر روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا،‌ در معرفی نسخه نفیس خطی قصیده «بُرده بوصیری»، بیان کرد: نسخه خطی شماره 103 کتابخانه و موزه ملی ملک، جلوه‌ای از وجود بی‌مثال پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) است.

وی گفت: نسخه نفیس خطی «برده بوصیری» به خط علاءالدین تبریزی از جذاب‌ترین آثار خطی درباره جایگاه و مقام والای حضرت محمد (ص) در گردونه هستی است که در گنجینه نسخه‌های خطی کتابخانه و موزه ملی ملک نگهداری می‌شود.

مدیر روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک،‌ افزود: جایگاه والای پیامبر اسلام (ص) در شعر و ادب فارسی و عربی بارها مورد توجه شاعران و ادیبان قرار گرفته است. منقبت‌گویان در سده‌های مختلف تاریخ، بارها برآن شده‌اند تا زیبایی و وجاهت وجودی پیامبر گرامی اسلام را در قالب آثار هنری به‌ویژه شعر، بر کاغذ جاری کنند. اکنون در روزگاری که برخی در جهان امروز، بیهوده و از سر ناآگاهی سعی دارند تا غباری بر چهره نازنین حضرت‌ محمد (ص) بنشانند، شاید توجه به کوشش هنری و ادبی در توصیف چهره‌ای واقعی از آن حقیقت مورد ستایش همگان، بتواند راهنمایی برای رسیدن به دامن آن قله پرافتخار بشریت باشد؛ هرچند که به تعبیر شیخ شیرین‌سخن شیراز: «نور گیتی‌فروز چشمه هور/ زشت باشد به چشم موشک کور».

یساولی در معرفی بیشتر این نسخه نفیس، ادامه داد: «بُرده بوصیری» یا «قصیده ستاره‌ها» اثر جاودانه منظوم شرف‌الدین محمدبن سعید بوصیری، شاعر مصری سده هفتم هجری در نعت پیامبر (ص) است. بُرده، قصیده‌ای استوار، روان و خیال‌انگیز است که با کمال زیبایی، متانت و حسن به‌کارگیری فنون ممتاز ادبی سروده شده است. این قصیده 116 بیتی از شاهکارهای سروده شده در نعت حضرت محمد (ص) است که تا این روزگار به زبان‌های هندی، فارسی، ترکی، آلمانی، فرانسوی و انگلیسی ترجمه شده است.

وی توضیح داد: دو نسخه کامل از این اثر، در کتابخانه و موزه ملی ملک وجود دارد، اما نسخه شماره 103، اثری شاخص به‌شمار می‌آید که به خط ثلث و نسخ علاءالدین تبریزی با طلا و مرکب مشکی کتابت شده و جلد لاکی دوره صفوی دارد. همه برگ‌های این نسخه به صنعت متن و حاشیه‌سازی کاغذ آراسته شده و دارای تذهیب و تجلیدی برازنده چنین اثری است. جایگاه قصیده «بُرده بوصیری» در هنر اسلامی به‌گونه‌ای است که به‌عنوان ترازی از کارنامه هنر خوشنویسان بزرگ به‌شمار می‌آید. بسیاری از این هنرمندان در دوره‌های گوناگون تلاش کرده‌اند که هم نسخه‌هایی کامل از این قصیده، هم قطعاتی از آن را به‌عنوان زینت‌بخش آثار خود خطاطی کنند.

مدیر روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک،‌ با اشاره به روایتی مشهور درباره چگونگی سرودن «بُرده بوصیری»، گفت: آورده‌اند که وی بیمار و نیمی از اندامش فلج شد. به همان وضعیت، حال دل را در ابیاتی زمزمه می‌کرد؛ نتیجه آن، قصیده‌ای شد که کواکب، نام گرفت. «بوصیری» قصیده ستاره‌ها می‌خواند و ستاره می‌بارید و می‌گریست و از خدا شفا می‌خواست. شبی که خواب، او را در ربود، پیامبر (ص) را دید که همچون همیشه شفیق و مهربان، به دیدارش آمد، اندام رنجورش را نوازش فرمود و بُرده‌ای بر او افکند و بوصیری نه در خواب، که به بیداری نیز شفا یافت و خوب و خوش شد. گفته‌اند بوصیری صبح شفا از خانه بیرون رفت، درویشی که حال او نمی‌دانست، قصیده‌اش را طلب کرد و گفت به خواب چنان دیده و برای شفا نسخه‌ای از آن می‌خواهد. در روایات آمده است كه این قصیده، حكمت و شفای بسیار دارد.

یساولی بیان کرد: شاهکار دردانه بوصیری در روزگار او و پس از او، عزت تمام یافت و مسلمانان هنوز در مجالس ذکر نبی اکرم (ص)، آن را به ذوق جان و بانگ بلند می‌خوانند. اثر جاودانه بوصیری در 800 سال گذشته همواره مورد توجه نخبگان هنر خطاطی بوده و چه بسیار کارستان‌هایی که با گنج او از دستان هنروران ایران به‌وجود آمده است. یکی از کارستان‌ها که تاریخ هنر ایران به آن می‌بالد، نسخه نازنینی از قصیده بُرده به خط خیال‌انگیز ملا علاءالدین تبریزی است. 

---

منبع: ایبنا